You are here

Home » Content

DOĞU TRAKYA AĞIZLARINDA ARKAİK OLARAK KULLANILAN SINIRLAMA İŞLEVİNDEKİ {–(y)XncA} ZARF-FİİL EKİ

CONVERB SUFFIX {–(y)XncA} USED AS ARCHAIC IN EASTERN THRACE ACCENTS WITH THE FUNCTION OF LIMITATION

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2010
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1177

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
We can follow how differenly we use converbs from the early Turkish written texts on. From the time of Old Turkish to today`s Turkish dialects , converb suffixes have added a number of functions to the verbs by enabling the use of them as adverbs in sentences. In certain circumstances, converbs lost their basic function(s) or transferred this/these to another structure. {–(y)XncA} suffix which has been used since the historical times of Turkish , whose one of the functions is limitation and which gives the meaning of {–(y)XncA + (y)A kadar / dek / değin} has lost this function in Turkey`s Turkish and started be used with different structure,{–(y)XncA + (y)A kadar / dek / değin}. In Rumelian dialects, the {–(y)XncA} converb suffix conveying the meaning of {–(y)XncA + (y)A kadar / dek / değin} has kept this function in the way it is used in historical Turkish dialects. In our study, the focus will be on this subject.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Zarf-fiillerin Türkçenin ilk yazılı eserlerinden itibaren ne denli değişik işlevlerde kullanıldığını takip edebilmekteyiz. Eski Türkçe döneminden günümüz Türk lehçelerine kadar, zarf-fiil ekleri fiillerin cümle içinde zarf olarak kullanılmasını sağlayarak, fiillere birtakım işlevler kazandırmıştır. Bazı durumlarda da zarf-fiiller asıl işlevini/işlevlerini kaybetmiş veya başka bir yapıya aktarmıştır. Türkçenin tarihî dönemlerinden beri kullanılan, işlevlerinden biri de sınırlama olan ve {–(y)XncA + (y)A kadar / dek / değin} anlamı veren {–(y)XncA} eki, Türkiye Türkçesinde bu işlevini kaybetmiş ve {–(y)XncA + (y)A kadar / dek / değin} şeklinde başka bir yapıyla kullanılır olmuştur. Rumeli ağızlarında {–(y)XncA + (y)A kadar/dek/değin} anlamı veren {–(y)XncA} zarf-fiil eki ise, tıpkı tarihî Türk lehçelerindeki kullanımı gibi bu işlevini muhafaza etmiştir. Çalışmamızda bu konu üzerinde durulacaktır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-dogu-trakya-agizlarinda-arkaik-olarak-kullanilan-sinirlama-islevindeki-yxnca-zarf-fiil-eki.pdf
  • 1
495-507
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Ahmed Fakih, Kitabū Evsāfı Mesâcidi’ş-Şerįfe, (Haz.: Hasibe Mazıoğlu), TDK Yayınları, Ankara 1974.
Alî-ġîr Nevâyî, Bedāyi‘u‘l-Vasaŧ, (Haz.: Kaya Türkay), TDK Yayınları, Ankara 2002.
Alî-ġîr Nevâyî, Ġarā‘ibü‘ś-Śıġar, (Haz.: Günay Kut), TDK Yayınları, Ankara 2003.
Alî-ġîr Nevâyî, Nevādirü‘ş-Şebāb, (Haz: Metin Karaörs), TDK Yayınları, Ankara 2006.
Alî-ġîr Nevâyî, Nevāyį-Fevāyidü‘l-Kiber, (Haz.: Önal Kaya), TDK Yayınları, Ankara 1996.
Doğu Trakya Ağızlarında Arkaik… 505
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 5/1 Winter 2010
ARAT, ReĢit Rahmeti, Eski Türk Şiiri, TDK Yayınları, Ankara 1991.
ARAT, ReĢit Rahmeti, Kutadgu Bilig, TDK Yayınları, Ankara 1999.
ASIM, Ömer ve DĠLÇĠN Dehri, Tarama Sözlüğü VII-Ekler, TDK Yayınları, Ankara 2009.
ATA, Aysu , Karahanlı Türkçesi: Türkçe İlk Kur’an Tercümesi, TDK Yayınları, Ankara 2004.
ATA, Aysu, Ķıśaśü‘l Enbiyā, TDK Yayınları, Ankara 1997.
ATILGAN, Yusuf, Aylak Adam, Bilgi Yayınevi, Ankara 1974.
AYVERDĠ, Sâmiha, Bağ Bozumu, Kubbealtı NeĢriyâtı, Ġstanbul 2005
BANGUOĞLU, Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, Ankara 2004.
BODROGĠGETĠ, András J. E., A Grammar of Chagatay, Lincom Europa, Muenchen 2001.
COġKUN, Volkan, “Tarihî Türk Lehçeleri ve Özbek Türkçesinde Zaman ve Mekanda Sınırlama Görevi Üstlenen Yapılar”, Türk Dili Araştırma Yıllığı Belleten 1997, TDK Yayınları (1997), s. 429-438
ÇELĠK, Ülkü, ‘Alį-Şįr Nevāyį- Leylį vü Mecnūn, TDK Yayınları, Ankara 1996.
DENY, Jean, Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), Çev.:Ali Ulvi Elöve, Maarif Matbaası, Ġstanbul 1941.
DĠLÇĠN, Cem, Süheyl ü Nev-Bahâr, TDK Yayınları, Ankara 1991.
DOĞAN, Levent ve HÜNERLĠ Bülent, “Tatar Türkçesi”, (Ed. Levent Doğan), Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı, Kriter Yayınları, Ġstanbul 2007, s. 447-511
DOĞAN, Levent, “Uygur Türkçesi”, (Ed. Levent Doğan), Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı, Kriter Yayınları, Ġstanbul 2007, s. 619-681
DURMUġ, Oğuzhan (2009), Çuvaşçanın Şekil Bilgisi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Edirne.
ECKMANN, Janos, “The Turkish Dialect of Edirne”, Çev.: Oğuzhan DurmuĢ, İlmî Araştırmalar Dergisi, S:18 (2004), s.135-150
ECKMANN, Janos, Nehcü‘l Ferādįs, (Haz.: Semih Tezcan-Hamza Zülfikar), TDK Yayınları, Ankara 2004
506 Bülent HÜNERLİ
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 5/1 Winter 2010
EMĠNOĞLU, Hatice (2003), Müşkil-Güşā (Ta‘bįr-nāme)(Dil Bilgisi-Metin-Dizin), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara.
ERCĠLASUN, Ahmet (Ed.), Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yayınları, Ankara 2007.
ERGĠN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım / Yayım / Tanıtım, Ġstanbul 1998.
GABAIN, A. V., Eski Türkçenin Grameri, Çev.: Mehmet Akalın, TDK Yayınları, Ankara 2003.
GABAIN, A. V., Özbekische Grammatik, Otto Harrassowitz, Leipzig Wien 1945.
GÜLENSOY, Tuncer ve ALKAYA Ercan, Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası, Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
GÜLSEVĠN, Gürer, Uşak İli Ağızları, TDK Yayınları, Ankara 2002.
HACIEMĠNOĞLU, Necmettin, Türk Dilinde Edatlar, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ġstanbul 1992.
HÜNERLĠ, Bülent (2006), Kırklareli Babaeski İlçe ve Köyleri Ağız İncelemesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Edirne,
KALAY, Emin (1990), Edirne İli Havsa İlçesi ve Köyleri Ağzı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
KALAY, Emin, Edirne İli Ağızları, TDK Yayınları, Ankara 1998.
KAYA, Ceval, Altun Yaruk, TDK Yayınları, Ankara 1994.
KAYA, Emel (2008), Muyîddin Mehî’nin Müfîd (Nazmü’t-Teshîl) Adlı Eseri (İnceleme-Metin Dizin) ve Bu Eserin XV. Yüzyıl Türk Tıp Dilinin Oluşmasındaki Yeri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Konya
KONONOV, A. N., Grammatika Sovremennogo Turetskogo Literaturnogo Yazıka, Multilingual, Ġstanbul 2001.
KORKMAZ, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara 2003.
KÜR, Pınar, Bir Deli Ağaç, Can Yayınları, Ġstanbul 1988.
Doğu Trakya Ağızlarında Arkaik… 507
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 5/1 Winter 2010
OLCAY, Selahattin, Doğu Trakya Yerli Ağzı, TDK Yayınları, Ankara 1995.
ÖNER, Mustafa, “Edatların KarĢılaĢtırma ve Sınırlandırma Bağlantıları”, Türk Dili Araştırma Yıllığı Belleten 1999/I-II, S: I-II (2003), s.147-157.
ÖNER, Mustafa, Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yayınları, Ankara 1998.
ÖZKAN, Nevzat, Gagavuz Türkçesi Grameri, TDK Yayınları, Ankara 1996.
Seyf-i Sarâyî, Gülistan Tercümesi, (Haz.:Ali Fehmi Karamanlıoğlu), TDK Yayınları, Ankara 1989.
ġANLI, Cevdet (1990), Kırklareli İli Merkez İlçe ve Köyleri Ağızları (İnceleme-Metin), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
ġeyh ġerif Hace, Mu‘Înü‘l Mürîd (Haz.: Ali Fehmi Karamanlıoğlu), BeĢir Kitabevi, Ġstanbul 2006.
Tâcî-zâde Cafer Çelebi, Hevesnâme, (Haz.: Necati Sungur), TDK Yayınları, Ankara 2006.
TEKĠN, Talat, Irk Bitig, Öncü Kitap, Ankara, 2004.
TOPARLI, Recep, İrşâdü‘l Mûlük ve’s-Selâtîn, TDK Yayınları, Ankara 1992.
ÜSTÜNER, Ahat, Türkçede Pekiştirme, Fırat Üniversitesi Yayınları, Elazığ 2003.
YÜCE, Nuri, Gerundien im Türkischen, Simurg Yayınları, Ġstanbul 1999.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com