Journal Name:
- İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi
Author Name | University of Author | Faculty of Author |
---|---|---|
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Öğrenme, insanın en temel özelliklerinden birisidir ve insanın yaptığı her
işte mevcuttur. Birey, davranışlarının birçoğunu öğrenme yoluyla elde eder.
Öğrenme, bu özelliği nedeniyle iş hayatında ve organizasyonlarda da insan
davranışını etkiler. İşletmeler, işgörenlerinden bekledikleri davranışları
onlara öğrenme tekniklerini kullanarak kazandırabilirler. Bu nedenle, örgütsel
davranışın incelenmesinde öğrenme büyük önem kazanmıştır. Öğrenmenin
kavranması ve sürecinin incelenmesi, insan davranışını anlamayı ve yönlendirmeyi
sağlar.
Öğrenme sürecini anlamaya yönelik geliştirilen kuramlardan birisi, Albert
Bandura'nın sosyal öğrenme kuramıdır. Bu kuramda öğrenmenin temelinde
bireyin başkalarını gözlemesi veya onları taklit etmesi vardır. Bu kurama
göre birey, başkalarını gözleyerek belirli durumlarda nasıl hareket edileceğini
ve hangi davranışların hangi ortamlarda uygun olduğunu öğrenir. Aynı
zamanda, konumuz açısından daha önemli olan yönü, model alma veya
gözlem yapmanın, güdüleyici olarak, çalışana herhangi bir davranışın olası
sonuçlarını göstererek çalışanın davranışını etkilemesidir. Olumlu sonuçlar
doğuran veya Ödüllendirilen davranışlar, İşgörenlerce taklit edilecek ve hayata
geçirilecektir1. Bu kuramdan hareketle, işletmeler, çalışanlarını belirli yönde davranışa sevk etmek amacıyla model kullanarak yetiştirme programlan
geliştirmişler ve uygulamışlardır. Yapılan araştırmalar, bu programların
etkili olduğunu göstermiştir.
Bireyin taklit davranışı, şu üç değişkenin fonksiyonudur, model alınacak
bireyin özellikleri (statüsü, örgütsel başarısı, gücü, çekiciliği, astlarına sağladığı
gelişme ortamı), model alanın özellikleri (kendine güveni, bağımlılığı,
önceki taklit davranışından elde edilen pekiştirme sonucu) ve model almanın
gerçekleştiği ortamın özellikleri (görev belirsizliği, ödül olasılıkları)3.
VVeiss, model alınacak bireyin işteki yeterliliği, sahip olduğu ödül-ceza
yetkisi ve örgütsel başarısı ile model alma davranışı arasında ilişki bulunduğunu
ileri sürmüştür4. Bu çalışmada da bu faktörlerin model alma veya
taklit etme davranışı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Buna ek olarak, farklı
sektörlerde bulunan işletmelerde ilk amirlerin model alınmasını etkileyen
faktörler arasında farklılıklar olup olmadığı incelenmiştir.
- 1
23-38