You are here

HERMENEUTİK VE KLÂSİK METİN ŞERHİ

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/jasss_33
Author NameUniversity of Author
Abstract (Original Language): 
Hermeneutik, "hermeneuien sanatı, yani bildirme, haber verme çeviri yapma, açıklama ve açımlama sanatıdır"(Gadammer 1995:122-28). Dilthey'in ifadesine göre ise, yazıyla tespit edilen hayata dair ifadelerin yorumudur (Özcan 2000:118). Başka bir deyişle de "Anlama kavramına açıklık kazandırmaya çalışan bir düşünme ya da felsefî tefekkür geleneğidir" (Bruns 2001:15). Hermeneutik kelimesi ilk olarak Batı dünyasında, Antik dönemde Yunan tanrısı Hermes'le karşımıza çıkar. Mitolojiye göre Hermes, tanrıların mesajlarını anladığı şekliyle insanlara aktarma, çevirme ve yorumlama görevini yerine getirmektedir (Tatar 2004:12). Aristo ve Platon'un eserlerinde de hermeneutik kelimesine yer verilir. Platon, İon adlı diyalogunda ozanları, geçmişten gelen düşünceleri yeni devir insanlarına, devrin ruhuna göre yeniden yorumlayan kişiler olarak görür (Toprak 2003:26). Neticede Hermeneutik etkinlik daima 'bir başka dünyaya ait bir anlam bağlamını o an içinde yaşanılan dünyaya aktarma/çevirme etkinliği' olmuştur. Antik dönemde genelde alegorik yorumlama biçimi tercih edilmiştir. Bu yöntem, Yunan edebiyatının en eski eserlerinden İlyada ve Odysseia adlı yapıtlara uygulanmıştır. Antik Yunan dünyası için önemli olan alegorik yorumlama biçimi Ortaçağ için de önemli idi. Nitekim Hıristiyanlığa ait kutsal metinler, özellikle de İncil'deki pek çok farklı ifadenin doğru anlaşılma endişesi bu yöntemin tercih edilmesini sağlamıştır. Ancak 16. yüzyılda Martin Luther, İncil'in kendi kendisini açıklayacağını savunarak, sonradan 'hermeneutik döngü' şeklinde de karşılanan, alegorik anlamayı reddeden ve yerine gramatik anlama denilen yeni bir anlama yöntemi ileri sürmüştür. Ona göre kutsal metnin her bir bölümünün daha iyi anlaşılmasını sağlayacak olan bu metnin bir bütün olarak anlaşılmasıdır, yine aynı şekilde tamamının anlaşılması ise her bir bölümün ayrı ayrı tam olarak anlaşılmasıyla mümkündür (Toprak 2003:34).
65-73

REFERENCES

References: 

AYDEMİR, Abdullah (Tarihsiz), Büyük Türk Bilgini Şeyhülislam Ebussûd Efendi ve Tefsirdeki Metodu, Ankara.
CERRAHOĞLU, İsmail (1988), Tefsir Usûlü, Ankara.
CEYLAN, Ömür (2000), Tasavvufî Şiir Şerhleri, İstanbul.
ÇAĞAN, Kenan (2007), "Hermeneutik Açıdan Tarih ve Sosyoloji", Tarih Sosyolojisi, (Derleyen: R. Yelken), Ankara.
ÇALDAK, Süleyman (2000), Neşâtî/Şerh-i Müşkilât-ı Ba'z-ı Ebyât-ı Örfî, Malatya.
ÇELEBİOĞLU, Âmil (1989), Ali Nihad Tarlan, Ankara.
DOĞAN, Muhammet Nur (1999), "Metin Şerhi Üzerine", Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler, (hzl. M.Kalpaklı), İstanbul.
BRUNS, Gerard (2001),
Anti
k Hermenötik, (Çev.İ.Durdu), İstanbul.
ELBİR, Bilal (2007), "Sürûrî'nin Şerh-i Şebistân-ı Hayâl'indeki Şerh Metodu ve Hurûfîlik Yansımaları", Türkish Studies/Turkish Volume, 2/3 Summer.
ERDOĞAN, Mustafa (1997), "Edebiyatımızda Şerh Geleneğine Genel Bir Bakış", CBÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.1, Manisa.
GADAMMER, Hans-Georg, (1995), Hermeneutik, (Çev. Doğan Özlem), Hermeneutik yorumbilgisi Üzerine Yazılar, İstanbul.
GENÇ, İlhan (2007), "Klâsik Türk Edebiyatı Metinlerini Anlamada Modern Yaklaşımlar", Turkish Studies, Volume 2/4.
HEKMAN, Susan (1999), Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik, (Çev. H.Arslan-B.Balkız),
İstanbul.
İNAM, Ahmet (2001), "Hermenötik'in Anlam Dünyamızdaki Tekabülleri: Mana, Te'vil ve Tefsir", Kur'an ve Dil -Dilbilim ve Hermenötik- Sempozyumu 17-18 Mayıs 2001, Van, s.81-92
KORTANTAMER, Tunca (1994), "Teori Zemininde Metin Şerhi Meselesi", Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, s.VIII.
KÖPRÜLÜ, Fuat (1999), Edebiyat Araştırmaları, "Türk Edebiyatı Tarihinde Usûl", Ankara.
MENGİ, Mine (1997), "Metin Şerhi, Tahlili ve Tenkidi Üzerine Düşünceler",
Dergâh/Edebiyat Sanat Kültür Dergisi, Kasım 1997, S.93, s.8-10, ÖNAL, Mehmet (1999), En Uzun Asrın Hikayesi, Ankara. ÖZCAN, Zeki (2000), Tolojik Hermenötik, İstanbul.
ÖZLEM, Doğan (1996), Metinlerle Hermeneutik (Y orumbilgisi) Dersleri Cilt İstanbul.
SARAÇ, Yekta (1999), "Divan Tahlilleri Üzerine", İlmî Araştırmalar 8, İstanbul.
SARAÇ, Yekta (2006), "Şerhler", Türk Edebiyatı Tarihi, C.II, İstanbul.
ŞEMSEDDİN OĞLU MUSTAFA (1310), Ahterî-i Kebîr, Dersaadet.
TARLAN, Adnan Siyadet (1995), Prof. Ali Nihad Tarlan, Hayatı ve Eserleri, Ankara.
TATCI, Mustafa (2008), Yûnus Emre Şerhleri, İstanbul. 73
Ömer ÖZKAN1 >
TATAR, Burhanettin (2004), Hermenötik, İstanbul.
VEDDER, Ben (2002), "Dilthey'de Hermeneutiğin Metafizik Arkabahçesi", (Çev. H.Arslan), Prolegmeno/Dil, Gelenek ve Yorum, İstanbul.
YILMAZ, Ozan (2007), "Klâsik Şerh Edebiyatı Literatürü", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C.5, S.9, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com