You are here

İMAM EBÛ YÛSUF'UN FUKAHÂ TABAKÂTINDAKİ YERİ

IMAM ABU YUSUF’S POSITION IN THE CLASSIFICATION OF ISLAMIC JURIST

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_708

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Imam Abu Yusuf Yaqub ibn Ibrahim al-Ansari (d.182), has left a profound impact on fiqh and is regarded as the pioneer of many innovations. Abu Yusuf is also portrayed as an incredibly studious individual who was unceasing in his pursuit for knowledge and legal understanding. His reliability in hadith is accepted by most of the scholars. Imam Abu Yusuf studied religious law and traditions in Kufa and Medina under the effect of a number of scholars including Abu Hanifa, Malik b. Anas, al-Layth b. Sa'd, Hisham bin Urwa, Ebu İshak al-Shaybani and others. Abu Yusuf is the first to be called Qadi al-Qudat (the Supreme Judge). For this reason, Imam Abu Yusuf is a very important and valuable scholar in history of Islamic law. During period of imitation, Islamic jurists, said that Abu Yusuf was not an absolute mujtahid. In addition, he was claimed to depend on his teacher’s methods. However, this claim was regarded faulty when the historical process is analyzed and ijtihad of Abu Yusuf was examined in detail. Furthermore, a study of any serious text of Hanafi usul al-fiqh will indicate that many points of method of Abu Yusuf differed from his teacher’s. The fact that Imam Abu Yusuf was absolute mujtahid was confirmed by many scholars. This study reveals evidence regarding Abu Yusuf’s being an absolute mujtahid and the outcome of this fact is also analyzed.
Abstract (Original Language): 
İmam Ebû Yûsuf Yaʻkub b. İbrâhîm el-Ensârî (v.182), fıkıh tarihinde derin etkiler bırakan ve yeni birçok fıkhî gelişme için öncülük yapan bir müctehiddir. Ebû Yûsuf, fıkhî kavrayış ve bilgisini arttırmak için şahsî çalışma ve gayretini azami ölçüde kullanan bir kişi olarak tanınmaktadır. Onun, Hadis ilmi konusunda da güvenilir olduğu birçok âlim tarafından kabul edilmektedir. Ebû Yûsuf, İmam Ebu Hanîfe’nin yanında, Mâlik b. Enes, Leys b. Sa’d, Hişam b. Urve, Ebû İshak eş-Şeybânî ve diğer birçok fakihten istifade ederek Kûfe ve Medine’deki fıkhî bilgiye sahip olmuştur. Ebû Yusuf, kâdılkudat olarak isimlendirilen ilk kişidir. Bu sebeplerden dolayı İmam Ebû Yûsuf, İslâm hukuk tarihinde çok önemli ve değerli bir konuma sahiptir. Taklit dönemi müellifleri, İmam Ebû Yûsuf'un usûl konularında hocası İmam Ebû Hanîfe'ye bağlı olduğunu iddia etmişlerdir. Ancak, hem tarihî süreç doğru bir şekilde analiz edilince, hem de Ebû Yûsuf'un ictihadları incelenince bu iddianın doğru olmadığı ortaya çıkmaktadır. Hanefî fıkıh usûlü kitapları üzerinde yapılacak ciddi bir çalışma da, usûl konusunda Ebû Yûsuf’un hocası Ebû Hanîfe’den farklı düşündüğünü ortaya çıkartacaktır. İmam Ebû Yûsuf’un mutlak müctehid olduğu gerçeği birçok âlim tarafından kabul edilmektedir. Bu çalışmada İmam Ebû Yûsuf'un mutlak müctehid olduğunu gösteren deliller ortaya konulmakta ve bu durumun -bir mezhebe bağlı olma anlayışı bağlamında- ortaya çıkardığı fıkhî sonuçlar tahlil edilmektedir.
491-508

REFERENCES

References: 

Abdülazîz el-Buhârî, Alaüddin Abdülazîz b. Ahmed b. Muhammed (v.730), Keşfü'l-esrar an Usûli’l-Pezdevî, Dârü'l-Kütübi'l-Arabiyye, Beyrut 1997.
Ali el-Hafîf, el-İctihad fi'ş-şeriati'l-İslâmiyye, Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, Riyad 1979.
ATAR, Fahrettin, “İftâ Teşkilatının Ortaya Çıkışı”, MUİF Dergisi, sayı:3, s. 30.
_________, Fıkıh Usûlü, MUİF Yayınları, İstanbul 1992.
Babertî, Ekmeleddin Muhammed b. Muhammed, el-İnâye şerhu'l-Hidâye, y.y., t.y.
Bardakoğlu, Ali, “Hanefi Mezhebi”, XVI, 1-21, DİA, İstanbul 1997.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamûsu, I-VIII, Bilmen Yayınevi, İstanbul 1985.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil (v.256), Sahîhu’l-Buhârî, I-VI, Daru İbn Kesir, Beyrut 1993.
Cessâs, Ahmed b. Ali er-Râzî (v. 370), el-Fusûl fi'l-usûl, I-IV, Kuveyt 1994.
Dağcı, Şamil, İslâm Ceza Hukukunda Şahıslara Karşı Müessir Filler, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1996.
_________, “Kısas”, DİA, XXV, 488-495, Ankara 2002.
Debûsî, Ebû Zeyd Abdullah b. Muhammed (v. 430/1039), Te’sîsü’n-nazar Mukayeseli İslâm Hukuk Düşüncesinin Temellendirilmesi (trc. Ferhat Koca), Ankara Okulu, Ankara 2009.
Dihlevî, Şah Veliyyullah, Fıkhî İhtilaflarda Ölçü (trc. Musa Hûb), Yeni Akademi Yayınları, İstanbul 2006.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî (v.275), Sünen-ü Ebî Dâvûd, Daru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrut, t.y.
Ebû Yûsuf, Yâkup b. İbrâhim (v.182), Kitâbü’l-Harâc, Dârü’l-Mâ’rife, Beyrut t.y.
__________,er-Red alâ Siyeri’l-Evzâî (thk. Ebu’l-Vefa el-Efğânî), Lecnetü İhyâi’l-Meârifi’n-Nu’maniyye, Mısır 1357 (h).
Ebû Zehre, Muhammed, Usûlü'l-fıkh, Tebliğ Yayınları, İstanbul, t.y.
__________, Ebû Hanîfe hayatuhu ve asruhu, Dârü'l-Fikri'l-Arabî, Kahire 1976.
506
Ahmet ÖZDEMİR
__________, el-Cerîme ve'l-ukûbe fi'l-fıkhi'l-İslâmî, Dârü'l-Fikri'l-Arabî, Kahire 1976.
Furat, Ahmet Hamdi, Kûfe Ekolü (Sosyal Yapının Hukuku Etkisi), Yalın Yayıncılık, İstanbul 2009.
Hudarî, Muhammed, İslâm Hukuk Tarihi (trc. Haydar Hatipoğlu), Kahraman Yayınları, İstanbul 1987.
İbn Âbidîn, Muhammed Alaüddin (v.1252/1836), “Ukûdü resmi’l-müftî”, Mecmuatü’r-resâil, Dersaadet 1325.
İbn Hallikân, Şemseddin Ahmed b. Muhammed (v. 681/1282), Vefeyâtü'l-a'yân ve enbâu enbâi'-zamân, Dâru Sadır, Beyrut 1968.
İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd (v.456/1064), el-İhkâm fî usûli'l-ahkâm, Beyrut 1985.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed (v.751/1350), İ’lâmü’l-muvakkıîn an rabbi’l-alemin, Dâru İbni’l-Cevzi, Demmâm 1423.
İbn Kemal Paşa, Tabakâtu’l-fukahâ, Süleymaniye Düğümlü Baba Kütüphanesi, no: 351/16, vr.130-131.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed (v. 620/1223), el-Muğnî, I-XV, Hecr li’t-Tıbaa ve’n-Neşr, 2. baskı, Kahire 1992.
İbn Nüceym, Zeynüddin Zeyn b. İbrâhim b. Muhammed (v.970/1563), el-Bahru'r-râik şerhu Kenzü'd-dekâik, el-Matbaatü'l-İlmiyye, Kahire, t.y.
İbn Sa'd, Ebû Abdullah Muhammed b. Sa'd (v. 230), Tabakâtu'l-kübrâ, Dâru Sadır, Beyrut t.y.,
İbnü’l-Hümâm, Kemalüddin Muhammed b. Abdulvâhid (v. 861/1457), Şerhu Fethu’l-kadîr, I-IX, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, t.y.
İbnü’l-Münzir en-Nîsâbûrî, Ebû Bekr Muhammed b. İbrâhim (v. 309/921), el-İkna’ (thk. Abdullah b. Abdülaziz el-Cibrîn), Mektebetü'r-Rüşd, Riyad 1994.
________, el-Evsat fi's-sünen ve'l-icma' ve'l-ihtilaf, Daru Taybe, Riyad 1985.
Kallek, Cengiz, "Ebû Yûsuf'un İktisâdî Görüşleri, İslâm Araştırmaları Dergisi, sayı: 1, s.1-18, İstanbul 1997.
Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslâm Hukuku, I-III, Nesil Yayınları, İstanbul 1996.
________, İslâm Hukuk Tarihi, Nesil Yayınları, İstanbul 1989.
________, İslâm Hukukunda İctihad, MÜİF Vakfı Yayınları, İstanbul 1996.
Kefevî, Mahmud b. Süleyman, Ketâibu a'lâmi'l-ahyâr, Süleymaniye Kütüphanesi Reisülküttab bölümü, Demirbaş no: 690, varak: 66-68.
Kevserî, Muhammed Zâhid, Hüsnü't-tekâdî fi sîreti'l-İmam Ebû Yûsufe'l-Kâdî, Humus, 1968.
İmam Ebû Yûsuf'un Fukahâ Tabakâtındaki Yeri 507
________, Fıkhu ehli’l-Irak ve hadîsühum (thk. Abdülfettah Ebû Gudde), Mektebetü'l-Matbuati'l-İslâmiyye, Beyrut 1970.
Koca, Ferhat, İslâm Hukuk Metodolojisinde Tahsis, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1996.
_________, "Hanefi Mezhebinde Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf ve Muhammed Arasındaki Hukukî Görüş Farklılıkları", Ekev Akademi Dergi, sayı: 18, s. 143-160, Kış 2004.
Mahmud Matlûb, Ebû Yûsuf hayâtuhu ve âsâruhu ve ârâuhu’l-fıkhiyye, Câmiatu Bağdad, Bağdat 1972.
Mahmesânî, Subhi, "Kâdî kudâti Bağdad ve eseruhu fi'l-fıkhi'l-islâmî", Mecelletu'l-Mecmai'l-İlmî, Dımaşk 1965.
Mekkî, Muvaffak b. Ahmed, Menâkibu'l-İmami'l-A'zam Ebî Hanîfe, Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrut 1981.
Mercânî, Şihabüddin Harun b. Bahauddin el-Kazanî (v.1889) Nâzuratu’l-hak fî farziyyeti'l-ışâ' ve in lem yeğibi'ş-şafak, Kazan 1875.
Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî en-Nisâburî (v. 261/875), Sahîh-u Müslim, Beyrut, t.y.
Nablusî, Abdülganî b. İsmail, Hulâsatü’t-tahkîk fi beyâni hükmi’t-taklid ve’t-telfik, Mektebetü Işık, İstanbul t.y.
Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (v. 303/915), Sünen’ün-Nesâî, Haleb 1986.
Râzî, Muhammed b. Ömer Fahreddin (v.606/1209), el-Mahsûl fî ilmi'l-usûl, Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, Riyad 1980.
Saymerî, Ebû Abdillah Hüseyin b. Ali (v. 436/1045), Ahbâru Ebî Hanîfe ve ashâbih, 2. baskı, Beyrut 1976.
Serahsî, Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl (v. 483/1090), Usûl, I-II, Eda Neşriyat, İstanbul 1990.
________,el-Mebsût, I-XXX, Darü’l-Ma’rife, Beyrut 1989.
________,Şerhu Siyeri’l-kebir, Câmiatü’d-Düveli’l-Arabiyye, Kahire 1971.
Seyyid, Mehmed, Usûl-u Fıkh, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1915.
Şener, Mehmet, İslâm Hukukunda Örf, İzmir 1987.
Şevkânî, Muhammed b. Ali, İrşâdü'l-fuhûl ilâ tahkîki'l-hakki min ilmi'l-usûl (thk. Şa'ban Muhammed İsmail), I-II, Kahire 1992.
Şîrâzî, Ebû İshak İbrâhîm b. Ali b. Yûsuf (v. 476/1083), el-Mühezzeb fi fıkhi’l-İmam eş-Şâfiî, I-II, Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, Kahire 1959.
________,Tabakâtu’l-fukahâ, Dâru'-Râidi'l-Arabî, Beyrut 1970.
508
Ahmet ÖZDEMİR
Taşköprîzâde, Ahmed b. Mustafa (v.968/1561), Miftâhu's-saâde ve misbâhu's-siyâde, Dâru'l-Kütübi'l-Hâdise, Kahire 1968.
Öğüt, Salim “Ebû Yûsuf”, DİA, X, 260-265, İstanbul 1994.
Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1990.
Özşenel, Mehmet “İmam Muhammed eş-Şeybânî’nin İctihad Usûlünde Sünnetin Konumu”, İslâm Araştırmaları, 2005, sayı:3, ss.91-105.
Ünal, İsmail Hakkı, İmam Ebû Hanîfe’nin Hadis Anlayışı ve Hanefî Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1994.
Veki', Muhammed b. Halef b. Hayyân (v. 306), Ahbâru'l-kudât, I-III, el-Mektebetü'l-Asriyye, Beyrut, t.y.,
Yavuz, Yunus Vehbi, Hanefî Mezhebinde İctihad Felsefesi, İşaret Yayınları, İstanbul 1993.
Zehebî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Osman (v. 748/1348), Menâkıbü'l-İmam Ebî Hanîfe ve sahıbeyhi Ebî Yûsuf ve Muhammed b. Hasan, Dârü'l-Kütübi'l-Arabiyye, Kahire, t.y.
________,Tezkiretü’l-huffâz, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut 1956.
________,Târihu'l-İslâm ve vefeyâtu'l-meşâir, Dâru'l-Garbi'l-İslâmî, Beyrut 2003.
Zeydan, Abdülkerim, el-Medhal li dirâseti'ş-şerîati'l-islâmiyye, Bağdat 1969.
Zeyleî, Ebû Muhammed Cemaleddin Abdullah b. Yusuf (v.762/1360), Nasbü'r-râye li-ehâdîsi'l-Hidaye, Dârü’l-Me’mun, Kahire 1938.
Ziriklî, Hayreddin, el-Aʻlâm, Matbaatu Kustasus, Kahire 1954.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com