You are here

BATI GÖKTÜRKLERİN BAŞKENTİ: MİÑ BULAK

WEST GOKTURK’S CAPİTAL: MİÑ BULAK

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (Original Language): 
Bugün Orta Asya’da bulunan ve yeri bilinen eski Türk şehirlerinin sayısı oldukça azdır. Batı Göktürkler döneminden kaldığını bildiğimiz şehir de yok gibidir. Tarihi kaynaklarda Batı Göktürklerin başkenti Miñ Bulak’ın adı ve yeri bilinmekle beraber, bugüne kadar nerede olduğu tespit edilebilmiş değildi. E. Chavannes haricindeki Batılı tarihçilerin hemen hepsi de Miñ Bulak’ın Altay Bölgesinde olduğunu iddia etmekteydi. 2004 yılında Kazakistan’da araştırmalar yaptığımız bir yıl içinde Miñ Bulak’ın bugünkü Kazakistan topraklarında olduğunu düşünerek araştırmalar yaptık. O dönemde Çimkent ve Jambul (Taraz) Oblusu sınırlarında adı Miñ Bulak olan üç yer tespit ettik. Ancak, anılan yerlerin hiç biri de tarihçilerin söz ettiği Miñ Bulak’a benzemiyordu ve Türk şehri kavramlarına da (sulak, otlak ve korunaklı) uymuyordu. 2006 yılında merkezi Almatı’da bulunan A. H. Margulan Adındaki Arkeoloji Enstitüsü’nde görevli Dr. Ayman Dosimbayeva ile tanıştık. Kendisine bu düşüncemden söz ettim ve Miñ Bulak’ı aradığımı söyledim. Kendisi 1985 yılından buyana hem Merke sınırında bulunan Miñ Bulak’da, hem de Çu Avdanı’nda, Batı Göktürklerin yerleşim alanı içinde kalan Caysan Bölgesi’nde 1987 yılından beri araştırma ve kazı yaptığını ifade etti. Bizi çok heyecanlandıran bu haberin ardından 2007 yılında Sayın Dosimbayeva’nın davetiyle 2007 yılı Ağustos ayında, bir aylığına tekrar Kazakistan’a gittim. Her iki kazıyı da yerinde görme ve inceleme fırsatı buldum. Kendisinin ifadesiyle, “Miñ Bulak’ı Türkiye’den ilk defa gören Türk bizdik”. Bu bildiride Miñ Bulak’ı, yerinde yaptığımız araştırmada elde ettiğimiz bilgilerle, Türkiye’de ilk kez tanıtmaya çalışacağız.
95-125

REFERENCES

References: 

BAYBOSUNOV K. (1996), Jambıl Onurındagı Tas Müsünder
(Kazakça) / Kamennie İzvayannıiya Jambılski Oblastı (Rusça) / Stone
Sculptures Of Zhambıl Region, Almatı, “Oner”.
BAYPAKOV K. M. - K. Baybosunov (2001), Ulu Jıbek Jolu Jane
Taraz (Kazakça) /Velikii Şelkovi Puti i Taraz (Rusça) /Geraat Silk Road
And Taraz, Taraz.
BAYPAKOV K. M. -G. A. Ternovaya (2004), Reznaya Glina Jetisu
(Rusça) / Carved Clay Of Jetysu, Almatı.
BAYPAKOV K. M. (1998), Srednevekovie Goroda Kazahstana na
Velikom Şelkovom Puti, Almatı.
CHAVANNES E., (2007), Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkleri,
(çev. M. Koç), Selenge Yayınları, İstanbul.
CHAVANNES E. (2006), Batı Türklerine Dair Belgeler ve Ek
Notlar Batı Türkleri Tarihi, Batı Türklerine Dair Belgeler (1.kitap) ve
Ek Notlar (2. Kitap), St. Petersburg 1903 ve Leiden 1904, (çev. M.
Sirman, yay. hzl. E. K. Ermetin-G. Yücekal), Töre yayın Grubu, Ön-Türk
Uygarlığı Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
DOSİMBAYEVA A. (2007), Kulturni Kompleks Turkiski
Koçevnikov Jetısu II.-V. yy. (Po Materialam Arheologi), (Rusça), Almatı.
DOSİMBAYEVA A. (2002), Merke-Yedisu Türklerinin Kiyeli
Yeri (Kazakça)-Merke-Sakralnaya Zimliya Türkov Jetisu (Rusça)-Merke
Sacres Space Of The Zhetısu Turks (İngilizce), “Senim” Taraz.
DOSİMBAYEVA A. (2006), Zapatni Türkiski Kağanat Kultürnoi
Nasledni Kazahskoi Stenni, Ministeristovo Obrazovanya i Nauki Respubliki
Kazahistan İnstitüt Arheologi İm. A. H. Margulana, Türkiskonni Lasnedni,
(Rusça), Almatı.
ELUKENOVA G. Ş. (1999), Oçerk Istorii, Srednevekovoi
Skulpturi Kazahistana (Rusça), Almatı, Gılım.
ERDEMİR H. Palaz (2003), VI. Yüzyıl Bizsans Kaynaklarına Göre
Göktürk-Bizans İlişkileri, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
ERMOLENKO L. N. (2004), Serednevekovi Kamenni İzvayanni
Kazahstaniski Stenni (Rusça), Novosibirnik.
GÖMEÇ S. (1997), Kök Türk Tarihi, Türksoy Yayınları No: 8,
Ankara.
GRİGORYEV F. P.–B. A. Volçkov (2000), “Köhne Taraz’ın Tarih
ve Arkeoleojisi- İstorya i Arkeologya Drevnego Taraza, Kırgız Alatav
Dağlarında XI-XIII. Yüzyıl Başına Ait Kervanasarayların Araştırması”,
Taraz 2000, Taraz: Mınyjıldıktar Jane Örkenitter Suhbatı”, Taraz
Kalasınının 2000 Jıldığına Arnanalasgan Halkaralık Gılmi-Teoriyalk
Konferaniyasının Materyaldarı (26-27 Kırküyek, 2002 Jılı), Taraz, pp. 92-99.
GUMİLİEV L. N. (2003), Eski Türkler, (çev. Ahsen Batur) Selenge
Yayınları, Dördüncü Baskı, İstanbul.
KOÇ K. -A. Bayniyazov-V. Başkapan (2003), Kazakça-Türkçe
Sözdik, Hoca Ahmet Yesevi Adındaki Halkaralık Kazak Türk Üniversiteti
Yayını, Türkistan.
LİGETİ L., (Çev. Sadrettin Karatay), Bilinmeyen İç Asya, Atatürk
Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları:527, Türk
Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1986.
RÁSONYI Lásló (1971), Tarihte Türklük, Türk Kültürünü
Araştırma Enstitüsü Yayınları: 39, Ankara.
ROUX Jean-Paul (1999), Orta Asya Tarih ve Uygarlık, Kabalcı
Yayınevi; 171, İnceleme Dizisi: 31, İstanbul.
SÜMER F. (1984), Eski Türklerde Şehircilik, Türk Dünyası
Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
ŞALEKENOV V. -N.O.Aldabergenov (2006), Ortaçağda Aktöbe,
Aktöbe ın The Medıval Ages, Orta Gasırdağı Aktobe, (Resim ve Alt
Yazılar: R. Bozer)Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
ŞEŞEN R. (2001), İslâm Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk
Ülkeleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Târihu-r-rusul ve’l mulûk, M. J. De Goeje, II, Leiden, 1964, (F.
Sümer, Eski Türklerde Şehircilik, s.18-19, dipnot:37’den naklen).
TAŞAĞIL A., Gök-Türkler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,
1995.
TAŞAĞIL A., Gök-Türkler-II (Fetret Devri 630-681), Türk Tarih
Kurumu Basımevi, Ankara, 1999.
The Region Of The World, GMNS, London 1937, (F. Sümer, Eski
Türklerde Şehircilik, s.18-19, dipnot:37’den naklen).
TOGAN Z. V., Türkili (Türkistan) ve Yakın Tarihi, C. I, İstanbul,
1942-47.
TOLSTOV C. P., “Goroda Guzov, İstoriko- Etnografiçeskiye Etudı ”,
Sovetskaya Etnografiya, Akademiya Nauk Soyuza SSR, 3, Moskva-
Leningrad (Rusça), 1947.
Zeynü’l-ahbar (Yayınlayan A. Habîbî, Tahran), 1347, (F. Sümer, Eski
Türklerde Şehircilik, s.18-19, dipnot:37’den naklen).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com