You are here

TABERÂNÎ TEFSİRİ ÜZERİNE: “et-Tefsîru’l-kebîr”in Taberânî’ye Nisbetle Neşri Meselesi

ABOUT TABARANI’S TAFSIR:The Problem of the Attribution of “Al-Tafsir Al-Kabir” to Al-Tabarani

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Based on the reference inscribed on it, a manuscript found in the National and University Library of Strasbourg published in Jordan under the name of “Al-Tafsir al-Kabir: Tafsir Al- Qur’ân Al-Azim“ has been attributed to the famous muhaddith Abu’l-Qasım Al-Tabarani (360/971). The manuscript in question is actually Hanafi faqih Abu Bakr Al-Haddad’s (800/1398) well known and printed as “Tafsir Al-Haddad”, tafsir named “Kashf al-tanzīl fī taḥqīq al-mabāḥith wa-al-taʼwīl”. The copy of the tafsir present in Strasbourg is one of the three existing copies used during the impression of Tafsir Al-Haddad. Consequently, the copy used for Haddad’s tafsir and Tabarani’s tafsir is the same. This article will deal with the attribution of the author of Al-Tafsir Al-Kabir. In this context, the book will be compared with the tafsir copy present in Strasbourg and Abu Bakr Al-Haddad’s tafsir. Besides, a detailed study of the sources, method and content of Al-Tafsir Al-Kabir will be realized. The quotations in the book of the work of mufassir’s who have lived after Tabarani will be shown. Moreover, we will indicate the impossibility to attribute the book to Tabarani proposing.
Abstract (Original Language): 
Strasbourg Milli Üniversite Kütüphanesi’nde bulunan bir yazma tefsir nüshası, üzerindeki kayıttan hareketle meşhur muhaddis Ebu’l-Kâsım et-Taberânî’ye (360/971) nisbet edilerek “et-Tefsîru’l-kebîr: Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm” ismiyle Ürdün’de basılmıştır. Söz konusu eser aslında Hanefî fakîhi Ebû Bekir el-Haddâd’ın (800/1398) “Tefsîru’l-Haddâd” adıyla meşhur ve matbû olan “Keşfü't-tenzîl fî tahkîki'l-mebâhis ve't-te'vîl” isimli tefsiri olmasına ve Strasbourg’daki söz konusu tefsir nüshasının, Tefsîru’l-Haddâd’ın tahkiki işleminde müracaat edilen üç yazma nüshadan biri olmasına rağmen, eser muhakkik Hişâm el-Bedrânî tarafından Taberânî’ye nisbetle neşredilmiştir. Taberânî tefsirinin neşri çeşitli platformlarda tartışmalara sebep olmuş ve kendisinden sonraki dönem müfessirlerine atıflarda bulunması sebebiyle eserin Taberânî’ye ait olamayacağı vurgulanmıştır. Bu makalede, et-Tefsîru’l-kebîr’in müellifine nisbeti konu edilecek; bu bağlamda eser Strasbourg’daki yazma tefsir nüshasıyla ve Ebû Bekir el-Haddâd’ın tefsiriyle mukayese edilecek; ayrıca “et-Tefsîru’l-kebîr” kaynakları, metodu ve muhtevası açısından ayrıntılı bir şekilde tetkik edilerek, eserde Sa’lebî (427/1035), Vâhidî (468/1076), Zemahşerî (538/1144) ve Abdüssamed el-Gaznevî (487/1094) gibi Taberânî’den daha sonraki dönemlerde yaşayan müfessirlerin eserlerine yapılan atıflar gösterilecektir. Ayrıca eserin muhtevası ayrıntılı bir şekilde tasvir edilerek Taberânî’nin muhaddis kimliğiyle öne çıkmasına ve söz konusu alanda telif ettiği eserlerinde hadislerin senetlerini zikretmesine rağmen “et-Tefsîru’l-kebîr”de geçen hadislerin senetlerinin hazfedildiği ve Taberânî’nin amelde Hanbelî olmasına mukabil eserin Hanefî fıkhına göre tasnif edildiği örneklendirilerek, eserin Taberânî’ye aidiyetinin imkansızlığına işaret edilecektir.
161
181

REFERENCES

References: 

ABDÜLMECÎD, İbrahim Bâcis, “Tefsîru’t-Taberânî em tefsîru’l-Gaznevî”, Âlemu’l-mahtûta ve’n-nevâdir, I/2, 1418/1997.
ATAR, Fahrettin, “Muhâlea”, DİA, XXX, 402.
el-BAĞDÂDÎ, Babanzâde Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü’l-ârifîn esmâi'l-müellifîn ve âsârü'l-musannifîn, MEB, İstanbul 1955.
___________, Îzâhü'l-meknûn fi'z-zeyli a‘lâ keşfi'z-zünûn an esâmi'l-kütüb (tsh. M. Şerefettin Yaltkaya), MEB, Ankara 1945.
BARDAKOĞLU, Ali, “Hırzılık”, DİA, XVII, 388.
ed-DÂVÛDÎ, Şemseddin Muhammed b. Ali b. Ahmed (946/1540), Tabakâtü’l-müfessirîn (thk. Ali Muhammed Ömer), Mektebetu Vehbe, Kahire 1972/1392.
DÖNDÜREN, Hamdi, Delilleriyle İslâm İlmihali, Erkam Yayınları İstanbul 1998.
el-EDNEVÎ, Ahmed b. Muhammed, Tabakâtü'l-müfessirîn (thk. Süleymân b. Salâh Kazzi), Mektebetü'l-Ulum ve'l-Hikem, Medine 1997/1417.
el-FÂSÎ, Muhammed Âbid, Fihrisu mahtûtâti hizâneti'l-karaviyyîn, Dârü'l-Kitâb, Dârü'l-Beyza 1979.
el-GAZNEVÎ, Ebu’l-Feth Abdüssamed b. Mahmûd b. Yûnus el-Hanefî (487/1094’den sonra), Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, 487/1094, Süleymaniye ktp, Mihrişah, nr. 24, 25, 26.
GÖRMEZ, Mehmet, “Taberânî”, DİA, XXXIX, 310.
el-HADDÂD, Ebû Bekir b. Alî b. Muhammed el-Yemenî (800/1398), Tefsirü’l-Haddâd : keşfü’t-tenzil fî tahkiki’l-mebahis ve’t-te’vil (thk. Muhammed İbrâhim Yahyâ), Dârü’l-Medari’l-İslâmî, Beyrut 2003.
İBN EBÛ YA’LA, Ebü'l-Hüseyin İbnü'l-Ferra Muhammed b. Muhammed b. Hüseyin İbn Ebû Ya’la (526/1131), Tabaktü’l-Hanâbile (nşr. Muhammed Hamid el-Fıki), Kahire: Matbaatü's-Sünneti'l-Muhammediyye, 1952/1371. (I-II)
Ferihan ÖZMEN
|180|
bilimname
düşünce platformu
XXIX, 2015/2
KÂTİP ÇELEBÎ, Hacı Halife Mustafa b. Abdullah, Keşfü’z-zünûn an esâmil-kütübi ve’l-fünûn (tsh. M. Şerefettin Yaltkaya, Kilisli Rifat Bilge), I-II, Mili Eğitim Basımevi, Ankara 1941.
KEHHÂLE, Ömer Rıza, Mu’cemü’l-müellifîn terâcimu musannifi’l-kütübi’l-Arabiyye, Mektebetü’l-Müsennâ, Beyrut [t.y.].
el-KUREŞÎ, Ebû Muhammed Muhyiddin Abdülkâdir b. Muhammed (775/1373), el-Cevâhirü'l-mudıyye fî tabakâti'l-Hanefiyye (tahk. Abdülfettah Muhammed el-Hulv), Cize 1993/1413.
MUSAKHANOV-TOSUN, Orkhan-Necdet “Tefsîru’l-Ceylânî’nin Abdülkâdir Geylânî’ye Nisbeti Meselesi”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, sy. 33. (2014/I), İstanbul, s. 1-16.
NÜVEYHİZ, Âdil, Mu’cemu’l-müfessirîn min sadri’l-İslâm hatta’l-asri’l-hâzir, Müessessetü Nüveyhiz es-Sekafiyye, Beyrut 1986/1406.
ÖZMEN, Ferihan “Ebû Bekir el-Haddâd ve Tefsir Kaynakları”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XV, sayı: 28 (2013/2), s. 43-63.
___________, “Abdüssamed el-Gaznevî ve Tefsiri”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XIV, sy: 25 (2012/1), s. 139-161.
___________, “Abdüssamed el-Gaznevî’nin Tefsirinin Kaynakları ve Tesirleri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XXI, sy: 21 (2012/1), s. 87-113.
___________, “Ebû Bekir el-Haddâd ve Tefsir Kaynakları”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XV, sy: 28 (2013/2), s. 43-63.
___________, “Tanıtım ve Değerlendirme: Ebu’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyüb et-Taberânî, et-Tefsîru’l-kebîr: Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm I-V, (thk. Hişâm el-Bedrânî), Dâru’l-Kütübi’s-Sekâfî, Ürdün 2008”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XXI, sy: 21 (2012/2), s. 269-273.
er-RÂZÎ, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer (606/1209), et-Tefsîrü'l-kebîr = Mefâtihü'l-gayb, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut 1934.
es-SA’LEBÎ, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim Nîsâbûrî (427/1035), el-Keşf ve’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân = Tefsîrü’s-Sa’lebî (thk. Ebû Abdullah Seyyid b. Kesrevî b. Hasan), Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
es-SEM’ÂNÎ, Ebû Sa’d Abdülkerîm b. Muhammed b. Mansûr el-Mervezî, (562/1167), el-Ensâb (tahk. Abdurrahman b. Yahyâ el-Muallimi el-Yemanî), Beyrut, 1980/1400.
Taberânî Tefsiri Üzerine: “et-Tefsîru’l-kebîr”in Taberânî’ye Nisbetle Neşri Meselesi
|181|
bilimname
düşünce platformu
XXIX, 2015/2
es-SUYÛTÎ, Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr (911/1505), Tabakâtü’l-müfessirîn (tahk. Ali Muhammed Ömer), Kahire: Mektebetu Vehbe, 1976.
et-TABERÂNÎ, Ebu’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyüb (360/971), Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm, Strazburg Milli Ktp. (Fransa), nr. 4174, v. 532.
et-TABERÂNÎ, Ebu’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyüb (360/971), et-Tefsîru’l-kebîr: Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm (thk. Hişam el-Bedrânî), Dâru’l-Kütübi’s-Sekâfî, Ürdün 2008. (I-VI)
ez-ZEHEBÎ, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman (748/1348), Siyeru a'lâmi'n-nübelâ (thk. Şuayb el-Arnaut-Me’mun Sagarci), Müessesetü'r-Risâle, Beyrut 1985/1405.
___________, Tezkîretü'l-huffâz, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998.
ez-ZİRİKLÎ, Hayreddin, el-A'lâm : kâmusu terâcimi li-eşheri'r-ricâl ve'n-nisâ, Dârü'l-İlm li'l-Melayin, Beyrut 1992.
ez-ZUHAYLÎ, Vehbe et-Tefsîrü'l-münîr fi'l-akîde ve'ş-şerîa ve'l-minhâc, Beyrut- Dımaşk: Dârü'l-Fikri'l-Muasır, Dârü’l-Fikr, 1991/1411.
http://www.ahlalhdeeth.com/vb/showthread.php?p=787372. (erişim tarihi: 24.09.2012)
http://www.dd-sunnah.net/forum/showthread.php?t=83331. (erişim tarihi: 24.09.2012, 22.02.2015)
http://www.tafsir.net/vb/archive/index.php/t-11566.html. (erişim tarihi: 24.09.2012, 22.02.2015)

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com