You are here

Home » Content

KÜLTÜREL BİR MİRAS OLARAK DİVÂNÜ LÛGATİ’TTÜRK’TE DİL VE KÜLTÜR ÖĞRETİMİ MATERYALLERİ

LANGUAGE AND CULTURE TEACHING MATERIALS IN DIVAN-U LUGATIT TURK AS A CULTURAL LEGACY

Journal Name:

  • The Journal of Academic Social Science Studies

Publication Year:

  • 2013
DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_560

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Divan-u Lugati’t-Turk, which is written by Kasgarli Mahmud, is an extremely important literary work fort the Turkish language and culture. With this literar work, Kasgarli Mahmud proved that Turkish is such a rich language that it is richer than Arabic in terms of structure. Divan-u Lugati’t-Turk, which was written almost a thousand years ago, is not only the first Turkish dictionary but also one of the first reference sources for many researchers about history and culture. In this article, the materials used in Divan-u Lugati’t-Turk are dwelt on. The most natural, valid, realistic and the easiest way for keeping the interest alive for language learners is to use the materials that would draw their attention. This work is scanning modeled and based on document analysis. For this purose, first, Divan-u Lugati’t-Turk has been scanned and then all the proverbs, couplets, poems, legends, verses of the Koran, hadiths, reduplications and colours which could be considered as an educational material of that era are marked; after that the acquired materials have been categorized according to their kinds and evaluated. Kasgarli Mahmud used proverbs to concrete abstract terms and strengthened his expressions. By having ryhme among the proverbs, he used the antiphrasis features as much as possible. In order to teach the meanings of the words in a better way and to teach some grammar rules, he used quatrains and couplets because they have got the sound harmony and rythm that keeps the readers’ attention alive and they are easy to remember. He narrated the language and the culture by illustrating the legends which are the big treasures of a culture. By doing that he both presented Turkish culture and beliefs to Arabs and drew attention and he also provied a better understanding to learn the words.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Kâşgarlı Mahmûd’un yazdıgı Divânü Lûgati’t-Türk, Türk dili ve kültürü açısından son derece önemli bir eserdir. Kâşgarlı Mahmûd bu eseriyle Türk dilinin ne kadar zengin bir dil olduğunu, hatta Arapça’dan bile daha zengin bir yapısının olduğunu ispatlamıştır. Günümüzden yaklaşık bin yıl önce yazılan Divânü Lûgati’t-Türk, Türkçenin ilk sözlüğü olmaktan öte pek çok araştırmacının tarihi ve kültürel başvuru kaynaklarının da ilklerindendir. Bu makalede, Divânü Lûgati’t-Türk’te kullanılan materyaller üzerinde durulmuştur. Dil öğrenen insanların ilgisini sürekli canlı tutmanın en doğal, geçerli, gerçekçi ve kolay yolu onların ilgilerini çekecek materyaller kullanmaktır. Çalışma tarama modelinde olup doküman incelemesine dayalı olarak yapılmıştır. Bu amaçla, önce Divânü Lûgati’t-Türk(DLT) taranarak çağının eğitim materyali sayılabilecek bütün atasözü, beyit ve manzum parçalar, efsaneler, ayetler, hadisler, ikilemeler, renk unsurları fişlenmiş, daha sonra elde edilen malzeme türlerine göre sınıflandırılarak değerlendirilmiştir. Kâşgarlı Mahmûd soyut kavramları canlandırabilmek için savları kullanmış, anlatımına güç katmıştır. Yine savların uyaklı oluşundan, karşıtlama özelliğinden mümkün olduğunca faydalanmıştır. Kelimelerin manalarını daha iyi anlatmak, bazı dil bilgisi kurallarını öğretmek amacıyla, ses ahenkleriyle ve ritmin duygusuyla okuyucuların dikkatlerini canlı tutmak hem de kolaylıkla hatırlanabilecek özellikte oldukları için dörtlük ve beyitleri kullanmıştır. Dil ve kültürü, kültürün önemli hazineleri olan efsanelerden örnekler vererek anlatmış, böylece hem Türk kültürünü ve inanışlarını Araplara tanıtmış hem de dikkat çekmiş ve kelimelerin daha iyi kavranmasını sağlamıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_79201_6_pp_403-423.pdf
  • 1
403-423
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ADALIOĞLU, H. H. (2007)‟Kâşgarlı Mahmud’un Divânü Lügâti’t-Türk Adlı
Eserindeki Türk Dünyası Haritası Üzerine Düşünceler ve Yorumlar’’, Türk
Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı: 17, Ankara, s. 1–28.
AKSAN, D. (1999) Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
AKSAN, D. (2005)Yunus Emre Şiirinin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
AKTAN, B. (2010)‟Divânü Lügâti’t-Türk’ünSöz Varlığında Yer Alan İkilemeler’’,
Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 28-Güz, s. 1–13.
ALKAN, C. (1998) Eğitim Teknolojileri (Yenilenmiş 6. Baskı), Anı Yayıncılık, Ankara.
AMANOĞLU, E. K. (2000) ‟Divânü Lügâti’t-Türk’teki Kişi Adları Üzerine’’,Türkiyat
Araştırmaları Dergisi, Sayı:15, s. 5-13.
ARGUNŞAH, M.ve Güner, G. (2008) ‟Divânü Lügâti’t-Türk‟te Geçen baδram-bayram
Kelimesinin Etimolojisi Üzerine’’, Uluslararası Doğumunun 1000. Yıl
Dönümünde Kâşgarlı Mahmud ve Divânü Lügâti’t-Türk Bilgi Şöleni, s. 1-9.
ASKER, R. (2008) ‚Divânü Lügâti’t-Türk İstatistikleri‛, Akademik Araştırmalar
Dergisi/Journal of Academic Studies (Kâşgarlı Mahmud Özel Sayısı), İstanbul,
Kasım 2008-Ocak 2009, S. 39, s. 86-98.
ASLAN, Z ve DOĞDU, S. (1993) Eğitim Teknolojisi Uygulamaları ve Eğitim Araçgereçleri,
Tekışık Ofset, Ankara.
AYDOĞDU, Ö. (2009) ‚Divânü Lügâti’t-Türk‟te Geçen Türk Boyları ve Boylara Ait
Dil Özellikleri‛,Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks,
ZfWT, 1(1), 55-81.
BAYAT, F. (2007) ‚Kâşgarlı Mahmut’un ‚Divânü Lügâti’t-Türk‛ Eserinde Mitolojik
Dünya Modeli ile İlgili Bazı Kavramlar, Journal of Turkish Linguistics‛, 1(1), 3-
12.
CAFEROĞLU, A. (1972) ‚Kâşgarlı Mahmut ve Divânü Lügâti’t-Türk”, Divanü Lûgatit-
Türk Dizini, TDK Yayınları, s.11–20., Ankara.
CANPOLAT, M. (1974) ‚Divânü Lügâti’t-Türk’te Şamanizm İzleri”, Türk Folklörü
Araştırmaları Yıllığı-Belleten, s.19–34. ,Ankara.
CANPOLAT, M. (1999) ‚Kâşgarlı Mahmud ve Etimoloji‛, Dîvanü Lûgat-it-Türk Bilgi
Şöneli Bildirileri, 7-8 Mayıs , TDK Yay., Ankara.
Kültürel Bir Miras Olarak Divânü Lûgati’t-Türk’te Dil ve Kültür Öğretimi Materyalleri 420
CEMİLOĞLU, M.(2004) İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi, Aktüel Yayınları,
İstanbul.
COŞAR, A. M. ve GÜNEŞ, B. (2011) ‚Açıklamalı Bir Kaynakça Denemesi-I: Divânü
Lugâti‟t-Türk ve Kâşgarlı Mahmud Üzerine Yazılan Makaleler‛, İstanbul Üniversitesi
Türkiyat Mecmuası, Cilt: 21, s. 167-231, Bahar.
COŞAR, A. M. ve GÜNEŞ, B. (2011) ‚Açıklamalı Bir Kaynakça Denemesi-II: Divânü
Lugâti‟t-Türk ve Kâşgarlı Mahmud Üzerine Hazırlanan Bildiriler‛, İstanbul
Üniversitesi Türkiyat Mecmuası, Cilt. 21, s. 19-85, Güz
ÇİFCİ, M. (1998) ‚Türkçe Öğretiminde Temel ilkeler‛,AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,
Sayı:1, s. 59-71.
ÇİFCİ, M. (2004) ‚Kaşgarlı Mahmud’un Dil Öğretim Yöntemi Üzerine”, V. Uluslar
arası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Türk Dil Kurumu, Ankara, s. 571–596.
DEMİREL, Ö., SEFEROĞLU, S., YAĞCI , E. (2003) Öğretim Teknolojileri ve Materyal
Geliştirme, Pegem A Yay., Ankara.
DÜZGÜN, D. (2007)‚Divânü Lügâti’t-Türk’te Sosyal Normları Karşılayan
Kavramlar”, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:35, s.201-215.
ERASLAN, K. (1991) ‚Divânü Lügâti’t-Türk ‘te Aruz Vezniyle Yazılmış Şiirler”, Türk
Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, s.113-117.
GARDNER, H. (1999) Çoklu Zekâ: Görüşmeler ve Makaleler (Çev: M. Tüzel), Enka
Okulları BZD Yayıncılık, İstanbul.
GENCAN, T. N. (1972/1) ‚Kâşgarlı Mahmut'un Öz Türkçeciliği”, Türk Dili ve Edebiyat
Dergisi, Cilt: XXVI ,Sayı: 249, s.192-195.
GENCAN, T. N. (1972/2) ‚Divânü Lügâti’t-Türk”, Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, Cilt:
XXVI, Sayı:250, s.304-309.
GENCAN, T. N. (1972/3) ‚Divânü Lügâti’t-Türk‟te Dil Kuralları”, Türk Dili ve Edebiyat
Dergisi, Cilt:XXVII, Sayı:253, s.27-52.
GÖMEÇ, S. (2002) ‚Divânü Lügâti’t-Türk 'te Akrabalık Bildiren Terimler”, Tarih
Araştırmaları Dergisi, c. 20, sayı: 32/6, s. 133–142, Ankara.
GÜNŞEN, A. (2008) ‚Söz Varlığı Işığında Divânü Lügâti’t-Türk‟te Çağının Türk
İktisadi Hayatına Ait İzler”,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The
Journal Of International Social Research, C. 1/4, Yaz 2008, s.242-267.
HALİS, İ. (2001) Öğretim Teknolojleri ve Materyal Geliştirme, Mikro Yayınları, Konya.
İLAYDIN, H.(1972) “Divan‛la İlgili Bazı Gözlemler ve Düşünceler”, Türk Dili ve
Edebiyat Dergisi, Cilt: XXVII, Sayı: 253, s.96-103.
421
Zekerya BATUR – Ozan ALEVLİ – Halil KURU
İLERİ, C.(2007) “Divânü Lügâti’t-Türk'te Geçen Mevye-Sebze Adları ve Türklerin
Bunlardan Yararlanma Biçimleri”, Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, Cilt: XCIV,
Sayı: 669, s.542-572.
İNAYET, A. (2007) “Divânü Lügâti’t-Türk ‘te Geçen ‘Çin’ ve ‘Maçin’ Adı
Üzerine”,Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, C. II, Sayı:4, Sonbahar ,s. 1174-
1184, Erzincan.
KABATAŞ, O. (2001) “Divânü Lügâti’t-Türk’ten Türkiye Türkçesine”, Türk Dili
Araştırmaları Yıllığı-Belleten, c. 1–2, sy. 44, s. 147–161, Ankara.
KARA, M. (2009) “Divânü Lügâti’t-Türk‟te Çocuklarla İlgili Kelimeler”, Akademik
Araştırmalar Dergisi/Journal of Academic Studies (Kâşgarlı Mahmud Özel Sayısı),
Kasım 2008-Ocak 2009, S. 39, s. 292-305, İstanbul.
KARAŞLAR, M. S. (2010)‚Divânü Lügâti’t-Türk’teki Oğuzca Eşya Adlarına Bir
Bakış‛, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, C. V/1, Kış ,s. 508-524.
KAŞGARLI Mahmûd (2007)Divânü Lügâti’t-Türk (Türkçe Çeviri ve Düzenleme: Seçkin
Erdi-Serap Tuğba Yurteser), Kabalcı Yayınları, İstanbul.
KAYA, D. (1999) Anonim Halk Şiiri, Akçağ Yayınları, Ankara.
KAYA, M. (2002) ‚Divânü Lügâti’t-Türk’ün Halkbilimi Açısından Önemi‛,
Folklor/Edebiyat, C.VIII, S.XXXI, Ankara, 2002/3, s. 39-49.
KAYA, Z. (2006) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Pegem A Yay. Ankara.
KELLY, J. M. (1972) ‚Divânü Lügâti’t-Türk’ün Yeni Baskısı Üzerine‛ (çeviren: Hasan
Eren), Türk Dili (Divânü Lugâti’t-Türk Özel Sayısı), C. XXVII, S. 253, Ekim, s.
104-110. Ankara.
KOÇYİĞİT, T. (1998) Hadis Tarihi, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
KORKMAZ, H. (2007) Divânü Lügâti’t-Türk’teki Atasözlerinin Anlambilimsel Açıdan
İncelenmesi, BasılmamışYüksek Lisans Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Salih
Demirbilek, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
KORKMAZ, Z. (1981) ‚Kaşgarlı Mahmud ve Divânü Lügâti’t-Türk‛, Milli Kültür, c. 2,
sayı: 10, Mart, s. 15–19, Ankara.
KORKMAZ, Z. (1992) Gramer Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara,
KORKMAZ, Z. (1995) ‚ Kâşgarlı Mahmud ve Divânü Lügâti’t-Türk‛, Türk Dili Üzerine
Araştırmalar, c.1 ,Sayı:629, s. 244-260.
KORKMAZ, Z. (1999) ‚Oğuz Türkçesinin Tarihî Gelişme Süreçleri ve Divânü
Lügâti’t-Türk‛,Türk Dili, S. 570, Haziran , s. 459-471, Ankara.
Kültürel Bir Miras Olarak Divânü Lûgati’t-Türk’te Dil ve Kültür Öğretimi Materyalleri 422
KONONOV, A. N. (1978) ‚Sovyetler Birliği’nde Kâşgarlı Mahmut’un Divanını Konu
Alan Araştırmalar‛, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-BELLETEN, s. 181-190,
Ankara.
KÖKSEL, B. (2009) ‚Divânü Lügâti’t-Türk‟te Yer Alan Efsaneler‛, Uluslararası Sosyal
Araştırmalar Dergisi/ The Journal of International Social Research, C. II/9,
Sonbahar, s. 262-269.
NURMUHAMMEDOV, N. (2003) ‚Kâşgarlı Mahmud‟un Divanında Uzun Ünlülerin
Gösterilişi‛, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 2003/II, s.129-138.
ONAN, B. (2003) ‚Divânü Lügâti’t-Türk’ün Dil Öğretim Yöntemleri ve Dünya
Filolojisine Katkıları Bakımından Bir Değerlendirme‛, Türklük Bilimi
Araştırmaları *Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı+, Sayı: 13, s. 425–446 , Niğde.
ÖZBAY, M. ve MELANLIOĞLU, D. (2008) ‚Kelime Öğretiminde Örneklemenin
Önemi ve Divânü Lügâti’t-Türk‛,Mustafa Kemal University Journal of Social
Sciences Institute, 5(10), s.49-58.
ÖZKAN, M., TÖREN, H., v.d. (2006) Yüksek Öğretimde Türk Dili Yazılı ve Sözlü
Anlatım, Filiz Kitabevi, 2. basım, İstanbul.
SAKAOĞLU, S. (1991) ‚Divânü Lügâti’t-Türk ve Türk Halk Şiiri‛,Türk Dili
Araştırmaları Yıllığı Belleten,s.97-111, Ankara.
SAKAOĞLU, S.(1992) Efsane Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya.
SEFEROĞLU, S. (2009) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Pegem A Yay.,
Ankara.
SEV, G. (2004) ‚Divânü Lügâti’t-Türk ‘te İkilemeler‛,Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, c.
LXXXVIII, Sayı:634, s.497-510.
ŞAHİN, T. ve YILDIRIM, S. (1999) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Anı
Yayıncılık, Ankara.
ŞEN, SERKAN (2001)‚Anlam İyileşmesi ve Kötüleşmesine Divânü Lügâti’t-Türk
Merkezli Örnekler‛, Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, c. I, Sayı: 591, s. 268-275.
TÜRKAY, K. (1980) ‚Kâşgarlı’dan Günümüze Gelen Atasözleri‛,Türk Dili
Araştırmaları Yıllığı Belleten, s.39-42, Ankara.
YALIN ,H. İ. (2002) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Nobel Yayın, Dağıtım,
s. 83‐90, Ankara.
YAYLAGÜL, Ö. (2006) ‚Divânü Lügâti’t-Türk ‘teki Ad Aktarmalı (Metonymic)
Yapılar‛,Modern Türklük Araştırmaları Dergisi,3(1), s.77-88.
YAYLAGÜL, Ö. (2010) ‚Divânü Lügâti’t-Türk ‘te Yer Alan Atasözlerindeki
Metaforlar‛, Millî Folklor,Yıl: 22, Sayı: 85, s. 112-121, Ankara.
423
Zekerya BATUR – Ozan ALEVLİ – Halil KURU
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2006) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin
Yayınları, Ankara

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com