You are here

ORDA BİR KÖY VAR UZAKTA', 19. YÜZYIL OSMANLI KÖY TOPLUMUNDA SOSYO-KÜLTÜREL İLİŞKİLER VE DEĞİŞİM: BALIKESİR ÖRNEĞİ

THERE'S A VILLAGE FAR AWAY', SOCIO-CULTURAL RELATIONS AND CHANGE IN THE 19TH CENTURY OTTOMAN VILLAGE SOCIETY: THE CASE OF BALIKESİR

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_801
Abstract (2. Language): 
Last twenty-five thirty-year period, the researchers gave importance to examine the factors shaping of society, with an emphasis on the socio-economic relations. "Social change" began to be used as a magic word to make a new historiography. This historiography as a new trend questioned the accuracy of ingrained and accepted paradigms and offered a re-evaluation in the light of new findings. This new trend has been promoted as a result of greater use of the original sources and the wealth of the Ottoman archives by the researchers who worked on the local history. In particular, the socio-economic studies were determined by the works on ordinary people in society, and collective social forces with the emphasis on the role and importance of historical figures such astax records, and statistics. Recently the term "cultural history" started to be pronounced to complete the picture because of the emphasis on numbers and statistics in the socio-economic studies. In the study of factors affecting the social change, especially change in the village community, significance of socio-cultural relations should not be underestimated at the cost of economic relations. In this study, socio-cultural relations and change in the 19th-century rural society were discussed according to available sources as the main topics. First, the presence of slowly changing structures, such as the rural community were questioned. The field researches conducted on the rural community were used to do that. Rather than state-peasant relations, tradition, change in perception and bilateral relations in the village community were discussed.
Abstract (Original Language): 
Son yirmi beş otuz yıllık bir dönemde, araştırmacılar tarihi şekillendiren faktörler arasında sosyo-ekonomik ilişkilere vurgu yaparak toplum incelemelerine önem verdiler. “Sosyal değişim” terimi adeta bir sihirli söz gibi kullanılarak yeni bir tarihçilik yapılmaya başlandı. Bu tarih yazımı, bir trend olarak şimdiye kadar kökleşmiş ve kabul edilmiş tarihi paradigmaların doğruluklarını sorgulayıp, yeni bulgular ışığında tekrar değerlendirilmelerini gerekli görüyordu. Bu yeni trend, Osmanlı arşivinin zenginliği ve bu zenginliğin her geçen gün araştırmacılar tarafından daha fazla kullanılması sonucu, özgün ve daha çok yerel tarih çalışmalarıyla sürekli bir şekilde desteklendi. Özellikle, toplumu oluşturan sıradan insanların ve kolektif sosyal güçlerin, tarihi şekillendirmedeki rolü ve önemi daha çok vergi kayıtları gibi rakamlar ve istatistikler üzerine yapılan, sosyo-ekonomik çalışmalarla ortaya konulmaya çalışıldı. Son zamanlarda telaffuz edilmeye başlanan “kültürel tarih” terimi, sosyo-ekonomik çalışmaların oluşturduğu tabloyu tamamlamak için, bazen sadece durum tespiti yapan ya da rakam fetişizmi oluşturan çalışmalardan farklı bir uğraş verilmesi gerektiğine vurgu yapmaktadır. Toplumsal değişimin, özellikle köy toplumundaki değişimin incelenmesinde değişimi etkileyen faktörler arasında ekonomik ilişkiler önemli bir yer tutmakla birlikte sosyo-kültürel ilişkiler göz ardı edilmemelidir. Bu çalışmada 19. yüzyıl kapsamında köy toplumunda, mevcut kaynakların izin verdiği ölçüde ana başlıklarla sosyo-kültürel ilişkiler ve değişim üzerinde durulmuştur. Öncelikle, köy toplumu gibi yavaş değişen yapılarda gözle görülür bir değişimin varlığı sorgulanmaya çalışılmıştır. Bu sorgulama yapılırken günümüz köy toplumu üzerinde yaptığımız saha araştırmalarından yararlanılmıştır. Devlet-köylü ilişkilerinden çok, köy toplumundaki gelenek, algılama ve ikili ilişkilerde meydana gelen değişimler ele alınmıştır.
21-32

REFERENCES

References: 

Arşiv Belgesi
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
BOA, ML. VRD. TMT., nr. 8388.
İnceleme ve Araştırmalar
AND, Metin. “19. Yüzyılda Anadolu Köyü Üzerine Bir Yabancının Gözlemleri”, Tarih ve Toplum, VI/32, İstanbul 1986, s. 18-23.
22 2003 yılı yaz aylarında Gönen köylerinde yapılan saha araştırması. Bu bölgenin sosyo-kültürel tarih açısından araştırılması sırasında temel veri olarak kabul ettiğimiz bilgiler anket uygulamaları ve sözlü tarih çalışmaları sonucu olarak elde edilmiştir. Anket uygulamaları bizim “kolektif anket uygulaması” adını verdiğimiz ve her bir köy için aynı sorulardan oluşan bir anket ve bilgi formu oluşturulması işleminin değişik zamanlarda köylere yapılan ziyaretler sırasında uygulanmıştır. Sözlü tarih çalışmaları da yine bu ziyaretler sırasında önceden hazırlanmış belli sorulara yönelik köylülerle yapılan sohbetler sonucu ortaya çıkarılmıştır. Bu konuda hazırlanan rapor için bkz.: Bülent Özdemir-İsmail Arslan, Global Dünya Problematiği “Etnisite”ye “Mikro Globalleşme” Açısından Bir Bakış ve Çözüm Önerisi: Gönen Örneği, Balıkesir Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi, Proje No: 2003/17, Balıkesir 2004. Ayrıca bkz.: İsmail Arslan, 19. Yüzyılda Balıkesir’de Tarımsal Üretim ve Köylüler, BAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir 2004.
23 Suraiya Faroqhi, “The Peasants of Saideli in the Late Sixteenth Century”, Archivum Ottomanicum, 8 (1983), pp. 215–250.
32
Bülent ÖZDEMİR - İsmail ARSLAN
ARSLAN, İsmail. 19. Yüzyılda Balıkesir’de Tarımsal Üretim ve Köylüler, BAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir 2004.
BARKAN, Ömer L. Türkiye’de Toprak Meselesi Toplu Eserler: I, Gözlem Yayınları, İstanbul 1980.
BALKIR, Osman. Balıkesir ve Köylerinde Özel Görenek ve İnanmalar, Balıkesir 1935.
FAROQHI, Suraiya. Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir?, (Çev. Zeynep Altok), TVYY, İstanbul 2001.
FAROQHI, Suraiya. “The Peasants of Saideli in the Late Sixteenth Century”, Archivum Ottomanicum, 8, (1983), pp. 215–250.
GARNETT, Lucy M. J. Turkish Life in Town and Country, London 1890.
İNALCIK, Halil. “Köy, Köylü ve İmparatorluk”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1996, s. 1-14.
İSLAMOĞLU, Huricihan. Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Köylü, İletişim Yayınları, İstanbul 1991.
ÖZDEMIR, Bülent. “Passive Recorders or Image Makers: British Travelers’ Accounts of Ottoman Empire and the Problem of Writing Ottoman History”, CIEPO-16, (Comite International d’Etudes Pre-Ottomanes et Ottomanes) Symposium, Warsaw University, Varşova, Polonya, 14-19 Haziran 2004.
ÖZEL, Oktay. XV-XVI. Yüzyıllarda Anadolu’da Kırsal (Zirai) Organizasyon: Köylüler ve Köyler, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1986.
SINGER, Amy. Kadılar, Kullar ve Kudüslü Köylüler, (Çev. Sema Bulutsuz), TVYY, İstanbul 1996.
UĞUR, Ahmet. “Köy Odalarımızın Kültürel ve Sosyal Hayatımızdaki Yeri”, II. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu, Bildiriler (16-17 Nisan 1998), Kayseri 1998, s. 457-459.
ÜÇEL-AYBAT, Gülgün. Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları (1510–1699), İstanbul 2003.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com