RIZIK ELDE ETMEDE "KESİTİN ROLÜ VE ÖNEMİ

Kesb kelimesi lügatte, nzık istemek anlamına geliri "Kesebe" fiili, bir mefûl alırsa, "başkasında bulunmayan bir şeyi, o kimseye vermek, elde edeceği şey konusunda, kişiye yardımcı olmak" demektir.^ Kesb'in İstılah manası ise, "bir kimsenin faydalanacağı bir şeyi elde etmek için uğraşması"dır.3 Öte yandan "kesb" kelimesinin anlamı içinde, "kişinin, kendisi ve başkası adına gösterdiği gayret ve sağladığı fayda manası da bulunmakladır."4 Bakara sûresinin 286. âyetindeki "herkesin kazandığı (iyilik ve hayır) kendi yararınadır. Yüklendiği (kötülük ve vebal) ise kendi zararınadır" ifadesinde, "Kesebe" ye "kazandığı" hayır, "Iktesebe" ye ise, "yüklendiği zarar anlamı verilmektedir. Burada, "tktesebe" de, daha çok gayret ve zorluk anlamı bulunmaktadır, insan, fıtratındaki temizliğe ve güzelliğe ters olarak, kötü ve çirkin bir iş yaparsa, kendi kendine içten bir zorlukla karşılaşır. Kadî Beydâvî'nin de ifade ettiği gibi, "bu durumda nasıl,olur da, insanın büyük'bir gayret sarfederek elde ettiği şeye kesb değildir" denilebilir? Bu âyette insanın hayırda da, şerde de kâsib olduğuna işâret edilmiştir ^ Cürcânî ise, kesbi, "bir menfaat elde etmeye veya bir zararı defetmeye yöneltilen fiil" diye tarif etmiştir.^ tlerde görüleceği gibi, kesb kelimesi Kur'an'da mutlak olarak geçtiği zaman, ondan mal ve nzık talep etmek, kazanmak manası anlaşılır. ,