You are here

Home » Content

ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Journal Name:

  • Akademik Bakış

Publication Year:

  • 2009

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The purpose of this study is to identify the perceptions of teachers’ about organizational citizenship behavior, and tried to define whether there is significant relationships between the perceptions of teachers’ about organizational citizenship behavior according to different variables. The research was carried out by the survey method. In the research, Organizational Citizenship Behavior Scale which was developed by DiApola, Tarter & Hoy (2005) and translated into Turkish and validity and reliability studies were done by Taşdan & Yılmaz (2008), was applied to 777 teachers who are working in Sakarya, Kırıkkale and Muş. In the analyses of the data, mean, standard deviation, t-test, One-way Anova analysis and Tukey-b were used. Findings of the research indicated that teachers show organizational citizenship behaviors partially and usually levels. No significant relationships are found between the perceptions of teachers’ according to the variables of gender, city, educational status and being townsman with the school administrator or not; while significant relationships were found between the views of teachers according to the variables of school type, and political prosperity to school administrator.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin görüşleri arasında çeşitli değişkenlere göre anlamlı fark olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında Sakarya, Kırıkkale ve Muş illerinde görev yapan 777 öğretmene DiApola, Tarter ve Hoy (2005) tarafından geliştirilen ve Taşdan ve Yılmaz (2008) tarafından Türkçe’ye uyarlanarak, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Tukey-b analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğretmenlerin kısmen ve çoğunlukla düzeylerinde örgütsel vatandaşlık davranışlarını gösterdikleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin görüşlerinde cinsiyet, görev yapılan il, eğitim durumu ve okul yöneticisi ile hemşehri olup olmama değişkenlerine göre anlamlı farklılık bulunmazken; okul türü ve okul yöneticisine politik görüş yakınlığı değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar bulunmuştur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-ogretmenlerin-orgutsel-vatandaslik-davranislarina-iliskin-gorusleri.pdf
  • 17
1-28
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Altunkese, T. N. (2002). Psikolojik iklimin örgüte adanma ve örgütsel vatandaşlık davranışı
ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi
Üniversitesi SBE, Eskişehir.
Aquino, K. & Bommer, W.H. (2003). Preferential mistreatment: How victim status
moderates the relation between organizational citizenship behavior and workplace
victimization. Organization Science, 14 ( 4), 374-85.
Atalay, İ. (2005). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
Ay, B. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE, Afyon.
Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Geliştirilmiş 3. Baskı. Ankara: Eğitim
Araştırma Yayın Danışmanlık A.Ş.
Bateman, T.S. & Organ, D.W. (1983). Job satisfaction and good soldier: The relation
between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26 (4),
587-95.
Balcı, A. (1997). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: 72 TDFO
Bilgisayar ve Yayıncılık.
Ball, G. A., Trevino, L. K., & Sims Jr., H. P. (1994). Just and unjust punishment: Influences
on sub-ordinate performance and citizenship. Academy of Management Journal, 37,
299-322.
Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları
arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 571-602.
Celep, C., Polat, S., Elbir, N. & Yapıcı, E. (2004). Ortaöğretim okullarındaki öğretmenlerin
örgütsel vatandaşlık tutumları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulan
bildiri. 6–9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
Celep, C., Sarıdede. U. & Baytekin, F. (2005). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılık, örgütsel
vatandaşlık davranışı ve tükenmişlik arasındaki ilişki. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri
Kongresi’nde sunulan bildiri, Pamukkale Üniversitesi Kongre Merkezi, Denizli.
Çelik, M. (2007). Örgüt kültürü ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Atatürk Üniversitesi SBE
Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erzurum.
Çetin, M., Yeşilbağ, Y. & Akdağ, B. (2003). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı.
M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17, 39–54.
Deluga, R.J. (1995).The relation between trust in the supervisor and sub-ordinate
organizational citizenship behavior. Military Psychology, 7(1), 1-16.
Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve
örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Gebze Yüksek
Teknoloji Enstitüsü SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmit.
DiPaola, M. F., Tarter, C. J. & Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in
schools: The OCB scale. In W. K. Hoy & C. Miskel (Eds.). Educational Leadership
and Reform (319–342). Greenwich, CN: Information Age.
DiPaola, M. F. & Hoy, W. K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement
of high school students. The High School Journal, 88, 35–44.
DiPaola, M. F. & Tschannen-Moran, M. (2001). Organizational citizenship behavior in
schools and its relation to school climate. Journal of School Leadership, 11(5), 424–
447.
Dönder, H.H. (2006). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bürokrasi.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE, Afyon.
Erdem, U. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı: Hastane çalışanları üzerinde bir
uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Eisenberger, R., Fasolo, P. & Davis-LaMastro, V. (1990), Perceived organizational support
and employee diligence, commitment, and innovation. Journal of Applied
Psychology, 75 (1), 51-79.
Eskew, D.E. (1993). The role of organizational justice in organizational citizenship
behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), 185-94.
Farh, J., Podsakoff, P.M. & Organ, D.W. (1990), Accounting for organizational citizenship
behavior: Leader equity and task scope versus satisfaction. Journal of Management,
16 (4), 705-22.
Folger, R. (1993). Justice, motivation, and performance beyond role requirements. Employee
Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), 239-248.
Greenberg, J. (1996). The quest for justice on the job. Sage, Thousand Oaks: CA.
Gök, E. E. (2007). Örgütsel kültür bağlamında örgütsel vatandaşlık olgusu ve bir araştırma.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi SBE, Denizli.
Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin
belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar
2006, Yıl:2, 3(1), 48-75.
Güven, M. (2006). Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
Holmes, S. A., M. Langford, O. J. Welch, & Welch, S. T. (2002). Associations between
internal controls and organizational citizenship behavior. Journal of Managerial Issues,
14, 85-99.
Hoy, W.K. & Tarter, C.J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust.
International Journal of Educational Management, 18 (4), 250-9.
http://www.hurriyet.com.tr (2009). “İllere göre belediyeleri kazanan partiler.” 25 Ağustos,
2009 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/yerelsecim2009/ nden indirilmiştir.
http://en.wikipedia.org (2009). “2007 Türkiye Cumhuriyeti milletvekili genel seçimleri”. 26
Ağustos, 2009 tarihinde
http://tr.wikipedia.org/wiki/2007_T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Milletvekili_...
l_Se%C3%A7imleri nden indirilmiştir.
İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin
algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm
örgütünde uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi SBE,
Antalya.
Karaman, K., Yücel, C. & Dönder, H.(2008). Öğretmen görüşlerine göre, okullardaki
bürokrasi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim
Yönetimi, 14(53), 49–74.
Kamer, M. (2001). Örgütsel güven, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına
etkileri. Marmara Üniversitesi SBE Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kendirligil, S. (2006). Çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme eğilimleri
üzerinde örgüt kültürünün etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Üniversitesi SBE, İstanbul.
Kepenek, Ö. (2008). Öğretmenlerin meslek etik ilkelerinin örgütsel vatandaşlık davranışına
etkisi (Kocaeli İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi
SBE, Sakarya.
Konovsky, M.A. (2000). Understanding procedural justice and its impact on business
organizations. Journal of Management, 26 (3), 489-511.
Köse, S., B. Kartal & N. Kayalı. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve tutuma ilişkin
faktörlerle ilişkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, Sayı 20, Ocak-Haziran, 1-19.
Markovsky, B.(1985). Toward a multilevel distributive justice theory. American Sociological
Review, 50, 822-839.
Mercan, M. (2006). Öğretmenlerde örgütsel bağlılık, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel
vatandaşlık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE,
Afyon.
Moorman, R. H., Nichoff, B. P. & Organ, D. W. (1993). Treating employees fairly and
Organizational citizenship behaviors: sorting the effects of job satisfaction,
organizational commitment, and procedural justice. Employee Responsibilities and
Rights Journal, 6, 209-225.
Moorman, R.H. (1991). Relation between organizational justice and organizational
Citizenship behaviors: Do equity perceptions influence employee citizenship?,
Journal of Applied Psychology, 76 (6), 127-33.
Lievens, F., & Anseel, F. (2004). Confirmatory factor analysis and ınvariance of an
organizational citizenship behavior measure across samples in a Dutch-speaking
context. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 299-306.
Oktay, M. (1996). İşletmeler için davranış bilimlerine giriş. İstanbul: Der Yayınları.
Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome.
Lexington Books, Lexington: MA.
Organ, D.W. (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior.
Research in Organizational Behavior, 12 (1), 43-72.
Organ, D.W. & Ryan, K. (1995). A meta-analytic review of attitudinal and dispositional
predictors of organizational citizenship behavior. Personnel Psychology, 48 (4), 775-
802.
Organ, D.W. & Lingl, A. (1995). Personality, satisfaction, and organizational citizenship
behavior. The Journal of Social Psychology, 135 (3), 339-350.
O’Reilly, C. & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological
attachment: The effects of compliance, identification and internalization on prosocial
behavior. Journal of Applied Psychology, 71 (3), 492-509.
Ölçüm-Çetin, M. (2004). Örgütsel vatandaşlık davranışı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Piercy, N.F., Cravens, D.W., Lane, N. & Vorhies, D.W. (2006). Driving organizational
citizenship behaviors and salespersons in role behavior performance: The role of
management control and perceived organizational support. Journal of the Academy of
Marketing Science, 34(2), 244-62.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Moorman, R.H. &Fetter, R. (1990). Transformational
leaders’ behavior and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and
organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1 (2), 107-42.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B. and Bommer, W.H. (1996). Transformational leaders’
behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction,
commitment, trust, and organizational citizenship behaviors. Journal of Management,
22 (2), 259-98.
Polat, S. (2007). Örgütsel güven, adalet ve vatandaşlık davranışlarına ilişkin öğretmen
algıları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi SBE, İzmit.
Polat, S & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven,
örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim
Yönetimi, 14(54), 307–331.
Samancı-Kalaycı, G. (2007). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE, Afyon.
Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal bir çözümleme ve okul
açısından bazı çıkarımlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 317-339 .
Schnake, M. (1991). Organizational citizenship: A review, proposed model, and research
agenda. Human Relations, 44 (7), 735-59.
Sheppard, B.H., Lewick, R.J. & Minton, J.W. (1992), Organizational justice: The search for
equity in the workplace. Lexington Books, New York, NY.
Smith, C.A., Organ, D.W. & Near, J.P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its’
nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68 (44), 653-63.
Tansky, J.W. (1993). Justice and organizational citizenship behavior: What is the relation?.
Employee Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), 195-207.
Taşdan, M. & Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales’
adaptation to Turkish. TED Eğitim ve Bilim Dergisi. 33 (150), 87–96.
Truckenbrodt, Y.B. (2000). The relation between leader-member exchange and commitment
and organizational behavior. Acquisition Review Quarterly, 7, 233-44.
Skarlicki, D. and Latham, G. (1996). Increasing citizenship behavior with a labour union: A
test of organizational justice theory. Journal of Applied Psychology, 81(2), 161-9.
Smith, C. A., Organ, D. W., & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its’
nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68, 653–663.
Titrek, O. (2003a). İki basamaklı (1998) ve tek basamaklı (1999) üniversiteye giriş sınav
sonuçlarının bölge başarılarına göre karşılaştırılması. Sakarya Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 6.
Titrek, O. (2003b). Okul öncesi öğretmenleri ve üniversitedeki okul öncesi öğretmenliği
lisans programı öğrencilerinin duygusal zekâ yeterliklerini kullanabilme düzeyi. Bildiri
OMEP 2003 Dünya Konseyi Toplantısı ve Konferansı’nda 5 Ekim 2003’te
sunulmuştur.
Ünal, Z. (2003). Öğretmenlerde iş doyumu ve örgütsel vatandaşlık. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE, Afyon.
Van Dyne, L., Cummings, L.L. & McLean Parks, J. (1995). Extra-role behaviors: In pursuit
of construct and definitional clarity. Research in Organizational Behavior, 17 (1), 215-
85.
Yaylacı, A. F. (2004). İlköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel yurttaşlık
davranışları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, A.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, K. & Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in
turkish primary schools. Journal of Educational Administration. 47 (1), 108–126.
Yılmaz, K. & Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). Organizational citizenship behaviors and
organizational commitment in Turkish primary schools. World Applied Sciences
Journal, 3 (5), 775-780.
Yücel, G. F. (2006). Öğretmenlerde mesleki tükenmişlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı.
SBE Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Wayne, S.J. & Green, S.A. (1993). The effects of leader-member exchange on employee
citizenship and impression management behavior. Human Relations, 46 (12),
1431-1440.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com