Buradasınız

DİYARBAKIR, MARDİN, URFA, URFA-SİVEREK AĞIZLARINDA KULANILAN BİR ENKLİTİK EDATI "MA"

DİYARBAKIR, MARDİN, URFA, URFA - SİVEREK USED IN AN ORAL ENCLITICS PREPOSITION OF "MA"

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Turks had settled in Mesopotamia, Anatolia and Middle East much earlier before 1071. However in our country, Turkish existence in Anatolia has been known after the Seljuk era. In recent years, new scientific discovery and findings indicated that the Turkish existence in Anatolia had begun hundreds of years before these periods. Turcoman tribes settled intensively in Southeastern Anatolia especially, Diyarbakir, Mardin and Urfa. The dialects of Diyarbakir, Mardin and Urfa-Siverek has used many old Turkish language materials from past to nowadays. The enclitic preposition of "ma" is just one of them. Today in written language this preposition is gaining several meanings according to the sentences. The preposition of "ma" is used either at the beginning or end, or to connect the end of the sentence. The preposition of "ma/me" is former Turkish reinforcement particle. The preposition of "me" is no longer used, instead of this in the dialects of Diyarbakır, Mardin, Urfa-Siverek "ma" which is today as a continuation of the old Turkish is used intensively.
Abstract (Original Language): 
Türklerin Mezopotamya, Anadolu ve Ortadoğu'yu yurt olarak tutmaları 1071'den çok önceki zamanlarda meydana gelmiştir. Fakat ülkemizde Anadolu'daki Türk varlığı, Selçuklulardan sonraki dönem olarak bilinmektedir. Ancak, son dönemlerde bilimsel tespit ve bulgular, Türklüğün Anadolu'daki varlığını milattan yüzlerce ve hatta binlerce yıl öncesine götüren veriler ortaya koymaktadır. Diyarbakır, Mardin, Urfa başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu bölgesi Türkmen aşiretlerinin yoğun olarak yerleştiği bölgelerdendir. Diyarbakır, Mardin, Urfa, Urfa-Siverek ağızlarında Eski Türkçeden günümüze kadar taşınan ve çeşitli şekillerde kullanılan birçok dil malzemesi bulunmaktadır. "ma" enklitik edatı da bunlardan sadece birisidir. Yazı dilinde bugün için bir karşılığı olmayan bu edat kullanıldığı cümlelere göre çeşitli anlamlar kazanmaktadır. "Ma" edatı cümle başında, bir cümlenin sonunda ya da iki cümleyi birbirine bağlamakta kullanılmaktadır. "Ma/me" edatı, Eski Türkçe pekiştirme edatıdır. "Me" şeklindeki kullanımı düşmüş, günümüzde Eski Türkçenin bir devamı olarak, Diyarbakır, Mardin, Urfa, Urfa-Siverek ağızlarında "ma" şekliyle yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
272
286

REFERENCES

References: 

Argunşah, M. (2013). Tarihi Türk Lehçeleri - Çağatay Türkçesi, İstanbul: Kesit Yayınları,
Atabay, N., Kutluk, İ. ve Özel, S. (2003). Sözcük Türleri, İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim Yayınları.
Banguoğlu, T. (1959). "Kaşgariden Notlar II: Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine", TDAY Belleten, Ankara.
Demir, N. (2001). Ordu İli ve Yöresi Ağızları, Ankara: TDK Yayınları.
Devellioğlu, F. (1982). Osmanlıca -Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
284
AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ
Sayı: 47 Ocak - Şubat 2015 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi
ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız - Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat - KIRGIZİSTAN http ://www. akademikbakis. org
Erten, M. (1994). Diyarbakır Ağzı, Ankara: TDK Yayınları.
Gabain, A.V. (1988). Eski Türkçenin Grameri, Ankara: TDK Yayınları.
Gülensoy, T. ve Alkaya, E. (2003). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası,
Ankara: Akçağ Yayınları.
Hacıeminoğlu, N. (1992). Türk Dilinde Edatlar, İstanbul: MEB Yayınları.
Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları.
Lessing, F. D. (2003). Moğolca-Türkçe Sözlük, (Çev. Günay Karaağaç), Ankara: TDK Yayınları.
Nakiboğlu, S. H. (2001). Adıyaman ve Yöresi Ağızları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Özçelik, S. ve Boz, E. (2001). Diyarbakır İli Çüngüş ve Çermik Yöresi Ağzı (Dil İncelemesi, Metinler, Sözlük), Ankara: TDK Yayınları.
Tarama Sözlüğü, (1999). C. IV. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
Türk Ansiklopedisi, (1966). Cilt XIII, Milli Eğitim Yayınları, Ankara.
Türkçe Sözlük, (2005). TDK Yayınları, Ankara.
Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, (1993). TDK Yayınları, Ankara 1993.
Arat, R. R. (1979). Kutadgu Bilig III İndeks (İndeksi neşre hazırlayanlar: Kemal Eraslan, Osman F. Setkaya- Nuri Yüce), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Seri: IV-Sayı: A 12, İstanbul.
Arat, R. R. (1985). Kutadgu Bilig II Çeviri, 3. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com