You are here

Home » Content

OSMANLI MODERNLEŞMESİ BAĞLAMINDA, OSMANLI DEVLETİ NİN EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Journal Name:

  • İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası

Publication Year:

  • 2007
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
17. ve 18. yüz yıllarda Osmanlı Devleti nin siyasi, İdari, iktisadi, sosyal düzenindeki çözülme açıkça görülür bir hal almış, söz konusu çözülme imparatorluğun en parlak ve görkemli konumuna ulaştığı Kanuni Sultan Süleyman Döneminde (16, yüz yıl) başlamıştık. Osmanlı devlet adamının sistemdeki söz konusu bozulmayı kabullenebilme süreci, devletin ordusunun, kesin zaferlerle galibiyet sağladığı Batı Avrupa devletlerine savaş alanlarında yenilmesiyle kendisini gösterir. Savaş alanlarındaki yenilgiler devlet teşkilatındaki çözülmenin (aksaklıkların) dışayansımasıydı. Zira Osmanlı Devleti'nin toprak düzeni (ümar-dir-lik- sistemi), devletin sadece İktisadi hayatını kapsar mahiyette değil, askeri, idari, sosyal hayatıyla da doğrudan bağlantılıydı. Devlet, tımar sistemiyle, iktisadi hayatın büyük bir bölümünü, tebaasının sosyal hayatım düzenlediği gibi. askeri ve idari mekanizmasının büyük bir kısmını da söz konusu sistemle bütünleş-tirmişu. Neticede Osmanlı devlet örgütünün temeli olan ve 16. yüz yıl sonlarına doğru bozulmaya başlayan tımar -dirlik- sistemi. 17. Yüzyılda kendisinden bekleneni veremez duruma gelmiştir2. Topraklar iltizama verilmeye başlanmış, devlete verebileceğinden fazla vergi yükü altında ezilen ve vergi veremeyecek duruma gelen köylü, toprağını terk etmiş, böylece ekilebilir alanların boş kalması, beraberinde iktisadi problemleri getirdiği gibi. sosyal problemlere de sebep olmuştur3. Devlet örgütünün temelindeki çözülmenin devletin tüm kurumlarına yansıması doğaldır. Zira toprak düzenindeki bozulmanın sonuçlarından biri de Osmanlı toplum düzeninde bulunmayan bir grubun ortaya çıkmasıdır. Ayanlar. Osmanlı toplumunun bir döneminin realitesi olan ve mevcudiyetini devletin klasik örgütündeki bozulmaya borçlu bulunan bu grubun varlığı, Osmanlı modernleşmesi bakımından yararlı olmuş mudur? Sorusu sorulabilir Zira söz konusu grubun varlığı, devletin merkezi gücündeki zayıflamayı, merkezde ve taşrada muktedir olması gereken siyasi iktidar sahiplerinin, taşrada siyasi iktidara sahip olamadıklarını ortaya koymaktadır. Devletin merkezi yapısını parçalar nitelikte olan ayanlar, bir yandan merkezin taşrasında oluşan siyasi iktidar boşluğunu doldurma iddiasındayken. diğer yandan da İnsan hak ve özgürlüklerinin gelişimi bakımından İngiliz 1215 Magna Cartası İle karşılaştırılan Sened i İttifak ın ortaya çıkmasına neden oldular1. Onlarla Sened-i Îttiiak'ı imzalayan II. Mahmut, bu senedi uygulamak bir yana (ki söz konusu belge ölü doğmuştur).
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-osmanli-modernlesmesi-baglaminda-osmanli-devleti-nin-egitim-ogretim-sisteminde-yapilan-degisiklikler.pdf
  • 2
143-222
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Adıvar, A. Adnan, Osmanlı Türklerinde İlim. 6.bs., İstanbul Remzi Kitabevi. 2000.
Akın. Haydar. Ortaçağ Avrupası'nda Cadılar ve Cadı Avı. l.bs., Ankara. Dost Kitabevi, 2001.
Akkaya Kia. Rukiye. Moderniteden Postmodernilcyc Egemenlik ve Hukuk. l.bs.. İstanbul. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.. 2006.
Akman. Mehmet, Osmanlı Devletinde Kardeş Katli, l.bs., İstanbul. Eren Yayıncılık, 1997,
Akman. Mehmet. 'Türkiye'de Hukuk Alanında Yapılan İlk Doktora Tezi. " Türk Hukuk Tarihi Araşürmalan. İstanbul. No: 1, (2006 Bahar), s.65-86.
Akşin. Sina. 'Siyasal Tarih (1789-1908). " Türkiye Tarihi 3 Osmanlı Devleti 1600-1908. C.1H, 4.bs.. İstanbul Cem Yayınevi 1995. s.77-188.
Antel Sadrettin Celâl. Tanzimat Maarifi. " Tanzimat. C.l İstanbul Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlan. 1999. s.441 462.
Armağan, Mustafa, Büyük Osmanlı Projesi, l.bs.. İstanbul Timaş Yayınlan, 2008.
Avcı. Mustafa, Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar. İstanbul Gökkubbe. 2004,
Avcı. Mustafa. "Biyo-Hukuk ve Özellikle Klonlarnaya İlişkin İslâm Hukukundaki Görüşler. " Kamu Hukuku Arşivi, sene 8, No:2. (Kasım 2005). s. 142-152.
Aydın, Mehmet Âkif. "Bir Hukukçu Olarak Ahmed Cev Paşa. " İslâm ve Osmanlı Hukuku Araşürmalan, İstanbul İz Yayıncılık. 1996. s.37-57.
Aydın. Mehmet Âkil Türk Hukuk Tarihi. 5.bs.. İstanbul Hars Yayıncılık. 2005.
Aydın. Mehmet Âkif. "Mecellenin Hazırlanışı, ' İslâm vc Osmanlı Hukuku Araştırmaları. İstanbul, İz Yayıncılık, 1996, s.59-80.
Aydın. M. Akif, "Osmanlı Hukuku. " Osmanlı Medeniyeti Siyaset. İktisat. Sanat, haz. Coşkun Çakır, l.bs, İstanbul. Klasik Yayınlan. 2005, s, 171-224.
Aydın, Mehmet Âkif. Türk Hukuk Tarihçiliği * Türkiye Araşürmalan Literatür Dergisi Türk Hukuk Tarihi. İstanbul C. 111. No:5 (2005). s.9 25.
Beaudet. Pierre."Atina ve Mısır'da Antik Uygarlıklar ve 'Batının İcad Edilmesi, " çev. Kadir Cangızbay. Medeniyetler Çatışması Samuel P. Huntington v.d., der. Murat Yılmaz, S.bs.. Ankara, Vadi Yayınlan. 2003. s.308-317.
Berkes, Niyazi. Türkiye'de Çağdaşlaşma, haz. Ahmet Kuyaş, 6.bs.. İstanbul. Yapı Kredi Yayınlan, 2004.
Berki, Ali Himmet, Açıklamalı Mecelle (Mecelle-1 Ahkâm-ı Adllyye). İstanbul, Hikmet Yayınlan, t.y.
Bilgin, Vcjdi, Fakih ve Toplum Osmanlı'da Sosyal Yapı ve Fıkıh. İstanbul, İz Yayıncılık, 2003.
Bilmen. Ömer Nasuhî. "Hukuki İslâmiyye ve Isülahatı Fıkhiyye" Kamusu. C.i. İstanbul. İstanbul Üniversitesi Yayınlan. 1949.
Bousquet. G. H.,"Fıkıh Muamması ve Kaynakların Esran. " İslâm Fıkhı ve Roma Hukuku, çev. Kemal Kuşçu. İstanbul, Yağmur Yayınlan, 1964. s.23-52.
Bozkurt, Gülnihâl, Batı Hukukunun Türkiye'de Benimsenmesi Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyetine Resepsiyon Süreci (1839-1939), Ankara, Atatürk, Kültür. Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınlan, 1996.
Bozkurt. Gülnihâl, Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin İşığı Allında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlannın Hukuki Durumu (1839-1912). 2.bs., Ankara. Atatürk, Küllür. Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınlan. 1996.
Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, C.XVI, İstanbul. İnterpress Basın ve Yayıncılık A.Ş., 1992.
Cevdet Paşa. Tezakir 1-12. haz. Cavid Baysun. 3.bs. Ankara, Atatürk. Kültür. Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınlan. 1991.
Cihan. Ahmet. "Klasik Dönem Osmanlı Medreselerinde Sosyal Hayat. Personel Çeşitliliği ve Sosyal Mobilizasyon. " Osmanlı Devletinde Eğitim Hukuk ve Modernleşme, istanbul. Ark Ki¬taplan. 2006, s. 13-65.
Cin. Halil. Osmanlı Toprak Düzeni ve Bu Düzenin Bozulması. 3.hs.. Konya. Selçuk Üniversitesi Yayınlan. 1992.
Cin Halil. Akyılmaz Gül. Türk Hukuk Tarihi. Konya. Sayram Yayınlan. 2003.
Dalkıran. Sayın, ibn-1 Kemal ve Düşünce Tarihimiz. İstanbul. Osmanlı Araşürmalan Vakfı -OSAV- Yayınlan, 1997.
Davison.
Roderi
c H.. Osmanlı İmparatorluğunda Reform 1856-1876. C.I ve GMt l.bs.. çev. Osman Akınhay. İstanbul, Papirüs Yayınevi. 1997.
Demir. Abdullah. Devlet i Aliyyenin Büyük Hukukçusu Şeyhülislam Ebussuud Efendi. İstanbul. Ötüken Neşriyat A.Ş., 2006.
Devellioğlu. Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, haz. Aydın Sami Güneyçal. 14.bs., Ankara. Aydm Kitabevi Yayınlan. 1997.
Dinçer. Ömer. 'Koçibey Risalesi. " Osmanlı Medeniyeti Siyaset. İktisat. Sanat. haz. Coşkun Çakır. l.bs. İstanbul, Klasik Yayınlan, 2005, s.259-277.
Doğan. Üyas, Tanzimat Sonrası Osmanlı Aydınlarında Çağdaşlaşma Sorunu ve Arayışlar. " (çevrimiçi) http:// www.uydukurdu.com/ forum/arthive/index.php/index.ph^
arinda_cagdaslasma_sorunu_ve_arayislar-t78249.html. (Dn; 17). 04 Nisan 2007.
Düzenli. Pehlül. "Şeyhülislâm Ebussuüd Efendi: Bibliyografik Bir Değerlendirme. " Türkiye Araşürmalan Literatür Dergisi Türk Hukuk Tarihi. İstanbul. C. III, No:5 (2005). s.441-475.
Ekinci, Ekrem Buğra, İslâm Hukuku -Umumi Esaslar-, l.bs.. İstanbul. An Sanat Yayınlan. 2006.
Ergin. Osman. Türkiye Maarif Tarihi, C.l-İI. İstanbul. Eser Matbaası, 1977.
Ergin. Osman. Türkiye Maarif Tarihi. C.III- IV, İstanbul. Eser Matbaası. 1977.
Ergün. Mustafa. "Türk EğiÜminin Baülılaşmasını Belirleyen Dinamikler, " Atatürk Araşürma Merkezi Dergisi. C. VI. No: 17 (Mart 1990). s.453-457. (çevrimiçi) http://www.atam.gov.tr/ index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=860. 16 Ocak 2008.
Erjem Yaşar. Kızılçelik Sezgin. Açıklamalı Sosyoloji Sözlüğü. İzmir, Saray Yayıncılık. 1996.
Es'ad Efendi. Üss-i Zafer (Yeniçeriliğin Kaldınlmasına Dair), haz. Mehmet Arslan, İstanbul. Kitabevi, 2005.
Mahmud Fuad. Tabiiyyet, transkripsiyonu yapan Cihan Osmanağaoğlu, İstanbul. Derin Yayınlan, 2006.
Goodwin. Godfrey.
Yeniçeriler, çev. Derin Türkömer. 2.bs., İstanbul. Doğan Kitapçılık AŞ. 2004. s.35-36.
Gökalp. Ziya. Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak, haz. Yalçın Toker. 2.bs.. İstanbul, Toker Yayınlan. 1992.
Gökalp. Ziya. Hars ve Medeniyet. 2.bs.. Ankara, Diyarbakır'ı Tanıtma ve Turizm Derneği Yayınlan, 1972.
Gökalp. Ziya. Makaleler V. haz. Rıza Kardaş. l.bs. Ankara. Kültür Bakanlığı Yayınlan. 1981.
Hamidullah. Muhammed. "İslâm Hukuku Üzerine Roma Hukukunun Tesiri. " İslâm Fıkhı ve Roma Hukuku, çev. Kemal Kuşçu. İstanbul, Yağmur Yayınlan. 1964, s.7-22.
Hançerlioğlu. Orhan. Felsefe Sözlüğü, 6.bs., İstanbul. Remzi Kitabevi, 1982.
Hançerlioğlu. Orhan. Felsefe Ansiklopedisi Kavramlar ve Akımlar. C. I. (A D) ve C.IV. l.bs.. İstanbul, Remzi Kitabevi, 1978.
Hançerlioğlu. Orhan, Toplumbilim Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1986.
Hanioğlu. M. Şükrü, "EL Meşrutiyet Dönemi 'Garbcılığının Kavram s ali aş t ini m asındaki Üç Temel Sorun Üzerine Not. " Doğu Batı Düşünce Dergisi -Dün Bugün Yann İdeolojiler 4-. Ankara, sene 8. No:31 (Şubat, Mart, Nisan-2005), s.55-64.
Heyd, Uriel, "IIL Selim ve II. Mahmud Dönemlerinde Batılılaşma ve Osmanlı Uleması. " çev. Sami Erdem. Türk Hukuk ve Kültür Tarihi Üzerine -Makaleler-, der. Ferhat Koca, l.bs., Ankara. Ankara Okulu Yayınlan, 2002. s.99-136.
Huntington. Samuel P., "Medeniyetler Çatışması mı?"çev, Mustafa Çalık. Medeniyetler Çatışması Samuel P. Huntington v.d.. der. Murat Yılmaz. 8.bs., Ankara, Vadi Yayınlan, 2003, s.22-49.
Huntington. Samuel P., Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, çev. Mehmet Turhan. Y.Z. Cem Soydemir. 3.bs. İstanbul. Okuyan Us Yayın. 2004.
İbn Sinâ. Kitâbu'ş-Şifâ Mantığa Giriş Medhal, çev. Ömer Türkcr. İstanbul. Litcra Yayıncılık, 2006.
İnsanoğlu. Ekmelcddin. Osmanlılar ve Bilim Kaynaklar Işığında Bir Keşif. 2.bs.. İstanbul. Nesil Yayınlan. 2003.
İlhan. Cengiz, Hukukun Doksan Dokuz İlkesi Eski Hukukun, 'Mecelle'nln. Doksan Dokuz Genel Kuralının (2-100. maddeler) Çevirisi. Yorumu, Günümüz Hukuku İle Karşılaştırılması. İstanbul, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. 2003.
Imber. Colın. Şeriattan Kanuna Ebussuud ve Osmanlı'da tslarni Hukuk, çev. Murtcza Bedir. İstanbul. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yurt Yayınlan. 2004.
İnalcık. Halil. "Sened i İttifak ve Gülhane Hatt-i Hümayunu. " Belleten. C. XXVIII. No: 112. [Ekim 1964). s.603-621.
İnalcık. Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300¬1600). çev. Ruşen Sezer. 4.bs.. İstanbul. Yapı Kredi Yayınlan. 2004.
"İslam Dünyasının Mucitleri. "' Focus Popüler Bilim ve Kültür Dergisi, İstanbul, sene 11. (Ocak 2005). s.53-61.
İslamoğlu. Abdullah, HL Meşrutivet Döneminde Siyasal Muhalefet (1908-1913). İstanbul. Gökkubbe. 2004.
Kami, Enver Ziya. Selim Ulun Hatl-lı Hümayunlan Nizam ı Cedit- 1789-1807. Ankara. Türk Tarih Kurumu Yayınlan. 1946.
Karal. Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. C.V. 4. bs.. Ankara. Türk Tarih Kurumu Yayınlan. 1983.
Karal. Enver Ziya, Osmanlı Tarihi. C.V1, 3.bs.. Ankara. Türk Tarih Kurumu Yayınları. 1983.
Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. C.VII, 3.bs.. Ankara. Türk Tarih Kurumu Yayınlan. 1983.
Kaşıkçı. Osman. İslâm ve Osmanlı Hukukunda Mecelle. İstanbul. Osmanlı Araştırmaları Vakfı (OSAV). 1997.
Kavakcı. Yusuf Ziya. Suriyc-Roma Kodu ve İslâm Hukuku (Macmual-Fıkh Sistematiğile). Ankara. Atatürk Üniversitesi Yayınlan, 1975.
Kazıcı, Ziya. Osmanlı'da Eğitim-Öğretim, l.bs.. İstanbul. Bilge Yayıncılık, 2004.
Kocabaşoğlu, Uygur, "Sunuş. " Modem Türkiye'de Siyasi Düşünce. C.H1. Modernleşme ve Batıcılık. 4 bs,. istanbul. İletişim Yayınlan. 2007, s. 13-17.
IGöricclil Koçi Bey. Koçi Bey Risalesi, haz Musa Şlmşekçakan, l.bs., İstanbul. Yeni Zamanlar Yayınlan. 1997.
Krciser, Klaus. " Türklerde Akıl Var mı?" Napolyon Dönemi Avrupasındaki Doğu Tartışması Üzerine. " Cogilo -Osmanlılar Özel Sayısı-, 8 hs . İstanbul. No: 19 [Yaz-1999), 2005. s.93-113.
Kuban. Doğan. Sinan'ın Sanatı ve Selimiye, 2 bs, İstanbul. Tarih Vakfı Yurt Yayınlan. 1998.
Kutlu. Sacit, Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında Balkanlar ve Osmanlı Devleti, l.bs.. İstanbul. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 2007.
Lewis. Bernard.
İstanbu
l ve Osmanlı İmparatorluğu Me deniyeti. çev. Ömer F. Birpınar. l.bs., İstanbul. Bilge Kültür Sanat. 2006.
Mahmud Fuad. "Fransa'da Bir Mekteb i Hukuk. • Hukuk Dergisi, Dersaadet. No: 9. (Şaban 1308-Mart 1891). s.142-146.
Meriç. Ümit, Cevdet Paşanın Toplum vc Devlet Görüşü. 4.bs.. İstanbul. Timaş Yayınlan. 2002.
Mumcu. Ahmet, Osmanlı Devletinde Siyaseten KaÜ. Ankara. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayım. 1963.
Mumcu. Ahmet Tarih İçindeki Genel Gelişimiyle Birlikte Osmanlı Devletinde Rüşvet -Özellikle Yargıda Rüşvet-. 3 bs. İstanbul, İnkılâp Kitabevi. 2005.
Nallino. C. A.. "Roma Hukukunun İslâm Hukukuna Tesiri Oldu mu?" İslâm Fıkhı ve Roma Hukuku, çev. Kemal Kuşçu. İstanbul. Yağmur Yayınlan. 1964, s.53-67.
O kan dan, Recai Galip. Âmme Hukukumuzun Anahatlan Birici Kltap(Osmanlı Devletinin Kuruluşundan İnkırazına Kadar). 3.bs.. İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınlanndan. 1959.
Okumuş. Ejder, "Osmanlı Devleti nde Modernleşme Süreci. ' Osmanlı Devletinde Eğitim Hukuk ve Modernleşme. İstanbul. Ark Kitaplan, 2006. s.180-320.
Sander. Oral.Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918 e. 8-bs, İstanbul. İmge Kitabevi. 2000.
Ortaylı. Ilber. Avrupa ve Biz, l.bs., Ankara. Turhan Kitabevi Yayınlan, 2007.
Ortaylı. İlber. Batılılaşma Yolunda. İstanbul. Merkez Kitapçılık Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., 2007.
Ortaylı, ilber. Gelenekten Geleceğe, ll.bs., istanbul, Ufuk Kitapları. 2006.
Ortaylı. Ilber, Osmanlı yı Yeniden Keşfetmek, 3.bs.. İstanbul, Timaş Yayınlan, 2006.
Osmanağaoğlu, Cihan. Ziya Gökalpte Türkçülük Akımı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2008.
Osmanağaoğlu. Cihan. Tanzimat Donemi ttibanyla Osmanlı Tâbliyyetinin (Vatandaşlığının) Gelişimi, l.bs.. istanbul. Legal Yayıncılık. 2004.
Osmanağaoğlu, Cihan, "İslam Hukukunda içtihat Kapısı. " Prof. Dr. Erdoğan Moroğluna
65. Yaş Günü Armağanından Ayn Bası, İstanbul, 1999. s.1241-1265.
ökçesiz. Hayrettin. "Hukuk ve Adalet Üstüne Duygular, Doğu Batı Düşünce Dergisi Hukuk ve Adalet Üstüne. Ankara, sene 4. No: 13 (Kasım. Aralık. Ocak 2000-01), s.225-230.
Özcan. Mehmet Tevfik. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinin Kurumlaşmasının Tarihçesi. " İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. C.LXI. İstanbul. No: 1-2T (2003). s.85-174.
özel. Oktay. "Osmanlı Tarihyazımmda 'Klasik Dönem". " Medeniyet ve Klasik, l.bs.. İstanbul. Klasik Yavınlan. 2007. s.319-338.
özyılmaz. Ömer. Manzume-i Tertib-i Ulûm. Tertibu'l Ulûm. Kaside Fi'l-Kütübi'l Meşhurc Fil ülüm. Kevakib-i Seb'a ve Erzurumlu İbrahim Hakkı nın Tertib-i Ulûm isimli Eserine Göre. XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Medreselerinin Eğilim Programlan, l.bs.. Ankara. T C. Kültür Bakanlığı. 2002.
Pakalın. Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I, 4.bs.. istanbul. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlan. 1993.
Parla. Taha, Ziya Gökalp Kemalizm ve Türkiye'de Korporatizm. 2.bs.. İstanbul. İletişim Yayınlan. 1993.
Sakaoğlu. Necdet. Bu Mülkün Sultanlan 36 Osmanlı Padişahı, l.bs.. İstanbul, Oğlak Bilimsel Kitaplar. 1999.
Sava Paşa. İslâm Hukuku Nazariyatı Hakkında Bir Etüd. çev. Baha Ankan, CA Ankara. Diyanet İşleri Reisliği Yayınlan. 1956.
Shaw Stanford J., Shaw Ezel Kural. Osmanlı İmparatorluğu ve Modem Türkiye, çev. Mehmet Harmancı. C.U. 2 bs.. İstanbul. E Yayınlan. 1994.
Şişman. Adnan, Tanzimat Döneminde Fransa'ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839 1876), Ankara. Atatürk Kültür. Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınlan. 2004,
Tanilli, Server. Uygarlık Tarihi. 4.bs., istanbul. Adam Yayınlan. 2000.
Tanör, Bülent, Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri (1789¬1980). 3.bs. İstanbul. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A. Ş,. 1999.
Tanpmar. Ahmet Hamdi, 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. 6.bs.. İstanbul. Çağlayan Kitabevi, 1985.
Turhan. Mümtaz, Garplılaşmanın Neresindeyiz?, 5-bs., İstanbul. Yağmur Yayınevi, 1972.
Türk Klâsikleri Yunus Emre'den Âşık Veysel'e. haz.Orhan F. Köprülü. C. 11 ve C. IV, İstanbul, Apa Ofset Basımevi, 1976.
Üçok Coşkun, Mumcu Ahmet. Bozkurt Gülnihal. Türk Hukuk Tarihi. S.bs.. Ankara, Savaş Yayınevi, 1996.
Olken, Hilmi Ziya. Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi. 3.bs.. İstanbul. Ülken Yayınlan. 1992.
Vahapoğtu. Hidayet. Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar. 2.bs.. İstanbul. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlan. 2005.
Yakut, Esra, Şeyhülislamlık Yenileşme Döneminde Devlet ve Din. l.bs. İstanbul. Kitap Yayınevi. 2005.
Yaltkaya, M. Şerefettin, 'Tanzimattan Evvel ve Sonra Medreseler. " Tanzimat, C.I. İstanbul. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınlan. 1999. s.463-467.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com