BERNARD LEWIS: BİLİM Mİ YANILTMACA MI?

Bu metin, Bernard Lewis’in ‘What Went Wrong?’ isimli kitab.n. incelemekte, onun İslam dünyas.n.n geri kalm.şl.ğ. ile ilgili şu köktenci yorumunu eleştirmektedir: “İslam dünyas. demokrasi ile uyumlu olmad.ğ., dinsel az.nl.klar.n haklar.n. reddettiği ve kad.n haklar.n. s.n.rlad.ğ. için Bat.’n.n gerisine düşmüştür. Müslümanlar merak duygusundan yoksundurlar ve Bat.’ya yetişmek için hiçbir girişimde bulunmamaktad.rlar.” Bu çal.şma, İslami çöküş olgusunu dünya tarihi ve dünya ekonomisi bağlam.ndaki yerine yerleştirmeye çal.şmaktad.r. Bat. Avrupa XIX. yüzy.l.n baş.ndan itibaren, Sanayi Devrimi’nin sonucunda elde ettiği büyük askeri ve ekonomik gücü, dünyan.n geri kalanlar.n.n ekonomilerini kontrol etmek ve bu ekonomilere nüfuz etmek için kullanm.şt.r. Sonuç olarak, 1800-1950 y.llar. aras.ndaki dönemde Çin, Hindistan, Güneydoğu Asya, Latin Amerika ve İslam dünyas., mutlak ya da göreceli bir çöküş sürecine girmiştir. Lewis’in düşüncesinin aksine, bu çöküş süreci evrensel olduğu, yaln.zca İslam dünyas.na özgü bir durum olmad.ğ. kanaatindeyim.