Buradasınız

59 NOLU TAHRİR DEFTERİNE GÖRE BİGA SANCAĞI’NDA YERLEŞİM VE NÜFUS

DEMOGRAPHICAL FEATURES OF BIGA PROVINCE ACCORDING TO CENCUS BOOK NO 59

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_674

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Biga peninsula is region in the northwest of Turkey surrounded with Sea of Marmara in the north, Aegean Sea in the west and Gulf of Edremit in the south. As the region is situated at the passing route from Anatolia to Europea through Dardanelles, it experienced important events in the history. Sanjak of Biga which was founded in this region was under the control of Anatolia principality in the first several eras and was the passing and rally place for Ottoman troops moving to Rumelia and Western Anatolia thanks to its geographical and strategical position In this study, detailed Census Book dated February 5th 1516 that belonged to Sultan Selim period is analysed with relation to demographical features of Biga Province. According to the book, the Biga province is consisted of central Biga, Balya and Avlonya, Çan, Ezine-Bazarı, Lapseki and Çatal-Bergos towns. The Province includes 372 villages, 44 of which are deserted and 15 ruined, and 100 smaller settlement units. Biga is constituted of 5519 sections 1077 of which in the center, 1168 in Balya and Avlonya, 432 in Çan, 1057 in Ezine-Bazancı, 1251 in Lapseki and Çatal Bergos, 1251 in Muaflar and approximately a population of 27595 live in Biga. According to the Book, there were not any non-Muslim districts the core and peripheries of Biga. However, some non-Muslim communities and settlements existed in the rural outskirts. The overall non-Muslim population of the Province is considered to be around %1.5-2. Some Turkish nomadic communities were also detected living in the central regions and rural outskirts that had diverse occupations ranging from animal husbandry to limited farming. Excluding the trust records, these communities were recorded as 103 households in central Biga, 32 households in rural areas, 39 households in Balya, 32 households in Avlonya, 76 households in Ezine Bazarı.
Abstract (Original Language): 
Biga yarımadası, Türkiye’nin kuzey batısında, kuzeyinde Marmara denizi, batısında Ege denizi ve güneyinde Edremit körfezi ile çevrili bir bölgedir. Anadolu'dan Çanakkale Boğazı yoluyla Avrupa yakasına geçiş güzergâhı üzerinde bulunan Biga bölgesi bu özelliği sebebiyle tarihte önemli olaylara sahne olmuştur. Bu bölgede oluşturulan Biga sancağı, ilk dönemlerde Anadolu Eyaletine bağlı olup, bulunduğu coğrafi konum ve stratejik mevkii sebebiyle Rumeli'ye ve Batı Anadolu'ya hareket eden Osmanlı kuvvetlerinin toplanma ve geçiş yeri olmuştur. Bu çalışmada; Sultan Selim dönemine ait 5 Şubat 1516 tarihli Mufassal Tahrir Defteri, Biga Sancağı’nda yerleşim ve nüfus açısından incelenmiştir. Adıgeçen deftere göre Biga Sancağı, merkez Biga, Balya ve Avlonya, Çan, Ezine-Bazarı, Lâpseki ve Çatal-Bergos kazalarından oluşmuştur. Sancak genelinde 372 köy ve 100 mezra olup köylerden 44’ü boş, 15’i de harap durumdadır. Biga merkez 1077 hane, Bâlya ve Avlonya 1168 hane, Çan 432 hane, Ezine-Bazarı 1057 hane, Lâpseki ve Çatal Bergos 1251 hane, muaflar 534 hane olmak üzere toplam 5519 hane olup tahmini olarak 27595 kişilik nüfus yaşamaktadır. İncelenen deftere göre Biga ve nahiye merkezlerinde gayrimüslim mahalleleri yoktur. Kırsal kesimde ise değişik işlerle uğraşan gayrimüslim yerleşim yerleri ve cemaatler vardır. Sancak genelinde yaşayan gayrimüslimlerin genel sancak nüfusuna oranları % 1.5-2 civarındadır. Genellikle şehir merkezi veya kırsal kesimde yerleşim yerlerinin yakınlarına yerleşmiş, hayvancılıktan sınırlı tarıma kadar çeşitli işlerle uğraşan Yörük cemaatleri tespit edilmiştir. Bu cemaatler vakıf kayıtları hariç, Biga merkezde 103 hane, Biga kırsalında 32 hane, Balya’da 39 hane, Avlonya’da 32 hane, Ezine-Bazarı’nda 76 hane, 42 nefer olarak kaydedilmişlerdir.
1131-1167

REFERENCES

References: 

166 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri, (937/1530), Hudâvendigâr, Biga, Karesi, Saruhân, Aydın, Menteşe, Teke ve Alâiye Livâları, (nşr. B.D.A.G.M.), Ankara 1995
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri II, İstanbul 1990
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri III, İstanbul 1991
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri IV/1, İstanbul 1992
BARKAN, Ö. Lütfi, ‚Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi‛, T.M. X, (1951), s.1-26
BARKAN, Ömer Lütfi, ‚Osmanlı İmparatorluğu'nda Kolonizatör Türk Dervişleri‛, Türkler, 9, Ankara 2002, s. 133-153
74 BOA. TT. 59, s. 276
1165
Recep DÜNDAR
BELDICEANU-STEİNHERR, İrene, ‚Atçeken‛, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 4, İstanbul 1991, s. 48-49
ÇAĞATAY, Neşet, ‚Osmanlı İmparatorluğunda Reayadan Alınan Vergi ve Resimler‛, AÜ. DTCF, V, Ankara 1947 s. 483-511
ÇAKAR, Enver, ‚17.Yüzyılın İkinci Yarısında Antakya Kazasında İskân ve Nüfus (1678/1089 Tarihli Avarız-Hane Defterine Göre)‛, Belleten, C. LXVIII, S. 252, Ankara 2004, s.1-27
ÇAKAR, Enver, ‚Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun İdarî Taksimatı‛ Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12/1, Elazığ 2002, s.261-282
ÇAKAR, Enver, 17. Yüzyılda Haleb Eyaleti ve Türkmenleri, Elazığ 2006
ÇİÇEK, Kemal, ‚Osmanlı Tahrir Defterlerinin Kullanımında Görülen Bazı Problemler ve Metod Arayışları‛, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 97, (Ağustos 1995), s. 93-112
DEVELİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara 1978
EMECEN, Feridun, ‚Biga‛, TDVİA, C. 6, İstanbul 1992, s. 136-137
EMECEN, Feridun, XVI. Asırda Manisa Kazası, Ankara 1989
ERGENÇ, Özer, ‚Osmanlı Şehirlerindeki Yönetim Kurumlarının Niteliği Üzerinde Bâzı Düşünceler‛, VIII. Türk Tarih Kongresi (Ankara, 11-15 Ekim 1976) Kongreye sunulan bilgiler, II, Ankara 1981, s. 1265-1274
ERGENÇ, Özer, ‚Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fizikî Yapıya Etkileri‛, Türkiyenin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920), s. 103-109
ERGİN, Osman, Türkiyede Şehirciliğin Tarihî İnkişafı, İstanbul 1936
FAROQHİ, Suraiya, ‚Tavation and Urban Activities İn Sixteenth Century Anatolia‛, İnternational Journal of Turkish Studies I, (1979-1980), s. 19-53
GÖKBİLGİN, M. Tayyib, ‚XVI. YY. Başlarında Trabzon Livâsı ve Doğu Karadeniz Bölgesi‛, Belleten, XXVI/102, (Ankara 1962), s. 293-337
GÖKBİLGİN, M. Tayyip, Rumeli’de Yörükler Tatarlar ve Evlad-ı fâtihân, İstanbul 1957
GÖKÇE, Turan, ‚Osmanlı Nüfus ve İskân Tarihi Kaynaklarından ‚Mufassal-İcmâl‛ Avârız Defterleri ve Gümilcine Kazâsı Örnekleri‛, Tarih İncelemeleri Dergisi, XX/1, (Temmuz 2005), s. 71-134
GÖYÜNÇ, Nejat, ‚Hâne Deyimi Hakkında‛, İÜEFTD, S. 32, s. 331-348
59 Nolu Tahrir Defterine Göre Biga Sancağı’nda Yerleşim ve Nüfus 1166
GÖYÜNÇ, Nejat, ‚Yurtluk-Ocaklık Deyimleri Hakkında‛, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul, 1991, s. 267-277
GÖYÜNÇ, Nejat, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, İstanbul 1969
GÜNDÜZ, Tufan, Anadolu’da Türkmen Aşiretleri, İstanbul 2007
HALAÇOĞLU, Yusuf, ‚Klâsik Dönemde Osmanlı Devlet Teşkilatı”, Türkler, 9, Ankara 2002, s.795-838
İNALCIK, Halil, ‚Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu‛, Türkler, 9, Ankara 2002, s. 66-88
KARADENİZ, Hasan Basri, ‚Atçekenlik ve Atçeken Yörükleri‛, Anadolu’da ve Rumeli’de Yörükler ve Türkmenler Sempozyumu Bildirileri, Tarsus 2000, s.183-193
KARADENİZ, Hasan Basri, Atçekenlik ve Atçeken Oymakları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Kayseri 1995
KILIÇ, Orhan, ‚Yurtluk-Ocaklık ve Hükümet Sancaklar Üzerine Bazı Tespitler‛, OTAM, Sayı 10, Ankara 1999, s.119-137.
KUBAN, Doğan, ‚Anadolu Türk Şehri, Tarihî Gelişmesi, Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler‛, Vakıflar Dergisi, VII, (Ankara 1968), s. 53-73
ORHONLU, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı, İstanbul 1987
ÖDEN, Zerrin Günal, ‚Karesioğulları‛, TDVİA, C. 24, İstanbul 2001, s. 488-489
ÖZ, Mehmet, ‚Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler‛, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, (Derleyenler: Halil İnalcık, Şevket Pamuk), T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, 2000, s. 16-27
ÖZDEMİR, Rıfat, ‚Avarız ve Gerçek Hane Sayılarının Demografik Tahminlerde Kullanılması Üzerine Bazı Bilgiler”, X. Türk Tarih Kongresi, C.4, Ankara 1993, s.1-33
ÖZEL, Oktay, ‚Avarız ve Cizye Defterleri‛, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Ankara 2001, s. 35-50
PAKALIN, Mehmet Zeki, Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II, İstanbul 1971
PAKALIN, Mehmet Zeki, Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, İstanbul 1971
SARI, Serkan, XV-XVI. Yüzyıllarda Menteşe, Hamit ve Teke Sancağı Yörükleri, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi), Isparta 2008
SHAW, Stanford J., Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye I, İstanbul 1982
SÜMER, Faruk, ‚XVI. asırda Anadolu, Suriye ve Irak’da Yaşayan Türk Aşîretlerine Umûmî Bir Bakış‛, İktisat Fakültesi Mecmuası, XI/1-4, (İstanbul 1952), s. 511-522
1167
Recep DÜNDAR
ŞAKİROĞLU, Mahmut H., ‚Cezâyir-i Bahr-i Sefîd‛, TDVİA, C. 7, İstanbul 1993, s. 500-501
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, Ankara 1988
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, I, Ankara 1988
VARLIK, M. Çetin, ‚Anadolu Eyaleti‛, TDVİA, C. 3, İstanbul 1991, s. 143-144
YEL, Ali Murat, KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa Sabri, ‚Mahalle‛, TDVİA, C. 27, Ankara 2003, s. 323-326

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com