You are here

Home » Content

KÂDÎ ABDULCEBBÂR’IN RÜ’YETULLAH’IN REDDİNE İLİŞKİN DAYANAKLARI

THE BASIS OF QADI ABD AL-JABBAR ON THE REJECTION OF VISIBILITY OF ALLAH

Journal Name:

  • bilimname

Publication Year:

  • 2015

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Qadi Abd al-Jabbar has rejected visibility of Allah because of ontological and epistemological reasons. According to him the acclaim of visibility requires the existence of Allah in particular environment and direction. This means that transcendental presence is similar to finite and limited cases. As to Mu’tazila tawhid principle it is impossible for Allah to resemble a creature. So that the rejection of visibility of Allah is inevitable in order to protect Him from embodying and similitude. In accordance with those thoughts Abd al-Jabbar has interpreted verses on visibility of Allah on the basis of reason, so that he has built a doctrine on foresight of mind instead of the arguments of the verses. This can be inferred from his declaration which indicates that the verses on tawhid and justice should be understood by principles of mind. As conclusion he bu his arguments on the basis of tawhid principle and declared negative view of Mu’tazila on visibility of Allah. Moreover according to him the narrated evidences asserted for visibility of Allah do not bear epistemological merit in terms of certainty and indication. This study aims to reveal the conclusion of reading written sources of Islam by the principles of mind. The selection of its interpretation instead of the actual thing will lead conclusions that cannot be accepted, or at least cannot be proved. Therefore it is the right decision to speak via verses instead of reason on issues of transmission such as life of the Hereafter.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Kâdî Abdulcebbâr rü’yetullahı ontolojik ve epistemik açılardan reddetmiştir. Ona göre rü’yetin kabulü Allah’ın bir mekân ve yönde yer almasını gerektirir. Bu ise aşkın varlığın sonlu ve sınırlı olan hâdislere benzemesidir. Mu’tezilî tevhid ilkesine göre Allah’ın zâtı itibariyle mahlukata benzemesi muhaldir. Dolayısıyla rü’yetin reddi Allah’ı teşbih ve tecsimden korumak için zorunludur. Bu doğrultuda o, rü’yete ilişkin ayetleri aklın belirlediği ilkelerden hareket ederek tevil etmiş ve bir anlamda vahyin görüşünü değil, aklın öngörüsünü doktrinleştirmiştir. Bunu, onun, tevhid ve adalet konularındaki ayetleri aklın önceden belirlediği ilkelerle anlaşılması gerekir, şeklindeki beyanından anlamak mümkündür. Neticede o, tevhid prensibine dayalı olarak argümanlarını geliştirmiş ve rüyetullah konusunda Mu’tezilî menfî görüşü ortaya koymuştur. Bunun yanında ona göre rü’yetullah bahsinde delil olarak öne sürülen rivayetler hem sübutu hem de delaleti açısından epistemik değer taşımaz. Bu çalışma, aklın adeta bir postulat olarak ileri sürdüğü ilkelerle nassı okumanın nasıl bir sonuca ulaştırdığını ortaya koymaya çalışacaktır. Lafzın zahirinin açıkça bir söz söylediği yerde tevilin konuşması, kabulü ya da en azından ispatı mümkün olmayan sonuçlara ulaştırır. Bu yüzden özellikle ahiret hayatı gibi sem’iyyât alanına dahil bir konuda aklın değil vahyin diliyle konuşmak daha isabetlidir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-kadi-abdulcebbarin-ruyetullahin-reddine-iliskin-dayanaklari.pdf
  • 1
201
245
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ABDEH, Muhammed-Tarık Abdulhalîm, el-Mu’tezile beyne’l-Kadîm ve’l-Hadîs, Birmingham 1987.
ABDULCEBBÂR, Kâdî, el-Muğnî fî Ebvabi’t-Tevhîd ve’l-Adl (Rü’yetu’l-Bâri), (tah. M. Mustafa Hilmi-Ebü’l-Vefa Gânîmî), Kahire tsz.
---Muğnî fî Ebvabi’t-Tevhîd ve’l-Adl, (tah. İbrahim el-Ebyârî), Mısır 1961, VII.
---Muğnî fî Ebvabi’t-Tevhîd ve’l-Adl, (tah. Emin el-Huli), Kahire 1960, XVI.
---Fazlü’l-İ’tizâl ve Tabakâtü’l-Mu’tezile, (tah. Fuad Seyyid), Tunus 1986.
---Müteşâbihu’l-Kur’an, (tah. Adnan Muhammed Zarzûr), Kahire 1969.
---Şerhu’l-Usuli’l-Hamse, (tah. Abdulkerim Osman), Kahire 1996.
---Tenzihü’l-Kur’an, Kahire 1329.
---Şerhu’l-Usuli’l-Hamse (Mu’tezile’nin Beş İlkesi), (ter. İlyas Çelebi), İstanbul 2013.
ALTINTAŞ, Ramazan, “Mu’tezile’de Akıl Anlayışı”, (Kelam İlmi’nin Yeniden İnşasında Geleneğin Yeri kitabı içinde), Elazığ 2004.
ASLAN, İbrahim, Kadı Abdulcebbar’da Kelam Yöntemi, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara 2007.
BAĞDÂDÎ, Abdulkahir, Usuli’d-Din, İstanbul 1928.
BAKILLÂNÎ, el-İnsâf fîmâ Yecibu İ’tikâduhû velâ Yecûzu’l-Cehlu bihî, (tah. M. Zahid el-Kevserî), Kâhire 1421.
---Kitabu’t-Temhid, (tah. İmaduddin Ahmed Haydar), Beyrut 1993.
BEYDÂVÎ, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vil, Beyrut tsz.
BUHÂRÎ, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiü’s-Sahîh, İstanbul 1992.
CÂRULLAH, Ebû’l-Kâsım Mahmud b. Ömer, Esâsu’l-Belâğâ, (tah. Abdurrahman Mahmud), Beyrut tsz.
Veysi ÜNVERDİ
|242|
bilimname
düşünce platformu
XXVIII, 2015/1
CÂRULLAH, Zühdî, el-Mu’tezile, Beyrut 1974.
CENGİZ, Yunus, Mu’tezile’de Eylem Teorisi (Kâdî Abdulcebbâr Örneği), İstanbul 2012.
CHİTTİCK, William C. -Sachiko Murata, İslamın Vizyonu, (çev. Turan Koç), İstanbul 2000.
CÜRCÂNÎ, Seyyid Şerif, Kitabü’t-Tarîfât, Beyrut, 1995.
---Şerhu’l-Mevâkıf, Mısır 1907.
CÜVEYNÎ, Ebi’l-Meâlî Abdilmelik, Kitabü’l-İrşâd, (tah. Esad Temim), Beyrut, 1992.
---el-Burhan fi Usuli’l-Fıkh, Mısır 1418.
ÇELEBİ, İlyas, İmam Azam Ebu Hanife’nin İtikadi Görüşleri, İstanbul 1996.
---İslam İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdulcebbar, İstanbul 2002.
DARAKUTNÎ, Ali b. Ömer, Rü’yetullah, (tah. M. İsmail Mebruk), Kahire tsz.
EBÛ DÂVÛD, Süleyman b. Eş’as es-Sicistanî, es-Sünen, İstanbul 1992.
EBU HAYYAN, Muhammed b. Yusuf el-Endülüsî, Tefsiru’l-Bahri’l-Muhit, Beyrut 1993.
EBU ZEYD, Nasr Hamid, el- İtticahü’l-Aklî fi’t-Tefsîr, Beyrut 1996.
EBUSSUÛD, Muhammed b. Muhammed el-Emadî, İrşadü’l-Aklî’s-Selîm, Beyrut tsz.
el-ÎCÎ, Adududdin, el-Mevakıf, Beyrut tsz.
er-RÂVÎ, Abdulsettar İzzeddîn, Felsefetü’l-Akl, Bağdad 1986.
EŞ’ARÎ, Makâlâtü’l-İslâmiyyîn ve İhtilâfü’l-Musallîn, (neş. Helmut Ritter), Wiesbaden 1980.
---el-İbâne an Usûli’d-Diyâne, Beyrut tsz.
---Kitabü’l-Luma’ Fî’r-Reddi Alâ Ehli’z-Zeyğ ve’l-Bida’, (tah. Hammude Gurabe), Mısır 1955.
FERRA, Ebu Zekeriya Yahya b. Ziyad, Meâni’l-Kur’an, (tah. Ahmed Yusuf Necati-Muhammed Ali en-Neccar), Beyrut tsz. GANONG, William F., Tıbbi Fizyoloji, (çev. Ayşe Doğan), İstanbul 1995.
GAZZÂLÎ, el-İktisâd fi’l-i‘tikâd, (neş. M. Fevzî el-Cebr), Dımeşk 1994.
---Meâricu’l-Kuds, Mısır tsz.
GÜNEŞ, Kamil, “Mu’tezilî Düşüncede Aklın Nakilden Önce Gelmesi Meselesi Üzerine” (Kadı Abdulcebbâr Örneği), Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin İlmi Mecmuası, no.01, 2004.
Kâdî Abdulcebbâr’ın Rü’yetullahın Reddine İlişkin Dayanakları
|243|
bilimname
düşünce platformu
XXVIII, 2015/1
GURABE, Hammude, Ebu’l-Hasen el-Eş’arî, Kahire 1973.
el-HANEFİ, Molla Hüseyin b. İskender, Şerhu Vasiyyeti’l-İmam el-Azam Ebû Hanife, Haydarabad 1365.
HARPUTÎ, Abdullatif, Tenkîhu’l-Kelâm fî Akâidi Ehli’l-İslâm, İstanbul 1330.
el-ISFAHÂNÎ, Rağıb, Müfredatü Elfâzi’l-Kur’ân (tah. Safvan Adnan Davudi), Dimaşk 1992.
IŞIK, Kemal, Mu’tezile’nin Doğuşu ve Kelâmî Görüşleri, Ankara 1967.
İBN FÛREK, Mucerredu Makâlâti’l-Eş’arî, (tah. Daniel Gimaret), Beyrut 1987.
İBN HAZM, el-Fasl fi’l-Milel ve’l-Ehvâi ve’n-Nihal, Mısır 1899.
İBN KESİR, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, Beyrut 1988.
İBN MURTAZA, Ahmed b. Yahya, Kitâbu’l-Kalâid, (tah. Alber Nasri Nâder), Beyrut 1986.
---Kitâbu Tabakâti’l-Mu’tezile, (neş. Susanna Diwald-Wilzer), Beyrut 1961.
İBN RÜŞD, el-Keşf an Menâhici’l-Edille fi Akâidi’l-Mille, (çev. Süleyman Uludağ), İstanbul 1985.
İBN TEYMİYYE, Minhâcü’s-Sünneti’n-Nebeviyye, (neş. M. Reşad Salim), Riyad 1986.
KILAVUZ, A. Saim, İslam Akâidi ve Kelâma Giriş, İstanbul 2014.
KOÇYİĞİT, Talat, Hadisçiler ile Kelamcılar Arasındaki Münakaşalar, Ankara 1988.
---Kur’an ve Hadiste Rü’yet Meselesi, Ankara 1974.
KURTUBÎ, Muhammed b. Ahmed, et-Cami’ li Ahkami’l-Kur’an, Beyrut 1985.
KUŞÇU, Ali, Şerhu Tecridi’l-Kelam, y.y. 1307.
MALATİ, Abdurrahman, et-Tenbih ve’r-Red, Beyrut 1968.
MÂTÜRÎDÎ, Kitabu’t-Tevhid, (neş. Bekir Topaloğlu-Muhammed Aruçi), Ankara 2005.
---Te’vilâtu Ehli’s-Sünne, (tah. F. Yusuf el-Hayme), Beyrut 2004. el-MELAHİMİ, Mahmud bin Muhammed, Kitabu’l-Mutemed fî Usuli’d-Din, London 1991.
MÜSLİM b. Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul 1992.
NEBHE, Hudr Muhammed, Tefsiru’l-Kâdî Abdilcebbari’l-Mu’tezilî, Lübnan 2009.
Veysi ÜNVERDİ
|244|
bilimname
düşünce platformu
XXVIII, 2015/1
NESEFİ, Kitabu’t-Temhîd li Kavâidi’t-Tevhid, (tah. C. Hasen Ahmed), Kahire 1986.
---Tabsıratü’l-Edille fî Usuli’d-Din, (tah. Hüseyin Atay, Şaban Ali Düzgün), Ankara 2004.
NEVEVİ, Ebu Zekariyya, Şerhu Sahihi Müslim, Kahire tsz.
NÎSÂBURÎ, Ebu Reşîd Fi’t-Tevhîd, (tah. M. Abdulhâdi Ebu Ride), Mısır 1969. ÖZARSLAN, Selim, “Rü’yetullah Sorunu ve Dirilişle ilişkisi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.11, sayı 1, Ocak 2001.
ÖZERVARLI, M. Sait, Kelam’da Yenilik Arayışları, İstanbul 1998.
PAKİŞ, Ömer, “Rü’yetullah ile İlişkilendirilen Ayetlerin Mu’tezilî Okuma Biçimi, Kâdî Abdulcebbar ve Zemahşeri Örneği”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 21, sayı 2, 2001.
PEZDEVÎ, Ebü’l-Yüsr, Usûlü’d-Dîn, (neş. H. Peter Linss), Kahire 1963.
er-RÂZÎ, Fahreddin, el-Muhassal, (çev. Hüseyin Atay), Ankara 1978.
---et-Tefsîrü’l-Kebîr, Beyrut 1401.
---Kitabu’l-Erbain, Haydarâbâd 1353.
---Meâlimu Usuli’d-Din, (ter. Nadim Macit), Erzurum 1996.
RIZA, M. Reşid, Tefsiru’l-Menar, Beyrut 1993.
SAN’ANÎ, Abdurrezzak b. Hemmam, Tefsiru’l-Kur’an, (tah. M. Müslim Muhammed), Riyad 1410.
es-SÂBÛNÎ, Nureddîn, el-Bidâye fi usûli’d-dîn, (ter. Bekir Topaloğlu), Ankara 2000.
SUBHÎ, A. Mahmud, el-Felsefetü’l-Ahlakiyye fi Fikri’l-İslam, Beyrut 1992.
ŞEHRİSTÂNÎ, el-Milel ve’n-Nihal, (tah. M. Seyyid Geylani), Kahire 1986.
---Nihâyetü’l-İkdâm Fî İlmi’l-Kelâm, Kahire tsz.
ŞEMSEDDİN b. Mahmud b. Abdurrahman, Matâli’ul-Enzâr ‘ala Tavâli’i’l-Envâr, İstanbul 1305.
TABERÎ, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Câmiu’l-Beyân fi Tefsiri’l-Kur’an, Beyrut 1980.
TAFTAZÂNÎ, Şerhu’l-Akaid, (ter. Süleyman Uludağ), İstanbul 1999.
---Şerhu’l-Makâsıd, (tah. Abdurrahman Umeyra), Beyrut 1998.
TİRMİZÎ, Ebû İsâ, Muhammed b. İsâ, Sünen, İstanbul 1992.
TRİTTON, A. S., İslam Kelamı, (çev. Mehmet Dağ), Ankara 1983.
Kâdî Abdulcebbâr’ın Rü’yetullahın Reddine İlişkin Dayanakları
|245|
bilimname
düşünce platformu
XXVIII, 2015/1
TOKSARI, Ali, İslami Kavramlar, Ankara 1997.
WATT, W. Montgomery, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Ankara 1981.
YEŞİLYURT, Temel, Tanrı’nın Aşkınlığı Bağlamında Rü’yetullah Sorunu, Malatya 2001.
---“Rü’yetullah”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XXXV.
---“Rü’yetullah Tartışması”, (Kelam kitabı içinde, editör: Şaban Ali Düzgün), Ankara 2012.
YEPREM, M. Saim, Mâtürîdî’nin Akide Risalesi ve Şerhi, İstanbul 2000. ZEMAHŞERİ, Ebû’l-Kâsım Mahmud İbn Ömer, Keşşaf, (neş. M. A. Şahin) Beyrut 1971.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com