Sociology As Applied to the Medicine

Ksi Psikiyatri ve Davranış Bilimleri Bölümü Tıbbi Sosyoloji Bilim Birimi yöneticisi Scambler'ın da bulunduğu sekiz yazar tarafından kaleme alınmış. İngiltere'de 1980'de "radikal bir değişiklik yapılarak" tıp fakültelerinin çoğunda sosyoloji temel tıp müfredatına dahil edilmiş, bu kitap ta 1982'de yapılan 1. baskısından başlayarak ders kitabı olarak okutulmuş. Dersin hangi konuları ele aldığını, bu konulara bizim fakültelerimizde ne kadar değinildiğini ve bu konuların bizde nasıl ele alınması gerektiğini düşünmemiz için kitabın bölüm başlıklarına bakalım: Hastalığın toplumsal yönleri 1) Toplu m ve Değişen Hastalık Kalıbı 2) Hastalığı n Sosyal Nedenleri Tıbbi Pratikte Rol Oynayan Toplumsal Faktörler 3) Sağlı k ve Hastalık Davranışı 4) Hasta-Heki m İlişkisi 5) Hastaneler , Doktorlar ve Hasta Bakımı 6) Kroni k Hastalıkla Yaşamak 7) Ölmek , Ölüm ve Yitirmek Toplumsal yapı ve sağlık 8) Eşitsizli k ve Toplumsal Sınıflar 9) Sağlı k Hizmetinin Alıcısı ve Vericisi Olarak Ka- dın mı 10) Etni k Azınlık Gruplarının Sağlığı ve Sağlık Bakı- 11) Yaşlılar , Sağlık Bakımı ve Toplum Hastalığı tanımlamanın toplumsal süreci 12) Tıbbi Bilginin Sınırları 13) Sapma, Hasta Rolü ve Etiketleme 14) Sağlık Hizmetlerinin Organizasyonu 15) Ulusa l Sağlık Hizmetlerinin Kökeni ve Gelişimi 16) Sağlı k Meslekleri 17) Toplulu k ve Hastane Dışı Bakımın Sürdürülmesi 18) Önleme ve Sağlığın Özendirilmesi 19) Sağlık Sonuçlarının Ölçülmesi 20) Sağlık Hizmetlerinin Organizasyonu ve Finans¬manı Kitabın her bölümü tek tek ele alınabilecek ve üze¬rine ilginç şeyler söylenebilecek konular, ancak bana Türkiye ile farklılığı açısından çok çarpıcı gelen ve sa¬nırım hepimizi de ilgilendirecek bölüm Birleşik Kral-lık'ta genel pratisyenliğin gelişiminin anlatıldığı bölüm: "19. yüzyılda hastaneler öncelikle fakirler tarafından kullanılıyordu; yüzyılın iyice sonlarına doğru, anestezi ve antiseptik cerrahi tedavi başarı oranlarını yükseltene kadar (hastaneler) tehlikeli yerler olma özelliğini koru¬dular. Ödeyebilenler için nitelikli bir genel pratisyenden (gp) muayene parası ödeyerek hizmet almak sağlık ba¬kımına ulaşmanın başlıca yoluydu. Yavaş yavaş, Dostluk Dernekleri (kar amacı gütmeyen karşılıklı yarar sağlayan örgütlenmeler) ve sendikalar tarafından oluşturulan ve başta kalifiye işçiler olmak üzere başka grupların da gp hizmetinden yararlanmalarını sağlayan çeşitli sigorta düzenlemeleri geliştirildi. Özellikle yalnızca vizi¬te ücretlerinin uygun bir gelir sağlamadığı fakirce böl¬gelerde daha fazla sayıda gp bu düzenlemelere katıldı. Sigortayı düzenleyen listeye aldığı her kişi için gp'e ödeme yapıyordu. Gp'e mütevazı ama makul ölçüde gü¬venli bir gelir ve niteliksiz pratisyenlerin rekabetine karşı koruma sağlayan Dostluk Dernekleri ve sendikalar sigortaya dahil olan işçi sınıfı mensupları lehine gider¬leri kontrol altına almak için (tıbbi) bakımın ev ziyaret¬leri gibi standartlarını belirleyecek ve gp'in klinik öz¬gürlüğünü sınırlayacak sağlam bir konum elde ettiler. Ne tuhaftır ki hizmet alanların kontrolünün derecesi tıp mesleğinin liderlerinin devlet müdahelesinin Dostluk Derneklerinin karışmasından daha iyi olabileceği sonu¬cuna varmalarına neden oldu; bu da Ulusal Sağlık Hiz¬metlerinin kuruluşuna giden yolu açtı (Honigsbaum 1989) (s.186).