Buradasınız

İNANÇLARIN BAZI ORTAK YÖNLERİ VE TARİHTE DİNİ İNANMA SÜRECİ ÜZERİNE BİR DENEME

AN ESSAY ON SOME COMMON ASPECTS OF BELIEFS AND THE PROCESS OF RELIGIOUS BELIEF IN HISTORY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2517
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
On the matter of identifying human beliefs and the common aspects of these beliefs, it is possible to separate the people into two groups as atheists who claim that the universe has existed itself, therefore there is no god that is ruling over it and Deists who claim that there is a supreme being that has created the universe and is ruling over it. It is seen that religion has been existing since the beginning of human existence and that the traces of a religious belief related to each civilization are seen. And this indicates that atheism has never been a general belief throughout human history and that it cannot be approved as a start. When looking at the historical texts (some of which are given in this essay) by focusing on the answers given by Deists during the historical process, it can be seen that they have shone a light on the process of religious belief throughout history. Accordingly: Religious belief process in history does not show a progress from polytheism to monotheism. It cannot be also claimed that animism is the starting religion. These claims are against history. The common characteristics of the ancient religions, particularly: God, creation, water, mud, Adam and Eve, Evil, A Tree in Paradise, considered sacred from the Sky, searching for heaven in sky, underestimating surface, seeing hell unimportant, like same ideas which are in religious and mythology show their shared common roots. This root is Divine Religion and all of other religions stem from because of changing of this religion. In terms of historical process, ontological terms, epistemological terms, the belief process of human beings begins monotheist.
Abstract (Original Language): 
İnsanlığın inançlarını ve bu inançların ortak yönlerini tespit etme noktasında, onları âlem kendi kendine varolmuştur ve onu yöneten bir ilâh yoktur diyen Ateistler ve âlemi yaratan, yöneten üstün bir varlık vardır diyen İlâhçılar (Tanrıcılar) olarak iki gruba ayırmak mümkündür. İnsanın varoluşundan itibaren dinin de var olduğu, her uygarlıkla ilgili bir dini inancın izlerine rastlanıldığı görülmektedir. Bu da insanlık tarihinde ateizmin hiçbir zaman genel bir inanç olmadığı ve başlangıç kabul edilemeyeceğini gösterir. İlâhçıların tarihi süreçte verdikleri cevaplara odaklanılarak tarihi metinlere bakıldığında (ki onlardan bazıları bu makalede verilmektedir) tarihte dinî inanma sürecine dair bir ışık tuttukları görülür. Buna göre: Tarihte dinî inanma süreci çok tanrılı inançtan (politeizmden) tek Tanrılı inanca doğru bir gelişme göstermez. Başlangıç dininin bir animizm olduğu da iddia edilemez. Bu iddialar tarihe ters düşer. Eski dinlerdeki ortak yönler özellikle: Tanrı, yaratılış, su, çamur, Âdem ve Havva, Şeytan, Tuğba Ağacı, Gökten gelenin kutsal sayılması, cennetin gökte aranması, yeraltının aşağılanması, cehennemin aşağıda görülmesi gibi fikirlerin öyle ya da böyle bir şekilde eski dinlerde ve mitolojilerde yer alması onların kök birliğine sahip olduğunu gösterir. Bu kök İlahi Din’dir ve diğer dinlerin hepsi onun değiştirilmesinden kaynaklanan dinlerdir. Hem tarihsel süreç açısından, hem ontolojik açıdan, hem de epistemolojik açıdan insani varlığın inanma süreci Tek Tanrı inancıyla başlar.
101
124

REFERENCES

References: 

AKGÜN, Mehmet (2005) “Yunan Düşüncesinin Eşiğindeki Ozan Hesiodos’un Kosmogonik ve Ahlâkî Görüşleri”, Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay Armağan Kitabı, ss. 93-114, Ankara: Gazi Kitabevi.
İnançların Bazı Ortak Yönleri ve Tarihte Dini İnanma Süreci Üzerine Bir Deneme 123
AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1975) “Allah ve Din Fikri, Son Asrın İlim ve Fen adamlarına Göre İlim-Ahlâk-İman, Der. M. Rahmi Balaban, 5. Baskı, ss. 3-12, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
ALBAYRAK, Mevlüt (2001) İbn Sîna ve Whitehead Açısından Tanrı-Âlem İlişkisi ve Kötülük Problemi, Isparta: Fakülte Kitabevi.
ARİSTOTELES (1996) Metafizik, çev. Ahmet Arslan, II. Basım, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
AYDIN, Mehmet S. (1992) Din Felsefesi, 3. Baskı, Ankara: Selçuk Yayınları.
BAYRAKTAR, Mehmet (1997) Din Felsefesine Giriş, Ankara: Fecr Yayınevi.
ÇIĞ, Muazzez İlmiye (2005) Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sümer’deki Kökeni, 9. Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları.
ÇIĞ, Muazzez İlmiye (2004) Sümerli Ludingirra Geçmişe Dönük Bilim Kurgu, 6. Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları.
ERBAŞ, Ali; GÜNDÜZ, Şinasi; HARMAN, Ömer Faruk; AYDIN, Fuat; TAŞPINAR, İsmail (2011) Yaşayan Dünya Dinleri, 2. Baskı Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
FÂRÂBÎ (1997) İdeal Devlet (El-Medînetü’l Fâzıla), Çev. Ahmet Arslan, Ankara: Vadi Yayınları.
GÖKBERK, Macit (1985) Felsefe Tarihi, 5. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
GÜNDÜZ, Şinasi (Editör) (2007) Yaşayan Dünya Dinleri, 2. Baskı, İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
GÜNAY, Ünver ve GÜNGÖR, Harun (2009) Türklerin Dinî Tarihi, 5. Baskı, İstanbul: Rağbet Yayınları.
HESİODOS (1977) “Tanrıların Doğuşu (Theogonia)”, Hesiodos Eseri ve Kaynakları, Çev. Sabahattin Eyuboğlu, Azra Erat Türk, Ankara: Tarih Kurumu Yayınları.
HOMEROS (2006) İlyada, Çev. Azra Erhat-A. Kadir, 21. Basım, İstanbul: Can Yayınları.
İNAN, Abdulkadir (2000) Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar, 5. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
KAFESOĞLU, İbrahim (1998) Türk Millî Kültürü, Onyedinci Basım, İstanbul: Ötüken Yayınları.
KARAHAN, Fazıl (2012/1) “İnsanî Varlığın Hakikat Arayışı” Felsefe Dünyası, ss. 164-180, Ankara: Türk Felsefe Derneği Yayını.
KAŞGARLI MAHMUD (1939) Divân-ü Lûgâtit-Türk, neşr ve çev. B. Atalay, c. I, Ankara.
KONFÜÇYÜS (2000) Konuşmalar (Lun-yu), çev. Muhaddere Nabi Özerdim, Cumhuriyet.
KÖKSOY, Mümin (2003) Yerbilimlerinin Katkısıyla Nuh Tufanı ve Sümerlilerin Kökeni, Ankara: Yeni Avrasya Yayınları.
KÜÇÜK, Abdurrahman; TÜMER, Günay; KÜÇÜK, Mehmet Alparslan (2011) Dinler Tarihi, 3. Baskı, Ankara: Berikan Yayınevi
KRAMER, Samuel Noah (1995) Tarih Sümer’de Başlar, Çev. Muazzez İlmiye Çığ, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
124
Fazıl KARAHAN
KRANZ, Walter (1976) Antik Felsefe Metinler ve Açıklamalar, Çev. Suad y. Baydur, 2. Basım, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
MARRİOTT Alice; RACHLİN, Carol K. (2003) Kızılderili Mitolojisi, çev. Ünsal Özünlü, 4. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi
MEMİŞ, Ekrem (2005) Eskiçağda Türkler, 2. Baskı, Konya: Çizgi Kitabevi.
MORAN, Adli (Tarihsiz) Dinler Tarihi, Yedigün Matbaası, İstanbul: Hürriyet Gazetesi Neşriyatı.
ÖGEL, Bahaeddin (1997) Türk Mitolojisi I, İstanbul: MEB Yayınları.
ÖZCAN, Hanifi (1997) Epistemolojik Açıdan İman, 2. Baskı, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
ÖZCAN, Zeki (1998) Teolojik Hermenötik, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
ÖZDEMİR, İbrahim (1997) Çevre ve Din, Ankara: Çevre Bakanlığı Yayınları.
PİRENE, Jacques, Meydan Büyük Dünya Tarihi, Cilt 1.
RAHMAN, Fazlur (1998) İslâm ve Çağdaşlık, çev. Alparslan Açıkgenç, M. Hayrı Kırbaşoğlu, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
SARIKÇIOĞLU, Ekrem (2004) Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, 5. Baskı Isparta: Fakülte Kitabevi Yayınları.
TANYU, Hikmet (1980) İslâmlıktan Önce Türklerde Tek Tanrı İnancı, Ankara: Ankara İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
TÜMER, Günay (1994) “Din”, İslâm Ansiklopedisi, Cilt 9, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı..
ÜLKEN, Hilmi Ziya (2004) Türk Tefekkürü Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
YUSUF HAS HACİP (2006) Kutadgu Bilig, Çev. Reşit Rahmeti Arat, I. Basım, İstanbul Kabalcı Yayınevi.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com