BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN FUTBOLDA FAİR PLAY’E İLİŞKİN OLUMLU VE OLUMSUZ DAVRANIŞLARA YAKLAŞIMLARININ İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda Fair Play’e ilişkin olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarını belirlemektir. Araştırma grubunu Ankara ili merkez ilçelerinde görev yapan 56’sı bayan 94’ü erkek toplam 150 beden eğitimi öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırma gurubuna Fair Play’e ilişkin somut örnek olayların değerlendirilmesinin istendiği bir anket uygulanmıştır. Örnek olaylar futbolda karşılaşılmış ya da karşılaşılması muhtemel üçü Fair Play’e uygun, ikisi Fair Play’e aykırı davranışlardan oluşmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde tanımlayıcı istatistik teknikler ile Chi-square testi kullanılmış, önem düzeyi 0.05 olarak alınmıştır. Bulgular, Beden Eğitimi öğretmenlerinin önemli bir bölümünün (%64.7) “kendi yarar ve yargısına ters düşse bile hakemin doğru karar almasına yardımcı olma” davranışını içeren örnek olayı sportmence olmakla birlikte profesyonelce bulmadıklarını ve yaklaşık yarısının benzer olay karşısında aynı şekilde davranmayacaklarını göstermektedir. “Rakip takımın maruz kalacağı haksız bir durumu gidermek için çaba gösterme” ve “rakibin haksız dezavantajlarından yararlanmaya kalkışmama” davranışlarını içeren örnek olayları “sportmence fakat profesyonelce değil” olarak değerlendiren beden eğitimi öğretmenlerinin oranı %40’a ulaşırken benzer bir durum karşısında aynı şekilde davranmayacaklarını ifade edenlerin oranı da %30’u aşmaktadır. Araştırma grubunun göz ardı edilemeyecek bir oranı (~%37) “hakemi yanıltarak haksız avantaj sağlama” ve “rakibin oynama hakkını yanıltıcı stratejilerle elinden alma” davranışlarını içeren olumsuz örnek olayları “taktik olarak güzel” bulurken, yine yaklaşık bir oranı da benzer durumlar karşısında aynı şekilde davranacaklarını belirtmektedir. Verilen örnek olaylarda yansıtılan davranışları onaylayıp onaylamama ya da benzer durumlarda aynı şekilde davranıp davranmama oranları, gerek cinsiyet gerekse ferdi veya takım sporcusu olma değişkenlerine göre, herhangi bir farklılık göstermemektedir (p>0.05). Sonuçlar beden eğitimi öğretmenlerinin, Fair Play’e ilişkin yaklaşımlarının daha çok başarı odaklı olduğu yolundadır. Nitekim okullararası yarışmalarda son yıllarda görülen şiddet olaylarının öğrencilerin de “her ne pahasına olursa olsun kazanmak” prensibi ile motive edildiklerini göstermektedir. Oysaki okul beden eğitimi dersleri ve okullararası karşılaşmalar, Fair Play’e uygun davranışların kazandırılması ve sergilenmesinde uygun bir ortam olarak kullanılmalıdır.