Buradasınız

MUĞLA MÜZESİ’NDEKİ MİMARİ TASVİRLİ GÜLABDAN

‘THE ROSEWATER SPRINKLER WITH THE ARCHITECTURAL DEPICTION’ IN THE MUGLA MUSEUM

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7453
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The rosewater sprinkler in Mugla Museum with an architectural depiction on it is the primary subject of this article. The rosewater sprinkler exhibited in Mugla Museum is made up of two main parts: one is the body and the other is the neck. Both the thin ring base and the pear shaped body of the sprinkler are made of copper which then, has been alloyed- made tombac. Octagonal neck screwed to the body, with an adjacent single holed spout on the top are made from bronze together. All floral, geometric and architectural depictions used as the ornaments on the rosewater sprinkler seem to have been made through carving, embossing and engraving. The featured ornament on the rosewater sprinkler is located on the part surrounding the body horizontally. In three different sections from the top to the bottom ornamentations are carved on the sprinkler. The carved ornamentations on the lower side of the body depict some big jagged leaves, the ones in the middle depict some slightly curled- S shape-like- leaves, and the rest on the higher side of the body depict on medallions. In the oval shaped medallions a tree with large branches and leaves as the prominent figure of the depiction is located; on the two sides of which there are two buildings which can also be regarded as the examples of some public architecture. Even though this rosewater sprinkler, exhibited in Mugla Museum, has a lot of characteristics in common with other sprinkles in terms of the floral ornamentations carved on the body, the shape of it and the manufacturing process, yet; the unique architectural depiction on it, still, differentiates it from all other sprinkles that have been studied and represented in the very recent publications. In this context, the craftsman or the person who asked the craftsman to make this sprinkler seem to have been very familiar with the recent innovations, techniques, and materials which had, concurrently, been used in miniatures, ceramics, glass and tile arts mostly depicted on tombstones or other architectures of the Turkish and Islamic Arts. On this account, the rosewater sprinkler exhibited in Mugla Museum can be deemed as a piece of art made in the mid nineteenth century when the form, ornamentation technique, and the manufacturing process are taken into consideration in comparison with the other sprinklers which were made in Ottoman metalwork between the at the end of seventeenth and at the beginning of twenty centuries.
Abstract (Original Language): 
Muğla Müzesi’nde sergilenen ve bu çalışmanın konusunu oluşturan mimari tasvirli gülabdan, gövde ve boyun olmak üzere iki parçalı olarak üretilmiştir. İnce halka kaidesi ve onun üzerinde yer alan armudi gövdesi bakırdan yapılarak tombaklanmış, gülabdanın gövdesine vidalanan sekiz köşeli boyun, tepesinde ona bitişik tek delikli akıtma ağzıyla birlikte tunçtan dökülmüştür. Gülabdanın gövdesinde yer alan süslemeler, çökertme, kabartma ve kazıma teknikleriyle yapılmış olup, bitkisel, geometrik ve mimari tasvirlerden oluşmaktadır. Yüksekten alçağa doğru üç kademe halinde işlenen süslemelerden en alt kademede iri dişli yapraklara, ortada hafif S kıvrımlı yapraklara, en üst kademede ise madalyonlara yer verilmiştir. Oval formlu madalyonlar içerisinde mimari tasvirin merkezinde geniş dalları ve yaprakları olan bir ağaç, bunun iki yanında sivil mimari örnekleri olabilecek iki bina vardır. Muğla Müzesi’ndeki eser, mevcut yayınlardaki gülabdanlara malzemesi, yapım tekniği, formu, bitkisel süsleme programı ve üslubuyla benzemesine karşın, bu eser grubu içerisinde mimari tasvirleri açısından ünik bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, Türk ve İslam Sanatı’ndaki mimari ve mezartaşlarıyla birlikte cam, çini, minyatür, seramik gibi el sanatlarındaki konular arasında tercih edilen mimari tasvirlerden, gülabdanı yapan ustanın ya da yaptıran kişinin haberdar olduğu ve bu bilinçle özlenen ya da hayal edilen mimari tasvirin yapıldığı düşünülebilir. Osmanlı Maden Sanatı’nda, 17. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başı arasında üretilen gülabdanlarla birlikte değerlendirildiğinde Muğla Müzesi’ndeki gülabdanın form, yapım ve süsleme teknikleri, bezeme programıyla 19. yüzyılın ortalarında yapıldığı kabul edilebilir görünmektedir.
61
75

REFERENCES

References: 

ACAR, M. Şinasi (2011). “Buhurdan ve Gülâbdanlar”, Osmanlıda Günlük Yaşam Nesneleri. İstanbul: Yem Yayınları, s. 352-365.
ALAN, James W. (1982). Islamic Metalwork: The Nuhad Es-Said Collection, London: Sotheby Publication.
ARIK, Rüçhan (1976). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
ARSEVEN, Celal Esat (1947). “Gülabdan Maddesi”, Celal Esat Arseven Ansiklopedisi, C. II.
İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
ATIL, Esin (1999). Levni ve Surname, Bir Osmanlı Senliğinin Öyküsü. İstanbul.
BAKIR, Sitare Turan (2007). “Osmanlı Sanatında Bir Zirve İznik Çini ve Seramikleri”, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, (haz. Zehra Çobanlı-Gönül Öney), İstanbul, s. 279-305.
95 Yunanca ithaf yazılarında: “Kutsal Eğrikapı Kilisesi’ndeki Aziz Nikolas Kardeşlik Cemiyeti’nindir. 9 Temmuz 1860”, ve “Aziz Kerykos Manastırı, 1902” ifadeleri okunmuştur: Bilgi ve resimler için bkz. Pitarakis vd, 2006: 70-71/45-46).
96 Bodur, 1987: 119-120; Eruz, 1993: 40-46; Keskiner vd, 2006: 32-38, 42; Pitarakis vd, 2006: 70-71, 164-165.
70 Gökben AYHAN
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 9/10 Fall 2014
BAKIRCI, Naci (2007). Dergâh-ı Mevlâna Albümü Âsitâne 800. Yıldönümü Armağanı. İstanbul: Rumi Yayınları.
BAKLA, Erdinç (2007). Tophane Lüleciliği Osmanlı Tasarımındaki Yaratıcılığı Ve Yaşam Keyfi, İstanbul: Antik A.Ş. Kültür Yayınları.
BATUR, Sabahattin (1984). “Tombak Üzerine Bir Araştırma”, Sanat Dünyamız, Y.10, S. 31, İstanbul, s. 19-27.
BAYRAKTAROĞLU, Suzan (2010). “Türk Halılarında Görülen Mimari Tasvirler”, Vakıflar Dergisi, Yıl: 2009, S. 32, Ankara, s.21-36.
BELLİ, Oktay-KAYAOĞLU, İ. Gündağ (1993). Anadolu’da Türk Bakırcılık Sanatının Gelişimi Bakır Yatakları, Üretimi ve Atölyeleri, İstanbul: Sandoz Kültür Yayınları.
BENABED, Aicha (2007). “İslamiyetin Yayılmasından Önce Akdeniz”, Akdeniz’de İslam Sanatını Keşfedin, Türkiye: Ege Yayınları, s. 21-30.
BİLGİ, Hülya (2005). Suna ve İnan Kıraç Koleksiyonu Kütahya Çini ve Seramikleri. İstanbul.
______ (2009). Ateşin Oyunu, Sadberk Hanım Müzesi ve Ömer M. Koç Koleksiyonlarından İznik Çini ve Seramikleri. İstanbul, II. Baskı.
BODUR, Fulya (1987). Türk Maden Sanatı. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Sanat Yayınları.
______ (2000). “Mimari Form Kullanımının Küçük Sanatlara Yansıması”, Semra Ögel’e Armağan Mimarlık ve Sanat Tarihi Yazıları. İstanbul: Ege Yayınları, s.141-158.
BÜNGÜL, Nurettin Rüştü (Tarihsiz). “Gülabdan”, Eski Eserler Ansiklopedisi, 1. Cilt Tercüman 1001 Temel Eserler.
CARSWELL, John (1991). “Kütahya Çini ve Seramikleri”, Sadberk Hanım Müzesi Türk Çini ve Seramikleri (haz. Ara Altun-John Craswell-Gönül Öney). İstanbul, s. 49-102.
ÇIĞ, Kemal (2011). Topkapı Sarayı ve Türk-İslam Sanatları, İstanbul: Kaynak Yayınları.
DIGBY, Simon (1973). “A Corpus of ‘Mughal’ Glass”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 36, No. 1, Cambridge University Press, pp. 80-96.
ERGİNSOY, Ülkü (1978). İslam Maden Sanatının Gelişmesi (Başlangıcından Anadolu Selçukluların Sonuna Kadar). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
ERUZ, Fulya (1993). Konuşan Maden Tombak ve Gümüş Madeni Eserler Koleksiyonu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
FEHÉRVÁRİ, Géza (2000). Ceramics of The Islamic World in the Tareq Rajab Museum. London, New York: I. B. Tauris Publishers.
FOLSACH, Kjeld von (2001). Art from the World of Islam in the David Collection. Copenhagen. IBOLYA, Gerelyes (1994). Magyar Nemzeti Múzeum, Nagy Szulejmân Szultân Ês Kora (Macar Milli Müzesi Kanuni Sultan Süleyman ve Çağı). Budapest.
KALTER, Johannes-PAVALOI, Margareta-ZERRNICKEL, Maria (1992). The Arts And Crafts of
Syria Collection Antoine Touma and Linden-Museum Stuttgart. London-New York.
KANAR, Mehmet (1993). “Gülabdan Maddesi”, Farsça Türkçe Sözlük, İstanbul: Birim Yayıncılık.
Muğla Müzesi’ndeki Mimari Tasvirli Gülabdan 71
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 9/10 Fall 2014
KESKİNER, P. Bora-SARIGÜL, Nihal (2006). Gülabdan Büyülü Çeşme: Neslihan & Ahmet Keskiner Koleksiyonu. İstanbul.
KUŞOĞLU, Mehmet Zeki (2000). Osmanlı Medeniyetinde 33 Kadim Sanat. İstanbul.
MAHİR, Banu (2012). Osmanlı Minyatür Sanatı, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
ÖNEY, Gönül (2007). “Çanakkale Seramikleri”, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı (haz. Zehra Çobanlı-Gönül Öney). İstanbul, s. 365-375.
PASİNLİ, Alpay-BALAMAN, Saliha (1992). Türk Çini ve Seramikleri: Çinili Köşk, İstanbul.
PITARAKIS, Brigitte-MERANTZAS, Christos (2006). Parıldayan Hatıralar: Sevgi Gönül Koleksiyonlarından Son Dönem Osmanlı İstanbuluna Ait Kilise Gümüşleri, İstanbul.
TAŞÇI, Hamza (1996). “Temizlik Kültürümüzün Zarif Hatıraları: Gülabdan ve Buhurdanlar”, Tarih ve Medeniyet. S. 27, Mayıs, İstanbul, s. 64-65.
TEZCAN, Hülya-TEZCAN Turgay (1992). Türk Sancak Alemleri, Ankara.
TUNÇEL, Gül (1989). Batı Anadolu Bölgesinde Cami Tasvirli Mezartaşları. Ankara.
______ (2009). “Ankara Etnoğrafya Müzesi’ndeki Madeni Eserlerden Bir Grup Osmanlı Buhurdanı ve Etkileşimler”, Ortaçağ Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (03-06 Mayıs 2006), Prof. Dr. H. Örcün Barışta’ya Armağan. Ankara, s.739-751.
______ (2011). “Türk Maden Sanatı Kronolojisinde İstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’ndeki İki Adet Pirinç Buhurdan”, Millî Folklor, Y. 23, S. 89, s. 257-264.
WARD, Rachel (1993). Islamic Metalwork. London.
YETKİN, Şerare (1971). “Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan’a Hediye Edilen Gümüş Tepsi”, Sanat Tarihi Yıllığı 1970-1971: Malazgirt Zaferinin 900 cü Yıldönümü Özel Sayısı, C. IV, İstanbul, s. 101-109.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com