Buradasınız

Anasayfa » Content

Sahacadaki {+A}/{+O} Ekinin Işığında {-DI} Ekinin Kökeni Üzerine

On the origin of {-DI} sufÞx in the light of Sakha {+A}/{+O}

Journal Name:

  • Dil Araştırmaları

Publication Year:

  • 2007

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
The origin {-DI} sufÞx has been investigated by many scholars and different ideas have been put forward. Two of these ideas stand out: 1. It comes from nominal sufÞx {-D} and possessive sufÞxes., 2. It bases on {-DIK} participle sufÞx. In this article a different idea will not be put forward as to the origin of the deÞnite past sufÞx. It will be supported with the help of Sakha possessive sufÞx with wide vowel that this sufÞx is constituted with nominal suffix {-D} and possessive suffixes. Sakha third singular person possessive suffix “ete (eti), aata (adõ)” is preserved in the deÞnite past sufÞx third singular person: “kelle (geldi), ahaata (yedi), barda (yedi)”. The wide vovel in Sakha and unrounding in some dialects show that possessive suffixes is found in the structure of the deÞnite past suffix.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
{-DI} ekinin kökeni pekçok araútõrõcõ tarafõndan ele alõnmõú, ve ekin kökeni hakkõnda farklõ görüúler ileri sürülmüútür. Bunlarõn içinde iki görüú ön plana çõkmaktadõr: 1. Fiilden isim yapan {-D} ile iyelik eklerinden gelir., 2. {-DIK} sõfat-Þil ekinden meydana gelir. Bu makalede görülen geçmiş zaman kipinin kökeni hakkõında farklõı bir görüş ileri sürülmeyecek, bu ekin aslõnda Þilden isim yapan {-D} ile iyelik eklerinden meydana geldi÷i Þkri Sahacadaki geniş ünlülü iyelik eki aracõlõ÷õ ile desteklenecektir. Sahacada “ete (eti), aata (adõ)” úeklinde olan teklik 3. şahıs iyelik eki görülen geçmiş zamanın teklik 3. şahsında da aynen korunmuştur: “kelle (geldi), ahaata (yedi), barda (yedi)”. Sahacadaki bu genişleme ve bazı lehçelerdeki düzleşmeler görülen geçmiş zamanın yapısında iyelik ekinin bulunduğunu göstermektedir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon o-ekinin-isiginda-di-ekinin-kokeni-uzerine.pdf
  • 1
31-38
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ARAT, Reúid Rahmeti (1987), Makaleler (Haz. Osman Fikri Sertkaya), Cilt
1, Ankara.
BANGUOöLU, Tahsin (1995), Türkçenin Grameri, Ankara.
ÇARIYAROV, B. (1969), Günorta, Günbatar Türkî Dillerde øúlek Zamanlarõ, Türkmenistan SSR ølimler Akademiyasõ, Aúgabat.
ERASLAN, Kemal (1980), Eski Türkçede øsim Fiiller, østanbul.
ERCøLASUN, Ahmet Bican vd. (1991), Karúõlaútõrmalõ Türk Lehçeleri
Sözlü÷ü-I, Kültür Bakanlõ÷õ, Ankara.
ERCøLASUN, Ahmet Bican (2000), “l, n, r’den Sonra Niçin t?”, TDAY Belleten, Türk Dil Kurumu, Ankara, s. 192.
ERCøLASUN, Ahmet Bican (2004), Baúlangõçtan Yirminci Yüzyõla Türk Dili
Tarihi, Akça÷, Ankara.
ERDAL, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Brill, Leiden-Boston.
ERGøN, Muharrem (1993), Türk Dil Bilgisi, Bayrak, østanbul.
ERSOY, Fevzi (2003), “Çuvaú Türkleri”, Muzaffer Özda÷ Arma÷anõ, III. Cilt,
Asam, Ankara, s. 180.
GABAIN, A., von (1995). Eski Türkçenin Grameri (Çev. M. AKALIN), Türk
Dil Kurumu, Ankara.
HACIEMøNOöLU, Necmeddin (1996), Karahanlõ Türkçesi Grameri, Türk
Dil Kurumu, Ankara.
HAMøLTON, J., R. (1998), øyi ve Kötü Prens Öyküsü, Türk Dil Kurumu,
Ankara.
Karúõlaútõrmalõ Türk Lehçeleri Grameri-I Fiil (KTLG 2006), Basit Çekim,
Türk Dil Kurumu, Ankara.
KøRøùÇøOöLU, M. Fatih (1999), Saha (Yakut) Türkçesi Grameri, Türk Dil
Kurumu, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (ùekil Bilgisi), Türk
Dil Kurumu, Ankara.
KUZNETSOV, Petro ø. (1995), “Türkiye Türkçesi Morfoetimolojisine Dair”,
TDAY Belleten, Türk Dil Kurumu, Ankara, s. 193-262.
TEKøN, Talat, (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Sanat Kitabevi, Türk Dilleri
Araútõrmalarõ Dizisi: 9, Ankara.
TENøùEV, E. R. (1988), Sravnitel’no-istoriçeskaya grammatika tjurkskix
jazykov: Morfologiya.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com