You are here

Home » Content

ÇEVRE PSİKOLOJİSİ KAVRAMLARIYLA BİR FİLMİN ANALİZİ: THX 1138

A FILM ANALYSIS WITH THE CONCEPTS OF ENVIRONMENTAL PSYCHOLOGY: THX 1138

Journal Name:

  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi

Publication Year:

  • 2013
DOI: 
10.4305/METU.JFA.2013.2.5

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
There is a space-based interaction between environmental psychology, architecture and cinema. In order to exemplify this interaction, the basic concepts of environmental psychology are utilized in the study of a dystopian science fiction film THX 1138 (Lucas, 1971). It is observed that the reinterpretation of the basic concepts of environmental psychology strengthened the dystopic fiction of the film, THX 1138 as a case. From this point of view, the interaction among environmental psychology, architecture and cinema are explained by following a deductive methodology. In the content of this study, firstly the interaction among environmental psychology, architecture and cinema is discussed before analyzing the spaces of the film. This analysis has shown that some of the basic concepts of environmental psychology are reinterpreted through the spaces of the film. The reinterpretations are as follows: ‘place attachment’, ‘place identity’, ‘privacy’, ‘spatial perception’ and ‘territoriality’. Especially among these concepts, the concept of ‘privacy’ is found to be important to strengthen the dystopic fiction of the film. It is also observed that, this characteristic of the film is founded on the loss of the fundamental rights and freedoms due to normalization of the absence of privacy by the society. With its emphasis on the interaction among environmental psychology, architecture and cinema this paper sets out to clarify this interaction by spatial readings made from the selected film.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Çevre psikolojisi, mimarlık ve sinema, mekânı temel alan bir etkileşim içindedir. Bu etkileşim ile mimarlık ve sinema yaşamın içinde deneysel sahneler yaratırken, çevre psikolojisi ise bu deneysel sahneler üzerindeki insanın yerine odaklanır. Kökenleri 1960’lı yıllara dayanan çalışmalar insanın fiziksel, sosyal çevresi ve davranışları arasında karşılıklı bir ilişki bulunduğunu ortaya koymaktadır (Barker, 1968, 137-139; Proshansky, Ittelson ve Rivlin, 1970, 27; Altman, 1975, 3; Gürkaynak, 1988, 1-4; Sundstrom vd. 1996, 486; Gifford, 1997, 4-6; Göregenli, 2010, 2-3). Bu çalışmalar sonucu psikolojinin bir alt dalı olarak kabul edilen çevre psikolojisi, insan ve çevresi arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalı olarak tanımlanmıştır. Çevre psikolojisi, davranış ortamlarından kentlere uzanan farklı çevre ölçeklerindeki kullanıcılar ve süreçler arasındaki ilişkilenmeler ile ilgilenmektedir (Morval,1981, 7-13). Çevre psikolojisi bu karşılıklı ilişkilenmeleri yorumlayarak açığa çıkan çeşitli problemleri çözmeyi amaçlar (Proshansky, Ittelson ve Rivlin, 1970, 5; Gifford, 1997,2; Bonnes ve Bonaiuto, 2002, 28). Alan arka planda, mimarlık, planlama, antropoloji, davranış bilimleri, psikoloji, psikiyatri, sosyoloji ve coğrafya gibi farklı disiplinlerden gelen katkılarla beslenmektedir (Sommer, 2000, 2; Göregenli, 2010, 9-10). Bu geniş arka plandan mimarlık ve çevre psikolojisi ortaklığında yapılacak çalışmalarla, bireylerin davranışları davranış ortamlarında gözlemlenerek olası sorunlar ileriki tasarımlara referans olacak şekilde çözülebilir. Başka bir deyişle, insanın mekânla ilişkilenmesini temel alan çevre psikolojisinin mimarlıkla ortaklığı yine insan ve mekân üzerinden kurulabilir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-cevre-psikolojisi-kavramlariyla-bir-filmin-analizi-thx-1138.pdf
  • 2
63
80
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ABBAS, A. (2003) Cinema, the City and the Cinematic, Global Cities: Cinema,
Architecture, and Urbanism in a Digital Age, ed. L. Krause, P. Petro,
Rutgers University Press, New Jersey; 142-57.
ALBRECT, D. (1999) New York, New York, Olde York: The Rise and Fall of
a Celluloid City, Film Architecture: Set Designs From Metropolis to Blade
Runner, ed. D. Neumann, D. Albrecht, Prestel, New York; 39-43.
ALLMER, A. (2010) Sinemada Mimarlık, Sinemekân, ed. A. Allmer, Varlık
Yayınları, İstanbul; 7-13.
ALSAYYAD, N. (2006) Cinematic Urbanism: A History of the Modern from Reel
to Real, Routledge, New York.
12. Sinematografi: Sinema filmi için
kaydedilen görüntüleri, ışıklandırma ve
kamera teknikleri kullanarak görselleştiren
disiplindir.
ÇEVRE PSİKOLOJİSİ KAVRAMLARIYLA BİR FİLMİN ANALİZİ METU JFA 2013/2 77
ALTMAN, I. (1975) The Environment and Social Behavior: Privacy, Personal
Space, Territory, Crowding, Brooks/Cole, Montorey.
ALTMAN, I. (1976) Privacy: A Conceptual Analysis, Environment and
Behavior (8) 7-29.
ALTMAN, I., CHEMERS, M. (1980) Culture and Environment, Brooks/Cole,
Montorey.
ALVARADO, R.G. (2008) Analysis of Filmmaking Techniques for
Architectural Animations, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 25(2) 133-
49.
ANDERSON, M. (Yöneten) (1976) Logan’s Run [Sinema Filmi].
BARKER, R.G. (1968) Ecological Psychology: Concepts and Methods of Studying
the Environment of Human Behavior, Standford University Press,
California.
BENJAMIN, W. (1936) Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Yapıtı,
Sanat Siyaset: Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika, (2008) der. A.
Artun, İletişim Yayınları, İstanbul; 91-129.
BESSON, L. (Yöneten) (1997) The Fifth Element [Sinema Filmi].
BONNES, M., BONAIUTO, M. (2002) Environmental Psychology: from
Spatial-Physical Environment to Sustainable Development, Handbook
of Environmental Psychology, ed. R. Bechtel, A. Churchman, John
Wiley and Sons, New York; 28-55.
BRUNO, G. (2002) Atlas of Emotions: Journeys in Art, Architecture and Film,
Verso, New York.
CLAIR, R. (Yöneten) (1925) Paris qui dort [Sinema Filmi].
CLAPP, J.A. (2003) “It Was the City Killed the Beast:” Nature,
Technophobia, and the Cinema of the Urban Future, Journal of Urban
Technology (10) 1-18.
CLARKE, D.B. (1997) Introduction: Preventing the Cinematic City, The
Cinematic City, ed. D.B. Clarke, Routledge, New York; 1-18.
CORMIER, R. (1990) The Closed Society and Its Friends: Plato’s Republic
and Lucas’s THX 1138, Literature Film Quarterly (3) 193-7.
DEAR, M. (1994) Between Architecture and Film, Architectural Design (112)
8-15.
DELEUZE, G. (1992) Denetim Toplumları, e-skop Sanat Tarihi, Eleştiri, çev.
U. Baker, İstanbul. [http://www.e-skop.com/skopbulten/denetimtoplumlari/
391] Erişim Tarihi (02.10.2012).
EASTHOPE, A. (1997) Cinécities in the Sixties, The Cinematic City ed. D.B.
Clarke, Routledge, New York; 129-39.
ERK, G.K. (2009) Architecture in Cinema: A Relation of Representation Based on
Space, Lambert Academic Publishing, La Vergne.
ERKASLAN, Ö. (2002) Dikey Kentin Sinemasal Morfolojisi: Metropolis,
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (14) 117-33.
ESPERDY, G. (2007) From Instruction to Consumption: Architecture and
Design in Hollywood Movies of the 1930s, The Journal of American
Culture (30) 198-211.
FLEISCHER, R. (Yöneten) (1973) Soylent Green [Sinema Filmi].
78 METU JFA 2013/2 PINAR KILIÇ ÇALĞICI
FOUCAULT, M. (1975) Surveiller et Punir Naissance de la Prison,
Hapishanenin Doğuşu, çev. M.A. Kılıçbay (1992) İmge Kitabevi
Yayınları, Ankara.
GEORGIADIS, N. (1994) Architectural Experience as Discourse of the (un)
Filmed, Architectural Design (112) 26-33.
GIFFORD, R. (1997) Environmental Psychology, Allyn and Bacon, Boston.
GIFFORD, R. (2007) Environmental Psychology and Sustainable
Development: Expansion, Maturation, and Challenges, Journal of
Social Issues (63) 199-212.
GODARD, J.L. (Yöneten) (1965) Alpaville [Sinema Filmi].
GÖREGENLİ, M. (2010) Çevre Psikolojisi İnsan Mekan İlişkileri, İstanbul Bİlgi
Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
GÜNEŞ, S. (2010) Yeraltı Mekanı ve Kavramının Toplum ve İmgelem
Üzerine Etkisi, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 27(2) 125-39.
GÜRKAYNAK, İ. (1988) Çevresel Psikoloji: Doğası, Tarihçesi, Yöntemleri,
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 21(1) 1-9.
HEARN, M. (2005) The Cinema of George Lucas, Harry N. Abrams, New
York.
HEATH, S. (1986) Narrative Space, A Film Theory Reader: Narrative,
Apparatus, Ideology, ed. P. Rosen, Columbia University Press, New
York; 379-421.
JACOBSON, B.R. (2010) The ‘Imponderable Fluidity’ of Modernity:
Georges Méliès and The Architectural Origins of Cinema, Early
Popular Visual Culture (8) 189-207.
JAMESON, F. (1982) Progress Versus Utopia; or, Can We Imagine the
Future?, Science Fiction Studies (9) 147-58.
KAÇMAZ, G. (2001) Fellini Sinemasında Mekan ve Mimarlığa İlişkin
Temalar, Arredamento Mimarlık (11) 97-102.
KALE, G. (2004) Antonioni’den Godard’a Filmlerdeki Mekân İmgelerinin
Duyumsattıkları, Arredamento Mimarlık (5) 102-11.
KINAYOĞLU, G. (2001) Saniyede 24 Kare Ütopya, Arredamento Mimarlık
(11) 80-1.
KUROSU, M. (2013) Sci-Fi Movies and the Pessimistic View for the Future
Controlled Society of Totalitarianism, Design, User Experience, and
Usability, Design Philosophy, Methods, and Tools, Seminer Bildirileri
(9-14 Temmuz 2011) der. A. Marcus, Orlando; 94-9.
KORPELA, K.M. (1989) Place Identity as a Product of Environmental Self-
Regulation, Journal of Environmental Psychology (9) 241-56.
LANG, F. (Yöneten) (1927) Metropolis [Sinema Filmi].
LUCAS, G. (Yöneten) (1971) THX 1138 [Sinema Filmi].
LYNCH, K. (1960) The Image of the City, MIT Press, Cambridge.
MENNEL, B. (2008) Cities and Cinema, Routledge, New York.
MORVAL, J. (1981) Introduction a la psychologie de l’environnement, Çevre
Psikolojisine Giriş, çev. N. Bilgin (1985) Ege Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Yayınları, İzmir.
ÇEVRE PSİKOLOJİSİ KAVRAMLARIYLA BİR FİLMİN ANALİZİ METU JFA 2013/2 79
ÖRS, A.D. (2001) Sinematografi ve Mimarlık, Arredamento Mimarlık (11)
73-9.
ÖZAKIN, Ö. (2001) Bugünün Dünyasını Geleceğe Yansıtmak, Arredamento
Mimarlık (11) 82-7.
ÖZTÜRK, M. (2002) Sinemasal Kentler, Om Yayınevi, İstanbul.
PALLASMAA, J. (2008) The Architecture of Image: Existential Space in Cinema,
Rakennustieto, Helsinki.
PEARSON, R. (1996) Early Cinema, The Oxford History of World Cinema, ed.
G. Nowell-Smith, Oxford University Press, New York; 13-23.
PENZ, F. (1994) Cinema and Architecture-Overlaps and Counterpoints
Studio-Made Features in the Film Industry and Studio-Based
Experiments in Architectural Education, Architectural Design (112)
38-41.
PROSHANSKY, H.M., ITTELSON, W.H., RIVLIN, L.G. (1970) The
Influence of the Physical Environment on Behavior: Some Basic
Assumptions, Environmental Psychology: Man and His Physical Setting,
ed. H.M. Proshansky, W.H. Ittelson, L.G. Rivlin, Holt, Rinehart and
Winston, New York: 27-37.
PROSHANSKY, H.M. (1978) The City and Self-Identity, Environment and
Behavior (10) 147-70.
PROYAS, A. (Yöneten) (1998) Dark City [Sinema Filmi].
ROLOFF, B., SEESSLEN, G. (1980) Kino des Utopischen Geschichte
und Mythologie des Science-Fiction Films, Ütopik Sinema Bilim-
Kurgu Sinemasının Tarihi ve Mitolojisi, çev. V. Atayman (1995) Alan
Yayıncılık, İstanbul.
SCIFISCRIPTS. (2005) THX 1138. [http://www.scifiscripts.com/scripts/
thx1138.txt] Erişim Tarihi (03.05. 2013).
SCOTT, R. (Yöneten) (1982) Blade Runner [Sinema Filmi].
SENNETT, R. (1977) The Fall of Public Man, Kamusal İnsanın Çöküşü, çev. S.
Durak ve A. Yılmaz (1996) Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
SHAW, D.B. (2008) Systems, Architecture and The Digital Body: From
Alphaville to The Matrix, Parallax (14) 74-87.
SKINNER, B.F. (1953) Science and Human Behavior, Macmillan, New York.
SOBCHACK, V.C. (1997) Screening the Space: The American Science Fiction
Film, Rutgers University Press, New Jersey.
SORLIN, P. (2005) Urban Space in European Cinema, Revisiting Space:
Space and Place in European Cinema, ed. W.E. Everett, A. Goodbody,
European Academic Publishers, Bern; 25-37.
SOMMER, R. (2000) Discipline and Field of Study: a Search for
Clarification, Journal of Environmental Psychology (20) 1-4.
STRAND, P., SHEELER, C. (Yöneten) (1921) Manhatta [Sinema Filmi].
SUNDSTROM, E., BELL, P.A., BUSBY, P.L, ASMUS, C. (1996)
Environmental Psychology 1989–1994, Annual Review of Psychology
(47) 485-512.
ŞENYAPILI, Ö. (2009) Bilim-kurgu Filmlerinin Sevgili Yapıları, Arredamento
Mimarlık (2) 36-43.
80 METU JFA 2013/2 PINAR KILIÇ ÇALĞICI
TELOTTE, J.P. (2000) The Problem of the Real and ‘THX 1138’, Film
Criticism (24) 45-60.
TIETGEN, J. (2006) Political Utopias in Film, Spaces of Utopia (3) 114-31.
TRUFFAUT, F. (Yöneten) (1966) Fahrenheit 451 [Sinema Filmi].
TÜRELİ, İ. (2001) Sinema ve Kentsel Mekanın Dönüşümü, Arredamento
Mimarlık (11) 68-72.
TVERSKY, B. (2003) Structures of Mental Spaces, Environment and Behavior
(35) 66-80.
VERTOV, D. (Yöneten) (1929) Man with the Movie Camera [Sinema Filmi].
VIDLER, A. (1999) The Explosion of Space: Architecture and the Filmic
Imaginary, Film Architecture: Set Designs From Metropolis to Blade
Runner, ed. D. Neumann, D. Albrecht, Prestel, New York; 13-25.
WEIHSMANN, H. (1997) The City in Twilight Charting the Genre of
‘City Fim’ 1900-1930, Cinema and Architecture: Méliés, Mallet-Stevens,
Multimedia, ed. F. Penz, M. Thomas, British Film Institute, London;
8-28
WESTIN, A.F. (1970) Privacy and Freedom, Atheneum, New York.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com