You are here

Home » Content

OSMANLI DEVLETİ’NDE KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ, İDEOLOJİSİ VE KURUMLARI

Codification Movements in Ottoman State, its Ideology and Institutions

Journal Name:

  • Tarih Okulu Dergisi

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this article, historical mission, ideology and emergent institutions of codification movements which occured in Ottoman State after the Rescript of Gulhane have been studied. Some economical, political and social changes have happened in Europe especially after French Revolution and Industrial Revolution. These changes have brought about new judicial norms. Ottoman State has followed the codification movements in Europe as she has done in the other fields. In modern meaning, codification movements in Ottoman State have begun as principles were predicted in the Rescript of Gulhane. Interaction with Europe determined the changes in Ottoman state structure, economic, politic and social life that began with the codification movements. In short, the need to new regulations because of developing and changing complicated economic, politic and social relations was the reason of the codification movements in Ottoman State. Also, new institutions have been emerged in Ottoman judicial system as natural consequence of the codification movements. Important missions have been given to these institutions in executing the justice mechanism.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu makalede, Tanzimat Ferman.’ndan sonra Osmanl. Devleti’nde meydana gelen kanunlaşt.rma hareketlerinin tarihi misyonu, ideolojisi ve ortaya ç.kard.ğ. kurumlar işlenmiştir. Özellikle Frans.z İhtilâli ve Sanayi İnk.lâb. sonras.nda Avrupa’da iktisadî, siyasî ve sosyal birtak.m değişimler yaşanm.şt.. Bu değişimler yeni hukukî normlar. da beraberinde getirmişti. Osmanl. Devleti, Avrupa’da meydana gelen kanunlaşt.rma hareketlerini, diğer alanlarda olduğu gibi, takip etmiştir. Osmanl. Devleti’nde modern anlamda kanunlaşt.rma hareketleri Tanzimat Ferman.’n.n öngördüğü ilkeler doğrultusunda başlam.şt.r. Kanunlaşt.rma hareketleriyle, Osmanl. devlet yap.s.nda, ekonomik, siyasî ve sosyal hayat.nda meydana gelen değişimlere Avrupa ile etkileşim yön vermiştir. Yani karmaş.klaşarak gelişen ve değişen iktisadî, siyasî ve sosyal münasebetlerin, yeni nizamlar.n gerekliliğini hissettirmesi, Osmanl. Devleti’nde kanunlaşt.rma hareketlerinin sebeplerini oluşturmaktad.r. Öte yandan, Kanunlaşt.rma hareketleri ile Tanzimat Ferman.’n.n Osmanl. toplumu oluşturma şeklinde aç.klanm.ş olan bir ideolojinin kurumsallaşmas. amaçlanm.şt.r. Yine kanunlaşt.rma hareketlerinin doğal bir sonucu olarak Osmanl. hukuk sisteminde yeni kurumlar kurulmuştur. Adalet mekanizmas.n.n işleyişinde bu kurumlara önemli görev yüklenmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_175743_pp_163-200.pdf
  • 14
163-200
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AKGÜNDÜZ, Ahmet, “1274/1858 Tarihli Osmanl. Ceza
Kanunnâmesinin Hukukî Kaynaklar., Tatbik Şekli ve Men’-i İrtikap
Kanunnâmesi, Belleten, Cilt: 51., Say.: 199., Ankara 1987.
AKÇA, Görsoy-Himmet Hülür, “Osmanl. Hukukunun Temelleri ve
Tanzimat Dönemindeki Hukuksal Yeniliklerin Sosyo-Politik Dinamikleri”,
Türkiyat Araşt.rmalar. Dergisi, Say.: 19., Konya 2006.
ARSLAN, Süleyman, “Tanzimat Döneminin Yaratt.ğ. Bir Yarg. Organ.:
Şura-y. Devlet” Tanzimat’.n 150. Y.ldönümü Uluslar aras. Sempozyumu
(Bildiriler) 25-27 Aral.k 1989 Ankara, Ankara 1991.
AYDIN, Mehmet Akif, “İslâm-Osmanl. Aile Hukukunun
Kanunlaşt.r.lmas. ve Hukuk-. Aile Kararnâmesi, Osmanl., Cilt: VI., (Editör:
Güler Eren ), Ankara 1999.
AYDIN, Mehmet Âkif, “Mecelle-i Ahkâm-. Adliye”, Diyanet Vakf. İslam
Ansiklopedisi, Cilt: 28., Ankara 2003.
AYDIN, Mehmet Akif, “Osmanl.larda Aile Hukukunun Tarihî
Tekamülü, Sosyo-kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt: II:, Ankara
1992.
AYDIN, Mehmet Âkif, Türk Hukuk Tarihi, 3. Bas.m, İstanbul 1999.
AYTEKİN, E. Attila, “Hukuk, Tarih ve Tarihyaz.m.: 1858 Osmanl. Arazi
Kanunnâmesine Yönelik Yaklaş.mlar”, Türkiye Araşt.rmalar. Literatür Dergisi,
Cilt: 3., Say. 5., İstanbul 2005.
AZAK, Ülkü, “Tanzimat’tan Sonra Resepsiyon”, Tanzimat’tan
Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: III., İstanbul 1985.
BARDAKOĞLU, Ali, Türk Aile Hukukunun Tarihî Gelişimi”, Türk Aile
Ansiklopedisi, Cilt: II., Ankara 1991.
BARKAN, Ömer Lütfi, “Türk Toprak Hukuku Tarihinde Tanzimat ve
1274 (1858) Tarihli Arazi Kanunnâmesi”, Tanzimat I. Ankara 1999
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, (Yay.na Haz.rlayan: Ahmet
Kuyaş), İstanbul 2002.
BİNGÖL, Sedat, “Tanzimat Sonras. Taşra ve Merkezde Yarg. Reformu”,
Osmanl., Cilt: VI., (Editör: Güler Eren), Ankara 1999.
BİNGÖL, Sedat, Tanzimat Devrinde Osmanl.’da Yarg. Reformu
(Nizamiye Mahkemelerinin Kuruluş ve İşleyişi 1840-1870), Eskişehir 2004.
BOZKURT, Gülnihâl, “Tanzimat ve Hukuk”, Tanzimat’.n 150.
Y.ldönümü Uluslar aras. Sempozyumu (31 Ekim-3 Kas.m 1989) Ankara 1994.
BOZKURT, Gülnihâl, Bat. Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi,
Ankara 1996.
CEVDET PAŞA, Tezâkir, 1-12, 3. Bask. Ankara 1991.
CEYLAN, Ayhan, “Parlamentoya Uzanan Süreçte Türk Hukukunda
‘Dan.şma’”, Türkler, Cilt: XIII., (Editörler: Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek-
Salim Koca), Ankara, 2002.
CİN, Halil, “Tanzimat Döneminde Osmanl. Hukuku ve Yarg.lama
Usûlleri”150. Y.l.nda Tanzimat, (Yay.na Haz.rlayan: Hakk. Dursun Y.ld.z),
Ankara 1992.
CİN, Halil-Ahmet Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, Cilt: I., İstanbul 1995.
DEMİR, Abdullah, “İlk Usül Kanunu Usul-ü Muhakeme-i Ticaret
Nizamnamesinin Transkripsiyonu”, e-akademi, Say.: 72, 2008 http://www.eakademi.org/makaleler/ademir-3.htm#_ftn1
ÇELİK, Kemal, “Atatürk'te Yasall.k (Meşrûiyyet) Anlay.ş.”, Ankara
Üniversitesi Türk İnk.lâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Say. 39, Sayfa:
397-408, Ankara 2007.
DOĞAN, İsmail, Osmanl. Ailesi-Sosyolojik Bir Yaklaş.m, Ankara 2001.
EKİNCİ, Ekrem Buğra, “Hukuk-. Aile Kararnâmesi”, Türk Aile
Ansiklopedisi, Cilt: II., Ankara 1991.
EKİNCİ, Ekrem Buğra, “Tanzimat Devri Osmanl. Mahkemeleri”,
Türkler, (Editörler: Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek-Salim Koca), Cilt: XIII.,
Ankara 2002.
ERDEM, Sami, “Türkçede Mecelle Literatürü”, Türkiye Araşt.rmalar.
Literatür Dergisi, Cilt: 3., Say. 5., İstanbul 2005.
GÖZÜBENLİ, Beşir, “Türk Hukuk Tarihinde Kanunlaşt.rma Faaliyetleri
ve Mecelle”, Ahmet Cevdet Paşa Vefat.n.n 100. Y.l.na Armağan Sempozyumu,
(9-11 Haziran 1995) Ankara 1997.
GÜMÜŞ, Musa, “Anayasal Meşrûtî Yönetime Medhal: 1856 Islahat
Ferman.’n.n Tam Metin İncelemesi”, Bilig, Say.: 47., Sayfa: 215-240., Ankara
2008.
KAŞIKÇI, Osman, “Mecelle Örneğinde Türklerin İslam Özel Hukukuna
Katk.lar.”,Türkler, (Editörler: Hasan Celal Güzel Kemal Çiçek ve Salim Koca),
Ankara 2002.
KAŞIKÇI, Osman, “Osmanl. Medeni Kanunu: Mecelle”, Osmanl.,
(Editör: Güler Eren), Cilt: VI., Ankara 1999.
KAŞIKÇI, Osman, İslam ve Osmanl. Hukukunda Mecelle, İstanbul 1997.
KENANOĞLU, M. Macit, Ticaret Kanunnâmesi ve Mecelle Iş.ğ.nda
Osmanl. Ticaret Hukuku, Ankara 2005.
MARDİN, Ebulü’lula, Medeni Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa,
İstanbul 1949.
MARDİN, Şerif, “Mecellenin Kaynaklar. Üzerine Aç.klay.c. Notlar”,
Türk Modernleşmesi, 17. Bask., (Çeviren: Yusuf Bayraktutan), İstanbul 2007.
MUTAF, Abdülmecit, “Şura-y. Devlet”, Türkler, Cilt: XIII., (Editörler:
Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek-Salim Koca), Ankara, 2002.
OKUMUŞ, Ejder, “Osmanl. Şibih-Laik Tanzimat Devleti’nin
Oluşumunda Hukuk Alan.nda Kendini Gösteren Laikleşmenin Belirtileri”,
Osmanl. Devleti’nde Eğitim Hukuk ve Modernleşme, Ejder Okumuş-Ahmet
Cihan-Mustafa Avc., İstanbul 2006.
ORTAYLI, İlber, Osmanl. Toplumunda Aile, 4. Bas.m, İstanbul 2001.
ÖZKORKUT, Nevin Ünal, “Savc.l.k, Avukatl.k ve Noterlik kurumlar.n.n
Osmanl. Devleti'ne Girişi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:
52., Say.: 4., Sayfa: 147-154., Ankara 2003.
ÖZTÜRK, Osman, “Osmanl.larda Tanzimat sonras. Yap.lan hukukî
çal.şmalar ve Mecelle-i Ahkâm-. Adliye, Osmanl., (Editör: Güler Eren), Cilt:
VI., Ankara 1999.
ÖZTÜRK, Osman, Osmanl. Hukuk Tarihinde Mecelle, İstanbul 1973
SAKAOĞLU, Necdet- Nuri Akyavaş, Avrupal.laşman.n Yol Haritas. ve
Sultan Abdülmecid, İstanbul 2001
SARKİS, Karakoç, Külliyât-. Kavânin, Cilt: I., Fihrist-i Tarihî 16
Muharrem 855-3 Şaban 1293 (1451-1876), (Yay.na Haz.rlayanlar: Mehmet
Akif Ayd.n, Mehmet Akman, Ekrem Buğra Ekinci, Mustafa Macit Kenanoğlu),
Ankara 2006.
SAYDAM, Abdullah, “Tanzimat Devri Reformlar.”, Türkler, Cilt: XII:,
Ankara 2002.
SEYYİTTANLIOĞLU, Mehmet, “Yenileşme Dönemi Osmanl. Devlet
Teşkilat.”, Türkler, Cilt: XIII., (Editörler: Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek-
Salim Koca), Ankara, 2002.
ŞAFAK, Ali, “Osmanl.lar’da Arazi Hukuku Kurallar.na K.sa Bir Bak.ş”,
Osmanl., Cilt: VI., Ankara 1999.
ŞENTOP, Mustafa, “Tanzimat Dönemi Kanunlaşt.rma Faaliyetleri
Literatürü”, Türkiye Araşt.rmalar. Literatür Dergisi, Cilt: 3., Say. 5., İstanbul
2005.
TAHİROĞLU, Bülent, “Tanzimat’tan Sonra Kanunlaşt.rma Hareketleri”,
Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: III., İstanbul 1985.
TANER, Tahir,”Tanzimat Devrinde ceza Hukuku”, Tanzimat I., İstanbul
1999.
ÜÇOK, Coşkun, Türk Hukuk Tarihi Dersleri, 5. Bask., Ankara 1972.
ÜÇOK, Coşkun-Ahmet Mumcu-Gülnihal Bozkurt, Türk Hukuk Tarihi,
10. Bask., Ankara 2002.
ÜNAL, Mehmet, “1917 Tarihli Hukuk-i Aile Kararnâmesi”, Aile
Yaz.lar., Bilim Serisi 5-1, (Derleyenler: Beylü Çiçekligil- Ahmet Çiğdem),
Ankara 1990.
ÜNAL, Mehmet, “Medenî Kanunun Kabulünden Önce Türk Aile
Hukukundan Düzenlemeler ve Özellikle 1917 Tarihli Hukuk-i Aile
Kararnâmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 34., Say. I.,
Ankara 1977.
VELDET, H.fz., “kanunlaşt.rma Hareketleri ve Tanzimat”, Tanzimat I.,
İstanbul 1999.
YAVUZ, Hulusi, “Ahmet Cevdet Paşa ve Mecelle’nin Tedvini”, Ahmet
Cevdet Paşa Vefat.n.n 100. Y.l.na Armağan Sempozyumu, (9-11 Haziran 1995)
Ankara 1997.
YURDAKUL, Necdet, Tanzimat Dönemi Bas.n.nda Siyasal ve Anayasal
Fikir Hareketleri, Ankara 2000.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com