You are here

17. YÜZYIL OSMANLI TÜRKÇESİ VE BİN MUHAMMED SALİH

17. CENTURY OTTOMAN TURKİSH AND BİN MUHAMMED SALİH

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Progress of Turkish language isn’t at the same level in every part of large, multinational Ottoman geography. For instance, in 17th century, Oğuz Turkish in Anatolia and Rumelia reached a period which was called Classical Ottoman Turkish and was abundant in Arabic and Persian words, while the last phase of transition from Kıpçak Turkish to Oğuz Turkish was seen in Egypt and its surroundings. Also, in this period, Ottoman citizens, especially the Arabic world, who did not know Turkish needed to learn Turkish for their daily life, and Turkish citizens in Anatolia and Rumelia needed to learn Arabic and Persian to understand culture and art language. Bin Muhammed Salih, who was acquainted with the latest linguistic developments of the era, determined these needs of public and conducted some studies on Turkish language in Iraq, Egypt, Anatolia and Rumelia. Especially EşŞüzurü’z- Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi-Lugati’t-Türkiyye, Kamūsu’l-Ervāmu fi Nizāmi’l-Kelāmi, Uknumu fį Lugati’r-Rūmi and et-Tercumānu fį Lugati Āli Oŝmāni contain important data about both Turkish language of current period and services such as education, lexicography etc. which were conducted via Turkish language. In this study, with reference to the mentioned work, Bin Muhammed Salih’s life, works and his contribution to Turkish language were discussed and reviewed with his works Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi- Lugati’t-Türkiyye.
Abstract (Original Language): 
Çok uluslu geniş Osmanlı coğrafyasında, Türkçenin gelişimi her yerde aynı seviyede değildir. Örneğin 17. yüzyılda Mısır ve çevresinde Kıpçak Türkçesinden Oğuz Türkçesine geçişin son aşamaları yaşanırken Anadolu ve Rumeli’deki Oğuz Türkçesi, Klasik Osmanlı Türkçesi dediğimiz içinde Arapça ve Farsçanın yoğunu olduğu bir Türkçe dönemine ulaşmıştır. Ayrıca bu devirde, Arap dünyası başta olmak üzere, Türkçe bilmeyen Osmanlı tebaası gündelik yaşamaları için Türkçe öğrenmek, Anadolu ve Rumeli’deki Türk halkı da Osmanlı kültür ve sanat dilini anlamak için Arapça ve Farsçayı öğrenmek ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu dönemin dilsel gelişmelerine vakıf ve halkın ihtiyaçlarını iyi tespit eden, Bin Muhammed Salih, Irak, Mısır, Anadolu ve Rumeli’de Türk dili ile ilgili çalışmalar yürütmüştür. Özellikle, Eş-Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi-Lugati’t-Türkiyye, Kamūsu’l-Ervāmu fi Nizāmi’l-Kelāmi3, Uknumu fį Lugati’r-Rūmi ile et-Tercumānu fį Lugati Āli Oŝmāni adlı eserleri, hem dönemin Türkçesi hem de bu dil vasıtasıyla gerçekleştirilen eğitim-öğretim, sözlükçülük vb. faaliyetler açısından önemli veriler içermektedir. Bu çalışmada, adı geçen eserlerden hareketle Bin Muhammed Salih’in yaşamı, Türk diline katkıları ve Eş-Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi-Lugati’t-Türkiyye adlı eseri ele alınıp değerlendirilmiştir.
31-42

REFERENCES

References: 

ABDÜLKADİROĞLU, (1997). “Halîmî Çelebi”, DİA, C. 37, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
ARGUNŞAH, Mustafa, YÜKSEKKAYA, Gülden Sağol, TABAKLAR, Özcan, (2010). Karahanlıca,
Harezmce, Kıpçakça Dersleri, İstanbul: Kesit Yayınları.
ATALAY, Besim (1949). Eş-Şüzûrü'z-Zehebiyye ve'l-Kıtai'l-Ahmediyye fî'l-Lugatı't-Türkiyye, İstanbul: Üçler
Basımevi.
AYVERDİ, İlhan (2006). Büyük Misalli Türkçe Sözlük, (Yay. Haz. Kerim Can Bayar), İstanbul: Kubbealtı
Neşriyat.
BAKTIR Mustafa, (1999). “İbn Melek”, DİA, C. 37, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları
ÇETİN, Abdülbaki, (2006). “Ahmed-i Dâî’nin Farsça Ögretmek Amacıyla Yazdıgı Bir Eser: Müfredât”,
Türkiyat Arastırmaları Dergisi, S. 20, ss. 113-128
İNCE, Adnan (2010). “Nimetullâh Lugatı’nin Metin Kuruluşu Üzerine”, Türkiye’de ve Dünya’da Sözlük
Yazımı ve Araştırmaları Uluslar Arası Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
KARAHİSÂRÎ, Muslihiddin Mustafa bin Şemseddin, (1875). Ahterî-i Kebir, İstanbul: Ali Bey Matbaası.
KILIÇ, Hulusi (1989). “Ahterî”, DİA, C. 2, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı
ÖZTAHTALI, İbrahim İmran, (2009). “Şerh Geleneği ve Lâmi’î’nin Şerh-i Dibace-i Gülistan’ı”, TÜBAR, S. 29,
ss. 293-302
http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/ztahtal_imran%20293-302.pdf, (E.T.
01. 12. 2011)
SÜREYYA, Mehmed, (1996). Sicilli Osmanî, (Yayına Haz. Nuri Akbayar), İstanbul: Kültür Bakanlığı ile
Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı (ortak yayın).
TOPARLI, Recep, (2003). Ed-Dürretü’l-Mudiyye fi’l-Lugati’t-Türkiyye, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
TURAN, Esra İpek, (2007). “Aşçı Dede Halil İbrahim Efendi’nin Fars Dili Ve Gramerine Dair Çalışmaları”,
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
YAKAR, Halil İbrahim, (2009). “Manzum Sözlüklerimizden Tuhfe-i Fedâî”, Turkish Studies, S. 4, ss. 995-
1024,
http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi6/sayi6pdf/55.pdf, (E.T. 03.12.2011)
YAVUZ, Y. Vehbi, (1990). Tāʿlim’ül Müteallim–İslâm’da Eğitim Öğretim Metodu; Metin, Tercüme, Şerh–,
İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı
YÜCE, Nuri, (1988). “Abdullah Ketseli”, DİA, C. 1, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com