You are here

Ankara-Elmadağ-Kalecik Dolayının Temel Jeoloji

The geology of the Ankam-Elmaüağ-Kaleoik Région

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
study area lies within the Ankara, Elmadağ- and Kalecik region, Central Anatolia. In this region, the Lower Triassic to Quteraary aged litho— imitas outcrop. The Emir Formation is the oldest authcchthoiLOUs müt ini the region. It is affected by the metainiorphtsm of green-schist fades, and contains metaperidotites, These »re also effected by the same luet&mo^phfem ,The Emir Formation grades upward» into the Mmadaf Formation, This formation Is also a metaeiwphle unit In the green-schist fades, and is inter, calated with the coeval volcanic unit, namely the OrtakÖy Formatton, The Ortalcöy Formatton mataiy contains of volcanites it preserved pîMow structures, and radiolarites and limestones. The Etoiadaf Formation grades upwards Into the Keçikaya Formation consisting of sandy Hmeston© and limestone. All these unite have been named the Ankara Group, and are cut by diabase dikes. The Ankara Group is of Triassic age» and atoo contains variously sized blocks composed of the Carboniferous and Permian elastics and limestones througlïDut the area* The Lia£§ıe Hasanoğlan formation unconf ormably overlies the Ankara Group witii a basal conglomerate, and consists of a sandstoneanuidstone-llmestone alternatwDn, Upwards, it grades Into the clayey Ume&tone. The Eldlvan Opbiolite Complex shows the characteristics of a regular ophlolite sequence, however fin the »tudy area the uppermost levels are not observed. After the emplacement »of the K Uli van Oph&olite Complex^ the depth of th© äepositional basin gradually increased. In tMs basin, the Hisarköy FOPnmtïôii oonslMng of sandstone, volcareiilto, conglomerate and vulcanic», formed together with the Karadağ Forinutijoii the latest showing the charecteris tics of a normal flysch. These units toterflnger laterally. Both formations contain variously sized olistol'fchs and oO«thostrome§ derlvea from Liu FJdivim Ophio lite Complex the Hîsarköy and Karadağ formations grade upward» faito the Ihcapitiar and Samanlık forma, turns of maestriehtianage. The Samanlık,Formation consists of interniediate turbiditesf and shows,a graded contact with the Paleocene BMİitaşlar Formation characterised by ttie proximal and intöritiediate turbidltBi, Huge limestone oltetoüths derived from the peneconteniporaneous reefs occur to the Dizilitaşlar FoiTnation, The Ätohmutlar Formation which is Eocene in age, and is c»Mnposed of conglomerates, sandstones, shales attd marls was deposited in toe shelf, deltaic, beach, coastal plato and alluvial fan environments. The Deliler Völcanite te of the same age witti ttie Mahmutlar Formation, The Oligocène Mlâkincedere Formation consists of conglomerate, mudatoiia, sandstone, marl and gypsium, deposited in tiie meandering river and evaporitlß lake environmente. The Late Mûcene-Fliocene Tekke Vulcanite laterally intercalates with the Karapınar» Kavaklı and Mamak Formatioiis. The Karapınar Formation WJIH depositnd in the alluvial fan environment, and consists of conglomerate, sandstone and tuff; ine Kavaklı Formation tonipored of clayey limestone, marl, daystone, öomgfomerate, sandstone and tuff was deposited in the fluvial and lacustrine environments; and the Mamak Formation is made up of agglomerate and tuff. The Bozdaf Basalt which is the last product of the volcanic activity in the region unconf ormably overlies all cf the «alder units. The Pliocene Gölbaşı Formatton is composed of uneonsolidated to poorly con lolidated cîasticn. and shows a considerable lateral extentkm. The tectumlc structure of the region resulted from the Alpine orogenesis, In the study area, there are a number of low angle upthrusts. Along these uptlirusts» it appears that the Ankara Group overlies the Upper Cretaceous and Oligocène units, the Upper Cretaceous-units overlie the Faleocene sediments, and the Paleo- •cene units overlie tihe Socene deposits. In the light of toe evidence resuittoi; from the field ob»erva#on§, a géotectoriic madel for Central Anatolian has been suggested.
Abstract (Original Language): 
Çalışma alanı Ankara, Elmadağ . Kalecik dolayını kapsar. Bu yörede, Ait Triyas'tan Kuvaternere Icadar yağlardaki kaya birimleri yüzeylenir, Yeıil§ist fasiyesinde metamorfizma geçlrmif tortul ve volkanik oluşuklardan yapılı olan ve yine aynı tür metamorfizmaya uframıı metaperidotitler içeren Emir Formasyonu, bölgede Menen en eski otokton birimdir, Emir Formasyonu üst© doğru yi» m yeiilsîst fasiyesinde metamorfîzmaya uframı§ ffllmadag- Formasyonu île geçişlidir, Elmadağ Formasyonu, baflica eşyaslı volkanitlerden olugan Drtaköy Formasyonu ile giriktir. Ortaköy Formasyonu içinde yastık lav yapısı korunmuş vol Icani tier, radyolaritler ve teirectasları sıkça igle» nir, Elmadaf Farmasyonu, üste dofru kumlu Ifiregtäii, kireçtaşmdan oluşan Kegikaya Formasyonu'na geçiş gösterir. Ankara Grubu olarak adlandırılan bu birimier, diyabaz day klan tarafından kesilirler, Karbonifer ve Permiyen yaflı kırmtılar ve kireçtaflarmı da çegtli boyutlai'da bloklar halinde yaygın olarak içeren Ankara Grubu, Trlyas yaşındadır, Ankara Grubu üzerme, Liyas ya§ü Hasanoflan Formasyonu taban çakılta§ı ile uyumsun olarak gelir ve kumtaii-Qamurta|i-kireçta§ı ardalanması ile devam eder, Üste dofru Dogger-Malm yağlı killi kireçta§mdan olugan Akbayır Formasyonu'na geçer. Düzenli ofiyolit olarak saptanan Mdivan Ofiyo» üt Kompleksi, üstten eksikli olarak gaJişma alanında elenir, Mdivan Ofiyolit Kompleksi'nîn yerïê|imi sonrası hızla derinleşen havzada, kumta§ıf volkarenit, çakıltafi ve volkanitlerden olu|an Hİsarköy Formasyonu İle normal fli§ kamkterindekl Karadaf Formasyonu firik olarak çökelmistir. Bu iki formasyon içinde, Bldivan Ofiyolit Kompleksinden türemif çeşitli boyutlarda oiistolit ve olistostromlar vardır. Hisarköy Formasyonu ve Karadağ Formasyonu üste dofru Maestrihtiyen yaşlı Ilıeapmar Formasyonu ve Samanlık Formasyonu'na geçer. Ortaç türbiditlerden oluşan Samanlık Formasyonu da yakınca ve ortaç türbidit karekterli ve Paleosen yafh Dizilitafîar Formasyonu ile" geçişlidir, Dizilitaşlar Pormaiyonu içinde e§yaşlı resiflerden koparak gelen büyük kireçtaşı ölistolitleri vardır, Çakıltaii, kumtaşıjeyl ve mamlardan oluşan Eosen ya§lı Mahmutlar Formasyonu, §elf, delta, kumsal, kıyı ovası ve alüvyon yelpazesi ortamlarında çökelmi§tir, Mahmutlar Formasyonu ile esyaşlı olarak Deliler volkanitî ayırtlanmı§tır. Oligosen yaflı Miskineedere Formasyonu, menderesi! ınnak ve evaporitik göl ortamlarında çökelmiş çakıltafi, çamürtaii/kumtaşı, marn ve jipslerden olu§- muştur. Üst Miyosen-Pliyosen ya|iı Tekke Volkaniti, çakıltafi, kumtafi ve tüflerden olu§an Karapınar Formasyonu, ırmak ve göl çökeli olan killi kireçtaşı, marn, kil taşı, çakıltası, kumtaşı ve tüf itlerden oluşan Kavaklı Formasyonu ve aglomera, tüften olüfan Mamak Formasyonu Üe yanalda giriktir. Bölgedeki volkanik manın son ürünü olan BoMağ Bazaltı, önceki birimleri uyumsuz olarak örter, TutturUlmamıg veya az tuturulmuş kırıntılılardan oluşan Pliyosen yagiı Gölba§ı Formasyonu ,geni§ yayılım gösterir. Böige tektonik yapısını Alpin Örejenik evresi ile kazanmıştır, Dügük açılı bindirmeler ile Ankara Grubu, Üst Kretâse ve Oligosen yaflı birimler üzerine, Üst Kretase yaşlı birimler. Paleosen ya§lı birimler üzerine, Paleosen ya§lı hu rimler de Eosen yaşlı birimler üzerine itilmiştir. Arazi gözlemlerinden elde edilen veriler ışığında Orta Anadolu için olasılı jeotektonik evrim modeli önerilmiştir.
31-46

REFERENCES

References: 

Akyürek, Bif Bilfiner, E4, Dafer, Z ve Sunu, O., 1979 a,
Hacılar (Kş Çubuk^Ankara) bölfesinde Alt Tri.
yas*ın varlıfı: Türkiye Jeol. Kur, Bült«, 22/2,
Akyürek, B,f Bİfeiner, B4J Çatal, E,# Dafer, 2., Soysal,
Y„ ve Sunu; O-f 1979 bf Eldivan-Şabanözü (Çankırı)
dolayında ofiyolit yerlefîmine ilişkin - bulgu*
lar: Jeol, Müh, Odası yayınları 9,
Akyürek, BM Bilfiner, E,, Çatal, E,, Dafer, _Z„ Soysal,
Ys ve Sunu, OM 1980, Eldivan-Şabanözü (Çan.
kırı) Hasayaz^Çandır (Kalecik-Ankara) dola,
yınm jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Ensi
Rap,, 6741 (Yayımlanmamış),
Akyürek, B,, 1981 fAnkara MelaAjı'nm ku^y bölümünün
temel jeoloji özellikleri: !g Anadolu'nun
jeolojisi Simpozyumu, 41-4ßfTürkiye Jeol. Kur,
35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara,
Akyürek, B„ Bılginer, E,, Akba§f Bs/ Hepfen, N,, Pehlivan,
.•'$„ Sunu, O,, Soysal» Y4/Bafer, Z,, Çatal,
B.t Şözeri B, Yıldırım H, ve Hakyemess;YM 1982,
Ankara-Klmadaf-Kalecik dolayının jeolojisi: Ma.
den Tetkik ve Arama Ens t. Rap è 7298 ( Yayım»
lanmamıg),
Akyürek, B, ve Soysal, Y;, 1983, Biga Yarımadası güney
inin ( Sa vaitepe,Kirkafaç*Bergama. Ay valık )
temel jeoloji özellikleri: Maden Tetkik ve Arama
Enst, Derg,. 95/96, 1-12,
Bailey, E,B, ve Mc CalUen, W.J., 19S0v Ankara Melanji
ve Anadolu Şariyajı: Maden Tetkik ve Arama
Enst. Derg., 40,
._ f i953f Serpantin lavas the Ankara Melange
and the Anatolian thrust; Trans, Roy, Soc,
Edirife, LXn. Part II, 11: 403-442 Edinburgh.
Batman, B,, 1978 a, Haymana Kuzeyinin Jeolojik Ev*
rimi ve Yöredeki Melanjm İncelenmesi I, stratig»
rafl birimleri: Hacettepe Üniv,, Yerbilimleri
4/1.2, 95-1244
— — , '19T8-b, Haymana Kuzeyinin Jeolojik Evrimi
ve Yöredeki Melanjm tncelenmesî II, tektonik ve
jeolojik evrim: Hacettepe Univ,, Yerbilimleri
4/1-2, 125-134,
Blrgîli, Ş.t Yoldaş, R, ve Ünalan, G„ I9TS, Ça^kın-Ço.
rum Havzasının Jeolojisi ve Petrol Olanakları:
Maden Tetkik ve Arama Enst, Rap, 562i (Yaviinlanmaınii)
ä
Bilgtitay, Ü,, I960, Hasanotlan-Ankara Civa«mn Jeolojisi:
Maden Tetkik vé Arama Enst, Derg,, 54, 46-
53,
Bingöl, m,t Akyürek, B, ve Korkmazer, B„ 1973, Biga
YanmadaMiun Jeolojisi ve Karakaya Forma^ro»
nu'nun BaM Özellikleri: Oıımh, 50 yılı Yerbilimleri Kongresi 'Tebliğler Derg; Maden Tetkik ve
Arama Enât# Yayınları, 70-76,
Boecaletti/ M4J Bof tolottC V. ve Sagrî, M,, 1966, Bİehere*
he sulle ofiolltl della catena Alpina, 1, Össerva*
zioni sun, Ankara Melange nelîa zone di Ankara :
Boil, Soe, Çfcol, Iti r Vv85, 485-508,
Ühaput, E., 1931, Ankara mıntıkasının 1:135,000 mikyasında
jeoloji haritasına dair izahat [Notice
explicative de la carte géologique a 1:135.000 de
Ja region d'Angora (Ankara)]: îst. Darülf, Geol.
Enst, Ne§r. 7, Istanbul,
1 1936, Voyages d'études géologiques et geomorphogeniques
en Turquie: Mein, de I'Inst. Fr.
d'Archeol, de Satmboul. II, VIII. Paris,
Çalgın, R., Pehlivanoğlu, H„ Ercan, T, ve Şengün, M..
1973, Ankara civarının jeolojisi : Maden Tetkik ve
Arama Enstg, Rap, 6487 (Yayımlanmamış).
Çapan, U.Z. ve Buket, E., 1975, Aktepe-Gökdere bölgesinin
jeolojisi ve ofiyolitli melanj: Türkiye Jeol,
Kur, Bült., 18/1, 11=16,
Erentöz, C., 1975, 1:500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası
ve îzahnamesi Ankara Paftası: Maden Tet.
kik ve Arama Enst. yayınlan Ankara, 111.
Erk, A.S., 1977, Ankara civarında genç Faleozoyik'm
Kulm Fliş Formasyonu: Maden Tetkik ve Arama
Enst. Derg, 88, 73-93,
— „__, 1980, Ankara Flişi: TBTAK VII. Bilim Kongresi
tebliğleri özeti, 16,
--, 1981, Ankara Melanjının Tortul Kayaçlarımn
Stratif raf isi: îç Anadolu'nun Jeolojisi Simpozyûmu, 34,
40, Türkiye Jeol, Kür, 35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı,
Ankara. . ;
firol, O., 1949, Ankara güneydoğusundaki Elma Dağı
ve çevresinin jeolojisi ve jeomorfolojisi üzerinde
bir arattırma :Ank. Univ. DTCF Doktora tezi
(Yayımlanmamış),
____„__; 1952, Çankırı-Sungurlu-Tüney arasındaki Kızılırmak
havzasının ve ŞabanözÜ civarının jeolojisi
hakkında rapor: Maden Tetkik ve Arama
Enst. Rap,, 2026 (yayımlanmamış).
.- - t 1954, Ankara ve civarının jeolojisi hakkında
rapor: Maden Tetkik ve Arama Enst. Rap, 2491
( Yayımlanmamış ),
— T — , 1956, Ankara güneydoğusundaki Elma Dağı ve
çevresinin jeolojisi ve jeomorfolojisi üzerinde bir
araştırma: Maden Tetkik ve Arama Enst. yayınları
D. 9. Ankara, 99.
_ ^ . _ ı ^ 1968, Ankara çevresinde Paleozoyik arazisinin
bölümleri ve Paleozoyik-Mesozoyik sınırı hakkında:
Türkiye Jeol. Kur, Bült. 11/1-2, 1-16,
Genhsèrv A., 1959, Ausseralpine'Ophiolit probleme: Eclog,
Geol, Helvè> 52, 650-680,
Ketin, î,r1962, 1:500,000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası
ve toahnamoşi, Sinop Paftası: Maden Tetkik ve
Arama Enst, yaymları .tokara, l l l é
—-—-,,-196S, l: 500,000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası
VB İzahnamesi, Kayseri Paftası : Maden Tetkik
ve Arama Enst, yayınları, Ankara, 82,
— — — f 1981, Hasanoflan (Ankara) yöresinde Paleozoyik-
Mesozoyik smırı ve Kısikdere kesiti: Türkiye
Jeol, Kur, 35; Bilimsel ve Teknik Kurultayı
bildiri özetleri, 304
Norman, T.- 1972, Ankara Yahiihan bölgesinde Üst
Kretaae-Alt Tersiyer İstifinin stratig raf isi : Türkiye
Jeoi. Kur, Bült, XV72,
— •, 1Ô78, Ankara Melanjmııı yapısı hakkında:
Cumh, 50. yılı Yerbîlimlirİ Kongresi TôbUgler
Dergisi, Maden Tetkik ve Arama Enst. yayınları,
77-04, :
Ozkaya, Xit %BB2r Origin and tectonic setting of some
. melange unite in Turkey: J, Qeol,, 90, 260.278,
Salomon^ C,WM 1940^ Ankai'a civarında jeolojik geziler:
Itocien Tetkik ve Arama Ensts Derg, 20, 380-400,
Qt SOl-61,9
Sohmit, C.O., I960, Mem, 365-367 no'lu ruhsatlarının nihai
terk raporu : Petrol t§leri Gn, Md, (Yayımlan«
mamiş),
Sestini, Gif 1971, TOe relations between flysch and ser«
pentïnites in North-Central Turkey, 369-383, in
A.S, Cpmpbell (Edit.) Geology and History of
Turkey, The Petrol Expl. loc, of Libya, Tripoli,
Ünalan, G., Yüksel, V„ Tekeli, T„ Gönenç, O„ Seylrt Z.
ve Hüseyin, Sif 1976» Haymana-Polatlı yöresinin
(güneybatı Ankara) Üst Kretase-Alt Tersiyer
Stratigrafisi ve Paleocofrafik Evrimi; Türkiye
Jeol, Kur. Bült, 19/2,
ÜnaJan, O,, 1981; Ankara güneybatısındaki Ankara Melanjı'mn
stratigrafisi; îç Anadölu*nun Jeolojisi
Simpozyumu, 48-52, Türkiye Jeol Kur, 35. Bilimsel
ve teknik Kurultayı, Ankara,
Wilson, J.L., 1975, Carbonate faeies to Geologic history:
Springer Verlag-, Berlin, Heidelberg-, Newyork,
Yüksel, S,, 1970, Etude géologique de la région d'Hay*
mana (Turquie centrale) : These Fac. sei. Üniv,
Nancy, Fransa (yayımlanmamış).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com