You are here

Home » Content

EDEBİYATIMIZIN KLASİK DÖNEMİNDE AKSARAY ŞAİRLERİ VE AKSARAY’DA ŞİİR ORTAMI

Aksaray Poets in Turkish Classical Poetry and Peotical Environment in Aksaray

Journal Name:

  • Mütefekkir Dergisi

Publication Year:

  • 2016

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Most prominent feature of poets who lived and composed in Aksaray is their relation with mystic circles. Many important poets in this era were prominent figures in these circles. These poets were also interested in religious sciences and they wrote books in these areas. It is known that some of these poets were writing poetry in Persian and Arabic languages as well as Turkish. Poems written in classical period in Aksaray didn’t mostly pursue artistic concerns but were instrumentals to transfer religious realities and wisdom. Besides, there are poems that express social problems of the era. In this paper, we will examine poets who lived in classical period in Aksaray and their poems and we will evaluate this information to present a general view of poetical environment in the city.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Klasik dönemde Aksaray’da eser vermiş şairlerin en belirgin özelliği birçoğunun tasavvuf muhitlerinden çıkmış olmalarıdır. Bu dönemde şiirleri ile öne çıkan isimler çoğunlukla tasavvufî çevrelerin önemli şahsiyetleri olarak temâyüz ederler. Bu şairlerin çoğu şiir vadisinin dışında dinî ilimlerle de uğraşmış, bu alanlarda da eserler vermişlerdir. İlim sahasının önde gelen isimleri de olan bu şairlerin bir kısmının Türkçe gibi Arapça ve Farsça’ya da hâkim oldukları görülmektedir. Klasik dönemde Aksaray’da yaşamış şairler tarafından tasavvufî düşünce temelinde, çoğunlukla sanat kaygısı güdülmeksizin telif edilen şiirler, dinî ve hikemî hakikatlerin aktarıldığı araçsal metinlerdir. Bununla birlikte yaşanılan dönemin sosyal problemlerinin dile getirildiği şiirler de mevcuttur. Bu çalışmada klasik dönemde Aksaray’da yaşamış şairler ve eserleri ele alınmış, elde edilen bilgiler doğrultusunda Aksaray’daki şiir ortamına ilişkin genel bir değerlendirme yapılmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-edebiyatimizin-klasik-doneminde-aksaray-sairleri-aksarayda-siir-ortami.pdf
  • 5
53
84
  • Turkish

REFERENCES

References: 

» AKBAYAR, Nuri, Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, 2. bs, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2001.
» AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisâdî ve İctimâî Tarihi, 2 Cilt. İstanbul, 1974.
» AKGÜNDÜZ, Ahmet, Arşiv Belgeleri Işığında Somuncu Baba ve Neseb-i Alisi, İstanbul, 1995.
» Aksaray ve Cemâleddîn-i Aksarâyî Sempozyumu, Aksarayî Vakfı Yayınları, Aksaray, 1994.
» ATEŞ, Ahmet, “Anadolu’nun Unutulmuş Büyük Şairi: Sayf al-Dîn Muhammed al-Fergânî”, Belleten,
Cilt: XXIII - Sayı: 91 - Yıl: 1959 Temmuz, s. 415-456.
» BOZ, Erdoğan, (hzl.), Yusuf Hakîkî Baba Dîvânı, T.C. Aksaray Valiliği, Ankara, 2009.
» ______, “Yûsuf-ı Hakîkî”, DİA, Ankara 2013, c. 44, s. 10-11.
» CANKURT, Hasan, Seyyid Hasan Rızâî el-Aksarâyî Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Miftâhu’s-Saâde
Adlı Manzum Kasîde-i Bürde Şerhi, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Manisa, 2013.
» CEYHAN, Âdem, Türk Edebiyatı’nda Hazret-i Ali Vecizeleri, Öncü Kitap, Ankara 2006.
» CUNBUR, Müjgân, “Çelebi Halife Cemâl-i Halvetî Hayatı ve Eserleri”, Aksaray ve Cemaleddin-i
Aksarayî Sempozyumu, 22-23-24 Ekim 1993, İstanbul 1994, s. 79-89.
» ______, “Hamidüddin-i Aksarayi”, Aksaray’da Yunus Emre ve Somuncu Baba, Aksaray Valiliği
Kültür Yayınları, Aksaray 1995, s. 29-38.
» ÇAĞIRICI, Mustafa, Hasan Rızâyî ve Tezkitetü’s-Sâlikîn ile Mahmûdiye Adlı Eserleri Tahkîk ve
Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul,
2006.
» ÇAVUŞOĞLU, Ali, “Yûsuf-ı Hakîkî’nin Tasavvuf Risâlesi”, Erciyes Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, S. 13, Kayseri 2002, s.125-149.
» ______, Yûsuf-ı Hakîkî’nin Tasavvuf Risalesi ve Metaliu’l-İman’ı (İnceleme-metin), Akçağ Yay.,Ankara, 2004.
» ______, Yûsuf-ı Hakîkî’nin Mahabbet-nâmesi’nin Tenkitli Metni ve İncelenmesi, Doktora Tezi,
Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 2001.
» ______, Yusuf Hakîkî Baba, Mehabet-nâme, Aksaray Belediyesi, Ankara 2009.
» ERDAL, Zekai, “Beramuniye (Taciye) Medresesi”, Kırk Bir Kere Aksaray, C. 1, S. 1, Aksaray
2012.
» EVLİYA ÇELEBİ, Seyahatnâme, (hz. S. A. Kahraman, Y. Dağlı), Yapı Kültür Sanat Yayıncılık, C. 3,
İstanbul 1999.
» DERDİYOK, İ. Çetin, Cemâlî, Hayatı, Eserleri ve Dîvânı, Sources of Oriental Languages and Literatures
23, Harvard University, 1994.
» _______, İ. Çetin, Cemâlî, Miftâhü’l-Ferec, (Tenkitli Metin), Türkoloji Araştırmaları, Adana, 1998.
» DEVLETŞAH, Devletşah Tezkiresi, (çev. N. Lugal), 2 Cilt, MEB Basımevi, Ankara, 1963.
» ERGUN, Sadeddin Nüzhet, Türk Şairleri, 3 Cilt, İstanbul, 1944.
» GÖLPINARLI, Abdülbâkî, Melamilik ve Melamiler, İstanbul, 1931.
» HOCA SADEDDİN EFENDİ, Tacü’t-Tevârih, Sadeleştiren: İsmet Parmaksızoğlu, 5 Cilt, Kültür Bakanlığı,
İstanbul, 1979.
» HORATA, Osman, Cemâlî, Hümâ ve Hümâyûn, (Gülşen-i Uşşâk) İnceleme, Tenkitli Metin, Doktora
Tezi, Ankara, 1990.
» İPEKTEN, Halûk vd., Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, KB Yayınları, Ankara
1988.
» KEMİKLİ, Bilal, Oğlanlar Şeyhi İbrahim, Müfîd ü Muhtasar, Kitabevi, İstanbul, 2003.
» KILIÇ, Filiz, Aşık Çelebi, Meşâirü’ş-Şuarâ, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, İstanbul,
2010.
» KONYALI, İbrahim Hakkı, Âbideleri ve Kitabeleri ile Niğde Aksaray Tarihi, 2 Cilt, Fatih Yayınevi
Matbaası, İstanbul, 1974.
» KÖPRÜLÜ, Fuat, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 9. bs., Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
» KUT, Günay, “Cemâlî”, DİA, İstanbul, 1993, C. 7, s. 316-317.
» KÜÇÜKDAĞ, Yusuf, Vezîr-i A‘zam Pîrî Mehmed Paşa, Damla Ofset, Konya, 1994.
» ______, II. Bâyezid, Yavuz ve Kanûnî Devirlerinde Cemâlî Ailesi, Aksarâyî Vakfı Yayınları, İstanbul,
1995.
» ______, “Pîrî Mehmed Paşa”, DİA, İstanbul, 2007, C. 34, s. 280-281.
» LATÎFÎ, Tezkiretü’ş-Şu‘arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, (İnceleme-Metin), (R. Canım). Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı, Ankara, 2000.
» MEHMED SÜREYYÂ, Sicill-i Osmânî, 3 Cilt, İstanbul, 1311.
» BURSALI MEHMED TÂHİR, Osmanlı Müellifleri I-II-III ve Ahmed Remzî Akyürek Miftâhü’l-Kütüb
ve Esâmî-i Müellifîn Fihristi, Bizim Bürü Basımevi, Ankara, 2000.
» OCAK, Ahmet Yaşar, Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler (15-17. Yüzyıllar), İstanbul,
1998.
» RIZÂYÎ el-AKSARÂYÎ, Seyyid Hasan, Tezkiretü’s-Sâlikîn ve Risâletü’n-Nâdimîn, vr.14b, İstanbul
Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Türkçe Yazmaları, Nr. 41.
» ŞAHİN, Haşim, “Somuncu Baba”, DİA, İstanbul, 2009, C. 37, s. 377-378.
» ŞAHİN, İlhan, “Aksaray”, DİA, İstanbul, 1989, C. 2, s. 291-292.
» TANCİ, MUHAMMED, İbni Batûta Seyahatnâmesi “Tuhfetu’n-Nuzzâr fi Garaibi’l-Emsâr”, Cilt I-II,
Sadeleştiren ve Basıya Hazırlayan: Mümin Çevik, Üçdal Neşriyat, İstanbul, 1983.
» TUMAN, Mehmet Nâil, Tuhfe-i Nâilî –Divân Şairlerinin Muhtasar Biyografileri-, 2 Cilt, Bizim Büro
Yayınları, Ankara, 2001.
» TURAN, Muhittin, “Hasan Rızâyî ve Kân-ı Ma’ânî İsimli Manzum Sözlüğü”, Turkish Studies, C.
7/4, 2012, s. 2939-2992.
» Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Komisyon), “İsmâil Ma‘şûkî”, DİA, İstanbul, 2001, c.
23, s.112-114.
» YILMAZ, Necdet, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf Sûfîler Devlet ve Ulemâ, İstanbul, Osmanlı
Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, 2001, s. 390-392.
» YILMAZ, Hasan K., Aziz Mahmud Hüdâyî ve Celvetiyye Tarikatı, Erkam Yayınları, İstanbul, 2011.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com