You are here

Home » Content

DÎVÂNÜ LÜGÂTİ’T-TÜRK’TEKİ TEK HECELİ FİİLLERİN OĞUZ VE KIPÇAK GRUBU TÜRK LEHÇELERİNDEKİ DURUMUNA İSTATİSTİKSEL BİR BAKIŞ

A STATISTICAL VIEW TOWARD THE MONOSYLLABIC VERBS IN DÎVÂNÜ LÜGÂTİ'T-TÜRK AND THEIR SITUATION IN OGHUZ AND KYPCHAK DIALECTS

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2010
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1117

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
In this study, we made a comparative and statistical analysis on the verbs which are one of the most lasting structures of Turkish. We tried to reach statistical results by comparing and analyzing monosyllable verbs mentioned Dîvânü Lügâti't-Türk and their situation in Oghuz and Kypchak dialects. The monosyllable verbs in Dîvânü Lügâti't-Türk form the foundation of our study. In the cross tabulation, Turkoman and Turkey Turkish of Oghuz group of dialects, and, Tatar and Bashkir Turkish of Kypchak group of dialects were taken. As a result of this study, it is discovered that the monosyllabic verbs in Dîvânü Lügâti't-Türk are living in modern dialects in the ratio of 68%-76%. Even though Turkey Turkish takes the first rank with regard to conserving the monosyllable verbs considering the words living in the mouths, it may take the last rank when the words living in the mouths are disregarded.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada, Türkçenin en sağlam yapılarından birisi olan fiiller üzerinde karşılaştırmalı ve istatistiksel bir inceleme yaptık. Dîvânü Lügâti't-Türk'te geçen tek heceli fiillerin bugünkü çağdaş Oğuz ve Kıpçak grubu Türk lehçelerindeki durumunu karşılaştırmalı olarak ele alarak istatistiksel sonuçlara ulaşmaya çalıştık. Çalışmamızın temelini Dîvânü Lügâti't-Türk'teki tek heceli fiiller oluşturmuştur. Karşılaştırmada, Oğuz grubu lehçelerinden Türkmen ve Türkiye Türkçeleri, Kıpçak grubundan ise Tatar ve Başkurt Türkçeleri esas alınmıştır. Bu çalışma sonucunda, Dîvânü Lügâti't-Türk'teki tek heceli fiillerin bugünkü lehçelerde %68-%76 oranında yaşadığı tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesi, ağızlarda yaşayan kelimeler dikkate alındığında, tek heceli fiilleri muhafaza hususunda birinci sırayı alırken, ağızlarda yaşayan kelimeler dışarıda tutulduğunda sonuncu olabilmektedir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-divanu-lugatit-turkteki-tek-heceli-fiillerin-oguz-kipcak-grubu-turk-lehcelerindeki-durumuna-istatistiksel-bir-bakis.pdf
  • 2
1362-1391
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AGİŞEV İ. M. vd., [1993], Başkort Telenen Hüzlege I-II, Russkiy Yazık, Moskva.
ARAZKULIYEV S. vd. [1977], Türkmen Dilinin Gısgaça Dialektologik Sözlügi, Ilım Neşriyatı, Aşgabat.
ATALAY Besim, [1985-1986], Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi I-II-III, TDK Yay., Ankara.
ATALAY Besim, [1986], Divanü Lûgat-it-Türk Dizini "Endeks'TV,
TDK Yay., Ankara.
BORHANOVA N., YAKUPOVA G., [1953], DialektologikSüzlek, II. Bs., Tatgosizdat, Kazan.
BORHANOVA N. B. vd., [1969], Tatar Telenen Dialektologik Süzlege, Tatarstan Kitap Neşriyatı, Kazan.
DANKOFF Robert, KELLY James [1985], Mahmud al-Kaşgarî, Compendium of The Turkic Dialects (Dîwân Lugât at-Turk), Part III, Washington, D. C., Harvard University Printing Office.
Derleme Sözlüğü, [1963-1982], TDK Yay., Ankara.
Divanü Lûgat-it-Türk Dizini, [1972], TDK Yay., Ankara.
HAMZAYEV M. Y. vd., [1962], Türkmen Dilinin Sözlügi, Aşgabat.
MAHMUTOVA L. T. vd. (Red.), [1977-1979-1981], Tatar Telenen Anlatmalı Süzlege, Tatarstan Kitap Neşriyatı, Kazan.
Tatarça-Rusça Süzlek, [1966], İzdatel'stvo Sovetskaya Entsiklopediya, Moskva.
TEKİN Talat vd. [1995], Türkmence-Türkçe Sözlük, Simurg, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com