You are here

Home » Content

ABDULLAH BOSNEVÎ VE TEFSİR RİSALELERİ

Abdullah Bosnevi and His Tafsir Treaties

Journal Name:

  • Tefsir Araştırmaları Dergisi

Publication Year:

  • 2018
DOI: 
10.31121/tader.409308

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
This article is about one of the pioneer scholars of Ottoman era, Abdullah Bosnevi and his tafsir studies. The scholar who is from Bosnia spent most of his life in Anatolia, especially in Istanbul and Konya. He stood out in the field of sufism. On the other hand, he is the author of various Quranic sura and ayat tafsirs. The main focus of our article is his tafsirs. Depending on the condition of tafsir, the works are either elaborated on or mentioned briefly. We avoided going into detail with all tafsirs since it would exceed the standard length of an article. Our primary goal is to introduce Bosnevi’s treaties written on tafsir. Besides, the article features some brief information on his life, approach to sufism and tafsir methodology. Because of the fact that his tafsirs are written with his sufi tendencies, we briefed on Ishari tafsir tradition as well.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Osmanlı döneminin önemli âlimlerinden biri olan Abdullah Bosnevî’yi konu alan bu çalışmamızda, müellifin Tefsir çalışmaları ele alınacaktır. Bosnalı olan âlim, hayatının büyük bir kısmını başta İstanbul ve Konya olmak üzere Anadolu’da geçirmiştir. Bilhassa Tasavvuf alanında öne çıkmıştır. Bununla beraber muhtelif sure ve ayet tefsirleri de yapmıştır. Çalışmamızda bu eserler üzerinde durulacaktır. Risalelerin durumuna göre bazıları hakkında daha detaylı bilgi verilirken, bir kısmı kısa tanıtılacaktır. Her bir risalenin uzun uzadıya tanıtılması boyutu itibariyle normal bir makalenin standartlarını aşacağı için bundan sakınılmıştır. Burada öncelenen husus, Bosnevî’nin tefsirle ilgili risalelerinin tanıtımıdır. Bunun yanında hayatı, tasavvuf anlayışı, tefsirdeki yöntemi gibi konularda da kısa bazı bilgiler verilecektir. Bosnevî’nin tefsirleri daha ziyade tasavvufî bir neşveyle yazıldığı için çalışmada kısaca İşârî Tefsir hakkında da bilgi sunulacaktır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-abdullah-bosnevi-tefsir-risaleleri.pdf
  • 1
74
99
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Alpaydın, Mehmet Akif, “Abdullah Bosnevî’nin Tefsir Risâleleri ve Türkçe Âdiyât Sûresi Tefsîri”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (AUID), 9 (Aralık 2017): 370-375.
Ateş, Süleyman, İşâri Tefsir Okulu, Yeni Ufuklar neşriyat, İstanbul 1998.
Ay, Mahmut, “İşari Tefsiri Yeniden Düşünmek”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011, 24.
Abdullah Bosnevî ve Tefsir Risaleleri
96
Bağdadi, İsmail, Hediyyetu’l-Arifin Esmau’l-Müellifin ve Asaru’l-Musannifin, Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, (İstanbul 1951 baskı).
Baş, Derya Çakır, “Abdullah Bosnevî’nin Tecelliyâtü arâisi’n-nusûs’unda Teşbih ve Tenzihe Dair Görüşleri”, Tasavvuf ilmi ve akademik araştırma dergisi, 31 [2013/1], s. 33-56.
Bayramoğlu, Fuat -Nihat Azamat, “Bayramiyye”, DİA, cilt V, İstanbul: 1992, 269-273.
Birışık, Abdülhamit, “Tefsir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), cilt 40 İstanbul 2011.
Bozkurt, Birgül, “Abdullah Bosnevî’nin Vahdet-i Vücûda Dair Bir Risalesi ya da Kitâbü Tehakkuk”, İslâmî İlimler Dergisi, Yıl 11, Cİlt 11, Sayı 1, Bahar 2016, 50-64.
Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri, Ankara: 2009.
Bursalı Mehmet Tahir, “Şarih-i Fusûs Abdullah Bosnevî”, Sırat-i Mustakim, cilt 6, adet: 137, 20 Rebiulahir 1326, 104-105.
Carra de Vaux, “Tefsir”, İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1979, XII/I.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1983.
Cessâs, Ebûbekir Ahmed b. Ali er-Râzî, Ahkâmu’l-Kur’ân, (Tahk. M. Sadık Kamhâvî), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut: 1412/1992.
Çakmaklıoğlu, M. Mustafa, “Abdullah Bosnevî’nin Fusûsu'l-Hikem Şerhinde Velayet Düşüncesi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. II, (2014): 126-146.
Çoban, Ali, “Klasik Bir Tasavvufî Eser Olarak Mesnevî Ve Bosnalı Şârihleri: Sûdî Bosnevî, Ali Dede Bosnevî Ve Abdullah Bosnevî”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42, 2016, s. 248-251.
DİA, “Melâmiyye”, DİA, XXIX, İstanbul 2004, 25-35.
Ebû Hayyân el-Endülüsî, el-Bahru’l-Muhît, (Tahk. Adil Ahmed Abdulmevcûd-Ali Muhammed Muavvid), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût: 1413/1993.
Prof. Dr. Hidayet AYDAR
97
Ebu'l-Beka Eyüp b. Musa el-Huseyni, el-Kulliyyat, Müessesetu’r-Risale, Beyrut: 1419/1998.
Hancî, Muhammed b. Muhammed el-Bosnevî, el-Cevheru’l-Esnâ fî Terâcimi Ulemâi ve Şuarâi Bosna, (Tahk. Abdulfettâh Muhammed el-Hulv), Dâru Hecer, 1413/1992.
İbn Acibe, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed, el-Bahru’l-Medîd fî Tefsiri’l-Kur’ani’l-Mecid, (Tahk. Ahmed Abdullah el-Kıreşî Ruslan), el-Kahire 1419/1999.
İbn Cüzey el-Kelbî, Muhammed b. Ahmed, et-Teshîl li Ulûmi’t-Tenzîl, (Dabt: Muhammed Sâlim Hâşim), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût: 1415/1995.
İbnü’l-Arabî, Muhyiddin, Rahmetün mine’r-Rahmân fi Tefsiri ve İşârâti’l-Kur’ân, (Cem’: M.Mahmud el-Ğurâb), Dimaşk: 1410/1989.
Kafiyeci, Muhammed b. Süleyman, et-Teysir li Kavaidi ilimi’t-Tefsir, (Tahk. Nasır b. Muhammed el-Matrudi), Daru’r-Rifai li’n-Neşr ve’t-Tevzi’, er-Riyad: 1410.
Kara, Mustafa, “Abdullah Bosnevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), cilt I, İstanbul 1988.
Kartal, Abdullah, Abdullah Bosnevî ve Merâtib-i Vücûd İle İlgili Bir Risalesi, (Yüksek Lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1996.
Kartal, Abdullah, “Bursa’da Bosnalı Bir Melami Abdullah Bosnevi Hayatı, Eserleri ve Bir Kasidesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, sayı 6, cilt 6, Bursa 1994.
Kartal, Abdullah, “Sadreddin Konevi'nin Osmanlı Düşüncesine Etkisi: Abdullah Bosnevi Örneği”, IL Uluslararası Sadreddin Konevi Sempozyumu Bildirileri, 6- 8 Ekim 2011, Konya, (Editör: Hasan Yaşar), Baskı Yılı Mart 2014, 138-141.
Kartal, Abdullah, “Türkçe İlk Fusûsu’l-Hikem Şerhi: Tecelliyâtü Arâisi’n-Nusûs fî Manassâti Hikemi’l-Fusûs”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 8, cilt 8, 1999, 306-315.
Kâtip Çelebi, Musatafa b. Abdillah Hacı Halife, Keşfu’z-Zunun an Esami’l-Kutubi ve’l-Fünun, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut: ts.
Kehhale, Ömer b. Rıza, Mu’cemu’l-Müellifin, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut: ts.
Kılıç, Mahmud Erol, “Fusûsü’l-Hikem”, DİA, XIII, İstanbul 1996, 232-233.
Abdullah Bosnevî ve Tefsir Risaleleri
98
Kuşeyrî, Ebu’l-Kasım Abdulkerim, Tefsiru’l-Kuşeyrî Letâifü’l-İşârât, (Vad’: Abdullatif Hasan Abdurrahman), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut: 1428/2007.
Müslim b. El-Haccac, Sahîhu Müslim, Çağrı Yayınları, İstanbul 1401/1981.
Necmuddin el-Kubrâ, Ahmed b. Ömer, et-Te’vîlâtü’n-Necmiyye fî’t-Tefsiri’l-İşârî es-Sûfiyye, (Tahk. Ahmed Ferid el-Mezîdî), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut: 2009.
Özdemir, Mehmet, “Bosnalı Abdullah Efendi’nin ‘Şerh-i Beyt-i Mesnevî’si”, International Journal of Social Science, Number: 62, Winter I 2017.
Pak, Zekeriya, “Rivâyet Ağırlıklı Tefsirler”, Tefsir, (Editör: M. Akif Koç), Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Polat, Fethi Ahmet, “Dirâyet Ağırlıklı Tefsirler”, Tefsir, (Editör: M. Akif Koç), Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Ruzbihân el-Baklî, Ebû Muhammed Sadruddin, Arâisü’l-Beyân fi Hakâiki’l-Kur’ân, (Tahk. Ahmed Ferid el-Mezîdî), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Betrut: 2008/1429.
Sa’lebî, Ebu İshak, el-Keşf ve’l-Beyân (Tefsîru’s-Sa’lebî), (Dirase ve Tahk. Ebû Muhammed b. Aşûr), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut: 1422/2002.
Suyûtî, Ebu’l-Fadl Celaluddin Abdurrahman, el-İtkân fi Ulûmi’l-Kur’ân, (Tahk. Merkezu’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye), el-Memleketu’l-Arabiyyeti’s-Suûdiyye, Mecmau’l-Melik Fehd li’t-Tibaeti’l-Mushafi’ş-Şerif, ts.
Sülemî, Ebu Abdirrahman Muhammed b. El-Hüseyin el-Ezdî, Hakâiku’t-Tefsîr Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîz, (Tahk. Eyyid Amrân), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût: 1421/2001.
Tatlı, Bekir, “Fusûsu’l-Hikem Şarihi Abdullah Bosnevî’ye (ö. 1054/1644) Ait Bir Risale: er-Risâle fî temessüli Cibrîl”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 6 (2005), sayı: 15.
Tüsterî, Ebû Muhammed Sehl b. Abdillah, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, (Tahk ve Dabt: Taha Abdurraûf Sa’d-Sa’d Haan Muhammed Ali), Dâru’l-Harem li’t-Turâs, el-Kâhire 2004.
Prof. Dr. Hidayet AYDAR
99
Ukkâş, Hüseyin Ali, “et-Tefsîru’s-Sûfî el-İşârî li’l-Kur’âni’l-Kerim: Menhecu’l-İstinbât ve’d-Dilâle el-Cedîde (Kelimetu’l-Ard Nemûzecen)”, Mecelletu’l-Ulûmi’l-İnsâniyye ve’t-Tatbîkiyye, sayı 17, 2008.
Uludağ, Süleyman, “İşârî Tefsir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), cilt 23, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2001.
Zehebî, Muhammed Hüseyin, İlmu’t-Tefsîr, el-Kâhire: Dâr’l-Maârif, ts.
Zerkânî, Muhammed Abdulazim, Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (Tahk. Fevvâz Ahmed Zemerlî), Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrût 1415/1995.
Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdillah, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (Tahk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), Mektebetu Dâri’t-Turâs, el-Kâhire: ts.
Zirikli, Hayruddin, el-A’lam Kamusu’t-Teracim li Eşheri’r-Ricali ve’n-Nisai mine’l-Arabi ve’l-Must’ribine ve’l-Musteşrikin, Daru’l-İlm li’l-Mellayin, Beyrut 2002.
Ziyai, Ali Ekber, “Abdullah Bosnevî Efendi (ö. 1054/1644) ve ‘Sırr-i Yakîn’ Risalesi”, Misbah, Sonbahar 2014, Yıl 3, sayı 9, 81-95.
Zukka, Abdurrahim Ahmed, “el-İtticâhu’l-İşârî fî Tefsiri’l-Kur’âni’l-Kerim, Mefhûmuhu ve Neş’etuhu ve Edilletuhu ve Şur ve Edilletuhu ve Şurûtuhu ve Davâbituh”, el-Mecelletu’l-Urduniyye fî Dirâsâti’l-İslâmiyye, cilt 3, aded 1.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com