Buradasınız

Anasayfa » Content

TÜRKİYE TÜRKÇESİ İLE YENİ UYGUR TÜRKÇESİNİN SÖZ DİZİMİ KARŞILAŞTIRMASI ÜZERİNE

ON THE SYNTAX COMPARISON OF TURKEY’S TURKISH AND NEW UIGHUR TURKISH

Journal Name:

  • The Journal of Academic Social Science Studies

Publication Year:

  • 2014
DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2286

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
Turkey's Turkish went through Ottoman Turkish after Kokturkish, Uigur, Karahan Turkish period; New Uigur Turkish went through Khorezmian Turkish, Chagatay Turkish period after root Turkish, Uigur, Karahan Turkish period. In these processes, as some features between the two dialects have been preserved, some differences take place too. Differences in sound, shape, vocabulary and syntax are on a remarkable level. Comparative studies play an important role in determining the differences between the dialects or languages. Comparison can be done simultaneously or diachronicly in terms of phonetics, morphology, semantics or syntax. The history of comparisons with Turkish is based on old times. Their origin can even be taken to Divanü Lügati´t-Türk. The recent comparisons have focused on syntax. In this study, Turkey's Turkish and New Uigur's Turkish have been compared. As Turkey's Turkish and New Uigur Turkish have similarities, they also have differences. Syntactic structure and syntax understanding between the two dialects have been compared. When Turkey's Turkish and New Uigur Turkish syntactic structure are analyzed, it can be seen that the syntax have undergone modifications in terms of history and culture, the differences are mostly in word groups, however, these differences do not depart from the rule of Altai language group's syntax rules. The reason for the differences is that Turkey's Turkish and New Uigur Turkish have followed a different course and the impact of foreign languages within the historical process.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türkiye Türkçesi Köktürkçe, Uygurca, Karahanlı Türkçesi döneminden sonra Osmanlıca; Yeni Uygur Türkçesi Köktürkçe, Uygurca, Karahanlı Türkçesi döneminden sonra Harezm, Çağatay Türkçesi dönemlerini yaşamıştır. Bu süreçlerde iki lehçe arasında bazı özellikler korunduğu gibi bazı farklılıklar da meydana gelmiştir. Ses, biçim, söz varlığı ve söz diziminde meydana gelen bu farklılıklar dikkat çekici düzeydedir. Lehçeler ya da diller arasındaki bu farklılıkların tespitinde karşılaştırmalı çalışmalar önemli rol oynamaktadır. Karşılaştırmalar eşzamanlı ya da artzamanlı olarak ses bilgisi, şekil bilgisi, anlam bilgisi ya da söz dizimi açısından yapılabilir. Türkçe ile ilgili karşılaştırmalı çalışmaların tarihi eskilere dayanmaktadır. Bu çalışmaların kökeni Divanü Lügati´t-Türk’e kadar götürülebilir. Son dönemlerdeki karşılaştırmalar ise daha çok söz dizimi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu araştırmada Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin eşzamanlı karşılaştırılması yapılmıştır. Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinde söz dizimi açısından benzerlikler olduğu gibi farklılıklar da bulunmaktadır. Çalışmada iki lehçedeki söz dizimi yapıları ve söz dizimi anlayışları karşılaştırılmıştır. Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesindeki söz dizimi yapıları incelendiğinde söz dizimlerinin tarihsel ve kültürel açıdan değişikliğe maruz kaldığı, farklılıkların daha çok kelime grupları üzerinde yoğunlaştığı ancak bu farklılıkların Altay dil grubunun söz dizimi kurallarını bozmadığı görülür. Bu farklılıkların sebebi tarihsel süreç içerisinde Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin farklı bir seyir izlemesi, yabancı dillerin etkisidir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-turkiye-turkcesi-ile-yeni-uygur-turkcesinin-soz-dizimi-karsilastirmasi-uzerine.pdf
  • 1
545
570
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AÇIKGÖZ, H. ve YELTEN, M. (2005). Kelime Grupları. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
AHANOV, K. (2008). Dil Biliminin Esasları (çev. M. CERİTOĞLU). Ankara: TDK Yayınları.
AKAY, R. (2013). Neue Bemerkungen zur Untersuchung Sprachlicher Verschiedenheiten. The Journal of Academic Social Science Studies JASSS International Journal of Social Science , 6(7), 1-12.
Türkiye Türkçesi İle Yeni Uygur Türkçesinin Söz Dizimi Karşılaştırması Üzerine 567
AKBAYIR, S. (2003). Cümle ve Metin Bilgisi. Ankara: Deniz Kültür Yayınları.
AKDAĞ, A. (1998). Türk Dilinin Tamlama Sistemi. Türk Dili, 558, 501-504.
ARAT, R. R. (1987). Uygur Türkçesinin Türk Dili Tarihindeki Yeri. Reşid Rahmeti Arat Makaleler, I, 398-403.
ATABAY, N., ÖZEL, S. ve ÇAM, A. (1981). Türkiye Türkçesinin Sözdizimi. Ankara: TDK Yayınları.
AYGÜN, M. (2013). Kausale Konjunktionen im Deutschen und Ihre Entsprechungen im Turkischen. The Journal of Academic Social Science Studies JASSS International Journal of Social Science, 6(6), 137-148.
BAKİ, A. (1983). Hazirḳi Zaman Uyġur Tili. Pekin: Milletler Neşriyati.
BANGUOĞLU, T. (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK Yayınları.
BESEREK, A. (1991). Türkçede Cümle Yapısı. İstanbul: MEB Yayınları.
BİLGEGİL, M. K. (1963). Eğitim Enstitüleri için Türkçe Dilbilgisi Edebiyat Bilgi ve Teorilerine Giriş. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası.
BİRAY, H. ve BİRAY, N. (1999). Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesinin Sentaks Bakımından Karşılaştırılması Üzerine Bir Deneme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Dr. Himmet BİRAY Özel Sayısı, 22-45.
BİRAY, N. (2007). Türkiye Türkçesi ile Kırgız Türkçesindeki Cümlelerin Unsurları Bakımından Karşılaştırılması. Dil Araştırmaları Dergisi, I (I), 155-173.
BOZKURT, F. (2000). Türkiye Türkçesi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
BURAN, A. ve ALKAYA, E. (2009). Çağdaş Türk Lehçeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
ÇİNGİZHAN, A. M. (1930). Grammatica. Kaşgar.
DELİCE, H. İ. (2007). Türkçe Sözdizimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
DEMİR, N. ve YILMAZ, E. (2003). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
DEMİR, T. (2006). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Kurmay Yayınevi.
DİZDAROĞLU, H. (1976). Tümcebilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
DURMUŞ, M. (2013). Metin Değiştirimin Dilbilimsel Süreçleri Üzerine. The Journal of Academic Social Science Studies JASSS International Journal of Social Science, 6(4), 391-408.
ECKMANN, J. (1988). Çağatayca El Kitabı (çev. G. KARAAĞAÇ). İstanbul: Akçağ Yayınları.
568
Neşe ERENOĞLU
ECKMANN, J. (2011). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar (haz. Osman Fikri SERTKAYA). Ankara: TDK Yayınları.
EHMET, T. (1981). Uyġur Tili 1. Ürümçi: Şincañ Maarip İnistitüti.
EHMET, T. (1981). Uyġur Tili 2. Ürümçi: Şincañ Maarip İnistitüti.
EMET, E. ve ERUYGUR, A. (2010). Temel Uygurca. İstanbul: Teklimakan Uygur Neşriyati, Bayrak Matbaası.
ERCİLASUN, A. B. (2006). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
ERCİLASUN, A. B. (ed.) (2007). Türk Lehçeleri Grameri. Ankara: Akçağ Yayınları.
ERGİN, M. (2000). Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
GENCAN, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayınevi.
GÜLTEKİN, M. (2013). Özbek Atasözlerinin Cümle Yapısı Üzerine Bir İnceleme. The Journal of Academic Social Science Studies JASSS International Journal of Social Science, 6(4), 483-500.
GÜLTEKİN, M. (2013). Özbek Türkçesi Cümle Bilgisi. Ankara: Bizim Büro Yayınları.
GÜNEŞ, S. (2003). Türk Dili Bilgisi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası.
GÜRSOY-NASKALİ, E. (1997). Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu. Ankara: TDK Yayınları.
HATİBOĞLU, V. (1972). Türkçenin Sözdizimi. Ankara: TDK Yayınları.
HATİBOĞLU, V. (1978). Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
HENGİRMEN, M. (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yayınevi.
HEYET, C. (2008). Türk Dilinin ve Lehçelerinin Tarihî Seyri (çev. M. ÖZTÜRK). Ankara: TDK Yayınları.
İMİN, E. (2003). Hazirḳi Zaman Uyġur Tili. Ürümçi: Şincañ Ḫelḳ Neşriyati.
KARAAĞAÇ, G. (2009). Türkçenin Söz Dizimi. İstanbul: Kesit Yayınları.
KARAHAN, L. (1993). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
KARAHAN, L. (2004). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
KARAÖRS, M. (1999). Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesinin Kelime Grupları, Cümle ve Cümle Çeşitleri (Sentaks) Bakımından Karşılaştırılması. TDAY-Belleten 1996, 129-144.
Türkiye Türkçesi İle Yeni Uygur Türkçesinin Söz Dizimi Karşılaştırması Üzerine 569
KARAÖRS, M. (1999). Türkiye Türkçesi ile Kazak Türkçesinin Kelime Grupları, Cümle ve Cümle Çeşitleri (Sentaks) Bakımından Karşılaştırılması. 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996, 613-623.
KARAÖRS, M. (2005). Türk Lehçelerinde Karşılaştırmalı Şekil ve Cümle Bilgisi (Cümle Tahlilleri). Ankara: Akçağ Yayınları.
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I -Fiil- Basit Çekim. (2006). Ankara: TDK Yayınları.
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I. (1991). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü II Dizin. (1992). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
KAŞGARLI, S. M. (1992). Modern Uygur Türkçesi Grameri. İstanbul: Orkun Yayınevi.
KAYDAROV, A. T., TALİPOV, T. T., TSUNVAZO, Yu. Ve İSMAİLOV, İ. (1966). Hazirḳi Zaman Uyġur Tili II Morfologiya ve Sintaksis, Almatı: Ḳazaḳ SSR Penler Aḳademiyası Uyġurşunasliḳ Bölümi.
KERİMOĞLU, C. (2006). Türkiye Türkçesi ve Tatar Türkçesinin Karşılaştırmalı Söz Dizimi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Lehçeleri Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir.
KERİMOĞLU, C. (2007). Türkiye Türkçesi ve Tatar Türkçesi Arasındaki Söz Dizimi Farklılıkları Üzerine. Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri, 2, 383-400.
KORAŞ, H. (2013). Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü Hakkında Değerlendirme. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 5(1), 105.
KORKMAZ, Z. (2007). Batı Dilleri ve Türk Dili Grameri Üzerindeki Etkileri. Türk Dili Üzerine Araştırmalar, 3, 247-252.
KORKMAZ, Z. (2007). Gramer Konularımızla İlgili Bazı Sorunlar. Türk Dili Üzerine Araştırmalar, 3, 173-188.
KORKMAZ, Z. (2007). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Z. (2007). Türkiye Türkçesi Üzerindeki Gramer Çalışmaları ve Bu Çalışmaların Günümüzdeki Durumu. Türk Dili Üzerine Araştırmalar, 3, 285-306.
KURBAN, İ. (1989). Yeni Uygur Türkçesi Grameri. Türk Kültürü Araştırmaları (Halil Fikret Alaska’ya Armağan, XXVI/2, 243-266.
KÜKEY, M. (1975). Uygulamalı Örneklerle Türkçenin Sözdizimi. Ankara: Kardeş Matbaası.
NECİP, E. N. (2008). Yeni Uygur Türkçesi Sözlüğü (çev. İ. KURBAN). Ankara: TDK Yayınları.
Nesrulla (1981). Hazirḳi Zaman Uyġur Tili. Ürümçi: Şincañ Ḫelḳ Neşriyati.
570
Neşe ERENOĞLU
ÖZEL, S., ATABAY, N. ve ÇAM, A. (1981). Türkiye Türkçesinin Sözdizimi. Ankara: TDK Yayınları.
ÖZKAN, M. ve SEVİNÇLİ, V. (2008). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi. İstanbul: 3F Yayınevi.
ÖZTÜRK, R. (1994). Yeni Uygur Türkçesi Grameri. Ankara: TDK Yayınları.
ROZİ, T. ve TURSUN, Y. (2003). Çet Ellerdiki Tilşunasliḳ ve Uyġur Tili Tetḳiḳatiy. Ürümçi: Şincañ Helḳ Neşriyati.
SAVUT, B. (1991). Ḳisḳiçe Tilşunasliḳ Luġiti. Ürümçi: Şincañ Ḫelḳ Neşriyati.
SEPER, S. ve YOLBOLDİ, N. (2002). Hazirḳi Zaman Uyġur Tili (Tüzitilgen Nusḳisi). Ürümçi: Şincañ Ḫelḳ Neşriyati.
ŞİMŞEK, R. (1987). Örneklerle Türkçe Sözdizimi TümcelerBelirtme ÖbekleriÇözümleme. Trabzon: Kuzey Gazetecilik Matbaacılık ve Ambalaj San. A. Ş..
TOHTİ, L. (2004). Cong duanyu jiegou dao zui jian fang’an: Aertai yuyan de jufa jiegou (From Phrase Structure to Minimalist Program: The syntactic structure of Altaic languages). Pekin: The Publishing House of Central University for Nationalities.
TOPALOĞLU, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
TÖMÜR, H. (1984). Uyġur Tili Grammatikisi Tetḳiḳatidiki Bezi Mesililer Toġrisida. Uyġur Tili Mesililiri (Türkiy Tillar Tetḳiḳati 3), 16-42.
Uyġur Tiliniñ İzahliḳ Luġiti (Ḳisḳartilmisi). (1999). Ürümçi: Şincañ Ḫelḳ Neşriyati.
ÜSTÜNOVA, K. (2002). Türkçede Yapı Kavramı ve Söz Dizimi İncelemeleri. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları.
VARDAR, B., GÜZ, N., ÖZTOKAT, E., RİFAT, M., SENEMOĞLU, O. ve SÖZER, E. (1980). Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
VON GABAİN, A. (2000). Eski Türkçenin Grameri (çev. Mehmet AKALIN). Ankara: TDK Yayınları.
YAKUP, A. (1990). Grammatika Tetkikatidiki Üç Möhim Devr. Til ve Tercime, 1, 10-15.
YAMAN, E. (1999). Türkiye Türkçesine Göre Özbek Türkçesindeki Söz Dizimi Farklılıkları Üzerine. 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996, 1235-1240.
YAMAN, E. (2000). Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırılması. Ankara: TDK Yayınları.
YÖRÜK, Y. (1978). Örnekli, Uygulamalı Cümle Bilgisi. Ankara: Eğitim Yayınevi.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com