You are here

EYÜP CEDİT ALİ PAŞA MESCİDİ: MİMARİ ANALİZ, KORUMA SORUNLARI VE ÖNERİLER

EYÜP CEDİT ALİ PASHA MASJID: ARCHITECTURAL ANALYSIS, PROTECTION PROBLEMS AND RECOMMENDATIONS

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.21733/ibad.419004
Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
In this study, Cedit Ali Pasha Masjid, which is located on Halil Pasha Street (old Kuru Kavak Street) in Eyüp, it is the first settlement area of İstanbul outside of the Ottoman walls of Istanbul, was examined according to its architectural characteristics and the change that occurred in its plan shema was questioned in the historical process. Masjid's bani is Semiz Ali Pasha, one of the Grand Viziers of Süleyman the Magnificent. There is no inscription. For this reason, although the date of construction is unknown, it is dated by researchers between 1561-65. Also known as Ali Pasha, Cedit Ali Pasha, Semiz Ali Pasha and Kuru Kavak, the mosque is located on a cornered parcel that is bordered by neighboring buildings and the street. Today, the building consists of a masjid , a meşruta (a house for imam's stay), a room used as a storehouse and the toilets, and a semi-enclosed place where ablution taps are located in a small courtyard. Rectangular plan the mosque closed area and the last congregation site adjacent to the entrance ceiling are covered with two separate roofs independent of each other. The minaret is unusually located left side of the masjid. The mosque, which is one of the rare examples due to its original form and location, it was repaired during the reign of Abdülhamid. In this study, the data obtained from the current drawings and on-site examination were evaluated in the context of archival documents, old photographs and maps, and it was seen that the building differed greatly from the original plan shema due to the unqualified additions that were made in different periods. Besides, the interventions made during the repairs were examined with the cause result relation and the obtained data were presented in the context of the visuals. Proposals have been made to ensure that the unqualified additions of the building are removed, thus preserving the identity of the era in which it was built, and transferring it to future generations.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada, İstanbul’un ilk Osmanlı sur dışı yerleşim bölgesi olan Eyüp’te Halil Paşa Caddesi (eski Kuru Kavak Caddesi) üzerinde bulunan Cedit Ali Paşa Mescidi, mimari özelliklerine bağlı olarak incelenmiş, tarihsel süreçte yapının plan şemasında meydana gelen değişim sorgulanmıştır. Mescidin banisi Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamlarından biri olan Semiz Ali Paşa’dır. Yapının kitabesi yoktur. Bu nedenle yapım tarihi kesin olarak bilinmemesine rağmen araştırmacılar tarafından 1561-65 yılları arasına tarihlendirilmektedir. Ali Paşa, Cedit Ali Paşa, Semiz Ali Paşa ve Kuru Kavak gibi isimler ile de anılan mescit komşu yapılar ve cadde ile sınırlandırılmış sıkışık, köşe bir parselde yer alır. Yapı günümüzde küçük bir avlu içerisinde bulunan mescit, meşruta (imamın konaklaması için yapılmış ev), tuvaletler ve bitişiğinde depo olarak kullanılan bir mekan ile abdest alma musluklarının bulunduğu yarı kapalı bir mekandan oluşmaktadır. Dikdörtgen plan şemalı mescit kapalı mekanı ile giriş cephesine bitişik olan son cemaat yeri birbirinden bağımsız iki ayrı kırma çatı ile örtülmüştür. Yapıya bitişik olan minaresi alışılmışın dışında soldadır. Minaresinin özgün biçimi ve konumu sebebiyle nadir örneklerden biri olan mescit, 1892 yılında Sultan II. Abdülhamit devrinde onarılmıştır. Bu çalışma ile yapının güncel rölövelerinden ve yerinde yapılan incelemelerden elde edilen veriler, arşiv belgeleri, eski fotoğraflar ve haritalar eşliğinde değerlendirilmiş, yapının farklı dönemlerde yapılmış niteliksiz ekler sebebi ile inşa edildiği dönemdeki plan şemasından büyük oranda farklılaştığı görülmüştür. Bunun yanı sıra onarımlar sırasında yapılmış olan müdahaleler neden sonuç ilişkisi ile incelenmiş, elde edilen veriler görseller eşliğinde sunulmuştur. Çalışmada yapının niteliksiz eklerinden arındırılarak aslına uygun olarak yenilenmesi ve böylece inşa edildiği dönemdeki kimliğini koruyarak gelecek nesillere aktarılmasının sağlanması için önerilerde bulunulmuştur.
180
189

REFERENCES

References: 

AYVERDİ, E.H. (1958). Fatih devri sonlarında İstanbul mahalleleri-şehrin iskanı ve nüfusu, Ankara: Vakıflar Umum Müdürlüğü.
DAĞDELEN, İ. (Yayına haz.) (2006). Alman Mavileri 1913-1914 I. Dünya Savaşı öncesi İstanbul haritaları. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Yayınları.
DİŞÖREN, N. E. (1994). Semiz Ali Paşa Camii. İstanbul Ansiklopedisi. s.520.
EYİCE, S. (1953). İstanbul’da bazı cami ve mescid minareleri. Türkiyat mecmuası. İstanbul: İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. X. Cilt. s. 247-268. [Erişim yeri: http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuturkiyat/article/viewFile/10230008..., Erişim tarihi: 27 Nisan 2018]
HASKAN, M.N. (1996). Eyüp Sultan tarihi. İstanbul: Eyüpsultan Vakfı Yayınları.
Hüseyin Ayvansarayi (2001). Hadikatü’l-Cevami İstanbul camileri ve diğer dini-sivil mimari yapılar (haz. Ahmet Nezih Galitekin). İstanbul: İşaret Yayınları.
KARA, F. (2003). “Fetih ile birlikte kurulan bir semt Eyüp ve fetihten günümüze ulaşan mahalleler”. Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu VII Tebliğler, 9-11 Mayıs 2003, pp. 340-358.
NECİPOĞLU, G. (2005). The age of Sinan, architectural culture in the Ottoman Empire. Princeton-Oxford: Princeton University Press.
ÖZ, T. (1987). İstanbul camileri (I. Cilt) , Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
YÜKSEL, A. (2004). Osmanlı Mimarisinde Kanuni Sultan Süleyman Devri. VI. Cilt. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
Url. 1. http://sehirharitasi.ibb.gov.tr/ [Erişim tarihi: 5 Şubat 2018]
Eyüp Sultan Belediyesi Arşivi
Atatürk Kitaplığı Harita Arşivi

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com