VERGİ MUHASEBESİNİN KURALLARININ FİNANSAL RAPORLAMA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ÜLKEMİZDE FİNANSAL KİRALAMANIN RAPORLANMASI

Bilanço ve gelir tablosundan oluşan temel mali tablolar için evrensel olarak genel kabul görmüş tarihi maliyetler muhasebesi söz konusudur.Söz konu mali tablolardan bilanço dönem sonu itibariyle muhasebesi yapılan firmanın varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösterir. Gelir tablosu ise muhasebesi yapılan işletmenin muhasebesi yapılan dönemdeki performansının hasılat, gelir ve karlar ile maliyet, gider ve zararlar şeklinde ölçülmesine hizmet eder. Söz konusu temel mali tabloların hazırlanmasında genelkabul görmüş ilkeler ve kavramlar söz konusudur. Ancak, ülkelerin sosyal, kültürel ve ekonomik özelliklerinden dolayı ülkeden ülkeye çeşikli farklılıklar söz konusudur. Bunun bir sonucu olarak finansal raporlamayı olumsuz etkileyen ülkemizdeevrensel kabul görmüş durumlardan pek çok farklılık söz konusudur. Bu farklılıkların başında ülkemizin vergilendirme süneçleh gelmektedir. Ülkemiz, yaklaşık otuz yıldır yüksek enflasyon altında ilerleyen Asya ile Avrupa arasında bir köprü niteliğindedir. Son otuz yılda yıllık enflasyon oranı %80'in üzerine seyretmektedir. Bunun sonucunda tarihi maliyetlere dayalı muhasebe uygumamaları sonucunda elde edilen finansal tablolar anlamsız hale gelmektedir. Bu çalışmada, aşağıda belirtilen konularda yoğunlaşarık ülkemizdeki muhasebe ve raporlama konusundaki uygulamaların kamuoyuna açıklanması amaçlanmıştır. . Sermaye tipi (finansal) kiralama işlemlerinin gelişimi . Sermaye tipi kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanması kural ortamları . Sermaye tipi kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasında kullanılan yöntemler ve bunların finansal tablolar üzerindeki etkileri, Yukarıda belirtilen amaçlara ulaşılması için ülkemiz gerçek uygulamalarından bir örnek bu çalışmada ele alınmıştır. Bunun sonucunda işletmelerle ilgili çıkar gurupları bu çalışmada açıklanan yaklaşımlarının farklılıklarını kavrama olanağı bulacaktır. Çıkar gurupları ulusal kişi veya gruplardan olabileceği gibi globalleşme nedeniyle uluslararası nitelikte de olabilir. Ülkemizde faliyet gösteren yabancı sermayeye dayalı çok uluslu şirketlerde yıllardır en azından iki tür finansal raporlama yapılmaktadır. Bunlardan birincisi vergi muhasebesi doğrultusunda hazırlanır, ikincisi İse Kuzey Amerika'da geçerli olan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri veya Uluslararası Muhasebe Standartları doğrultusunda yararlı bilgi üretmek için hazırlanır. Son zamanlarda ülkemizdeki yerli veya yabancı, bankalar ve özel finans kuruluştan gibi finansal kuruluşlar en azından iki tip bilanço ve gelir tablosu hazırlamak durumundadır. Çünkü, söz konusu finansal kuruluşlar ile ilgili kuralları koyma yetkisine sahip Hazine Müsteşarlığı bu kuruluşlar ikinci bilanço ve gelir tablosunu talep etmektedir. Birinci tip raporlar kukusuz veri muhasebesi kurallarına göre hazırlanacak ve ilgililere sunulacak, diğeri ise uluslararası Muhasebe Standartları No 17, Kiralama İşletmelerinin Muhasebeleştirilmesi standartlarına göre hazırlanacaktır. Bu durum 1997 yılında uygulamaya girmiş ve söz konusu mali kuruluşlar 1997 yılı sonu İtibariyla yapılacak finansal raporlamada dikkate alınmıştır.